ABD önderliğinde İran’a yönelik uygulanan ekonomik yaptırımlar bu ülke ile ticaret ilişkisi olan ülkeleri zor durumda bırakıyor. İran’dan yılda 12 milyar dolarlık petrol ithalatı yapan Hindistan da bu ülkelerden biri. Birleşmiş Milletler yaptırımları ham petrolü etkilememesine karşın, bankalar ABD ve Avrupa Birliği tarafından kara listeye alınmamak için İran’a para transferi yapmaya yanaşmıyor. Ancak İran ve Hindistan ödeme konusunda yeni bir mekanizma üzerinde uzlaştı. Mekanizma 3 ayaktan oluşuyor. Buna göre yıllık alımın yüzde 20’si tutarında Hindistan rupisi üzerinde hesap açılacak. Ödemelerin geri kalan kısmı ise Türk Lirası ve euro cinsiden yapılacak. Türk Lirası cinsinden yapılacak ödemeler İstanbul’daki Halkbank üzerinden, euro cinsi ödemeler ise Birleşik Arap Emirlikleri Merkez Bankası tarafından gerçekleştirilecek.Hindistan İran’dan yıllık 12 milyar dolarlık petrol ithal ederken, yeni mekanizma İran’ın bu tutarın yüzde 20’sini Hindistan rupisi üzerinden elde etmesini sağlıyor. Hindistan rupisi ve Türk Lirası uluslararası piyasalarda çevrilebilir kur (konvertibl) olarak değerlendirilmiyor. Dolayısıyla ödemeleri rupi ve Türk Lirası üzerinden almayı kabul etmesi İran’ın petrol satmak için alternatif piyasalar bulmakta zorlandığının işareti. Bakalım İran ve Hindistan arasında yapılan anlaşma, Halkbank’ın başını ağrıtacak mı? İran’a yaptırımlar konusunda işi sıkı tutan ABD’nin Hazine Bakanlığı Terörizm ve Mali İstihbarat Müsteşarı David Cohen Mayıs ayında Türkiye’ye gelmiş ve Türk bankalarını yaptırımlara uymaları konusunda uyarmıştı. Dış basında da yer alan anlaşmanın ayrıntıları konusunu Halkbank yetkililerini sordum. Ancak aldığın yanıt “konuyla ilgili bir açıklama yapmayacakları” şeklindeydi. ***Doğan ve Doğan Yayın’daki sert düşüşün perde arkasıGeçtiğimiz Perşembe günü yaşanan sert düşüş tüm gözlerin borsaya çevrilmesine neden oldu. Yurtdışı borsalardan ayrılarak kayıpların bir anda yüzde 3.5’lere dayandığı borsada düşüşün nedeni uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch’in cari açıkla ilgili yaptığı açıklamalara bağlandı. Aynı günün ilk yarısında Doğan Holding ve Doğan Yayın Holding hisseleri de taban seviyeye kadar indi. Peki Doğan hisselerindeki düşüşün arkasında ne vardı? Borsa kulislerinde konuşulanlara göre, sert düşüşün fitilini yerli bir bankanın aracı kurumundan yapılan Doğan Yayın Holding hissesi satışıydı. Bu aracı kurumdan kredili işlem yapan bir yatırımcının teminatı, son günlerde borsadaki düşüş nedeniyle sözleşmedeki yasal sınırın altına geriledi. Aracı kurum teminat tutarının artırılması için yatırımcıdan hisse satışı yapmasını istedi. Adı bizde saklı yatırımcının Doğan Yayın’da yaptığı satışlarla hisse bir anda taban oldu. Doğan Holding’te işlem yapan Ankaralı ünlü borsacı da Doğan Yayın’daki satışları öğrendi ve Doğan Holding’te satışa geçti. Doğan Holding, Doğan Yayın’dan sonra taban olmuştu. 2 hissede yaşanan satışlar ve Fitch’in açıklamaları, “Yabancı satıyor” şeklinde yorumlanınca borsa genelinde bir panik havası yaşandı. İkinci seansta ise Ankaralı borsacı yeniden alıma geçince yüzde 11.95 düşen Doğan Holding hisseleri günü yüzde 5.4’lük kayıpla tamamladı.***Yatırım ortaklıkları neden statü değiştirmek istiyor?Hisseleri borsada işlem gören yatırım ortaklıkları birer birer “yatırım ortaklığı” statüsünden çıkıyor. Son olarak Hedef Yatırım Ortaklığı statü değişikliği için başvurdu. İMKB’de düşen komisyon oranları şirketlerin yatırım ortaklığı statüsünden çıkmalarının ana nedeni. Yatırım ortaklığı, aynı grup şirketi olan aracı kurumun müşterisi gibi çalışıyor. Borsada yaptıkları işlemlerden dolayı aracı kuruma komisyon ödüyor. Yatırım ortaklıkları, aracı kurumlara danışmanlık hizmeti de veriyor. Aracı kurumun karı azaldığı dönemde yatırım ortaklıkları daha fazla işlem yapıyor ve komisyon ödüyor. Halka açılan yatırım ortaklıklarının arz gelirini de komisyon ve danışmanlık ücreti olarak aracı kuruma aktardığı söyleniyor. Ancak SPK’nın bu tür işlemlerin üzerine gitmesi, komisyonların iade edilmesini istemesi ve komisyon oranlarının düşmesi yatırım ortaklıklarının cazibesini azalttı. Böyle olunca da yatırım ortaklıkları statü değiştirerek farklı alanlara yatırım yapma imkanına sahip olma çabasına girdi.Ayrıca borsadaki özellikle bankalara ait yatırım ortaklıklarının B-C hisse grubuna düşmek istememeleri de statü değişikliğinin diğer bir nedeni. Çünkü borsa fiyatı, birim pay değerinin 1.5 katı ve üzeri olanlar B grubuna, 2 katı ve üzeri olanlar C grubuna inecek. Borsadaki yatırım ortaklıklarının halka açıklık oranlarının düşüşlüğü bu tür riski her zaman gündemde tutuyor.

Son dönemde şirket satın alma veya ortaklık denildiğinde akla gelen ilk grup hiç şüphesiz Yıldız Holding. Cuma günü 5 grup şirketinde yaklaşık 1 milyar TL değerinde hisseyi Merkezi Kayıt Kuruluşu’na (MKK) kaydettiren Yıldız Holding ve Ülker Ailesi, yatırımcılar arasında kısa süreli heyecan yarattı. Yapılan bu işlem ilk aşamada “hisse satışı yapılacak” şeklinde yorumlandı. Ancak Yıldız Holding yaptığı açıklama ile yatırımcıların yüreğine su serpti: Hisseler prosedür gereği MKK’ya kaydettirildi, hisse satışı yok! Geçtiğimiz günlerde Migros’un sahibi olduğu Şok mağazalarını bünyesine katan, Komili Kağıt ve Cafe Crown’a yabancı ortak alan Yıldız Holding’te hisse alım/satımına yönelik haberler önümüzdeki günlerde de devam edeceğe benziyor. Kulağıma gelenlere göre, Yıldız Holding ile Dardanel arasında yıllar önce başlayan ancak bir türlü sonuçlanamayan ortaklık/satın alma görüşmeleri yeniden başlamış. 2008 yılında dondurulmuş gıda sektörünün ilk firması olan Kerevitaş’ın çoğunluk hissesini alan Yıldız Holding, dağıtımını yaptığı Dardanel’i de bünyesine katması halinde sektörde gücünü iyice artıracak. Bankalara olan borçları nedeniyle yıllardır yabancı ortak arayan Dardanel ise son olarak Asia Debt Management Hong Kong Limited (ADM) şirketi ile görüşmelere başlamıştı. Konuyla ilgili yapılan son resmi açıklama, 8 Nisan’da başlayan ve 4 hafta sürmesi beklenen ortaklık görüşmelerin devam ettiği yönünde. ***Ash’eledik ne çıktı?Royal Bank of Scotland (RBS), JP Morgan’dan sonra yorumları en çok tartışılan kurumların başında geliyor. Özellikle Türkiye ekonomisti Tim Ash, yaptığı yorumlarla hem yabancı hem yerli basında sıkça yer buluyor. Yunanistan’ın temerrüte düşmesi halinde Türkiye’nin bundan en fazla etkilenecek ülkelerden biri olduğunu söyleyen Ash, 2 hafta sonra ilk çeyrekteki yüzde 11’lik büyüme verileri için de “Bomba gibi veriler” açıklamasını yaptı. Biraz araştırma yaptıktan sonra çok ilginç bir habere ulaştım. Belki raslantı ama, RBS ,büyüme rakamlarından 1 gün önce İtalyan tıbbı cihazlar distribütörü GADA’yı satın aldı. Bunun Türkiye ile ne ilgisi var diyebilirsiniz? Ama GADA’nın İtalya’nın dışında en fazla iş yaptığı ülkeler Türkiye ve Romanya...***Şubeleşme şampiyonu Halkbank, ATM’lerini yeniliyorYılbaşından bu yana 45 yeni şube ile en fazla şube açan banka ünvanına sahip olan Halkbank, ATM’lerini de yenilemeye hazırlanıyor. Şube sayısı 750’ye ulaşan Halkbank, yurtdışından son teknolojiyle üretilmiş 840 tane yeni ATM siparişi verdi. Böylece Halkbank’ın ATM sayısı Ziraat Bankası da Nisan ayında 35 milyon dolar değerinde ATM sipariş etmişti. Çok sayıda ülkede bankaların krizden çıkma mücadelesi verirken herhalde ATM üreticilerinin en önemli müşterileri büyümeye devam eden Türk bankaları.***Bunları biliyor musunuz?Türk halkının altına olan tutkusu bir kez daha kanıtlandı. www.goldbarsworldwide.com’da yer alan araştırmaya göre, Türkiye ziynet altın satışında dünya lideri. Darphane’nin bastığı 134 milyon adet Cumhuriyet, Çeyrek gibi ziynet altın Türkiye’yi son 10 yılın en fazla “para” türü altın satılan ülke yaptı. Bu alanda Türkiye’yi Eagle ve Buffalo altınlarını basan ABD izledi. ABD’de 9.8 milyon adet Eagle ve Buffalo altını satıldı. Türkiye’de satılan ziynet altınların değeri 20 milyar dolar, ABD’de satılanların ise 10.5 milyar dolar seviyesinde.

Cari açıkla mücadele kapsamında bankacılık sektörüne yönelik alınan önlemler ‘acı yüzünü’ göstermeye başladı. Kar marjları düşen bankalar, verimliliği artırmak için eleman sayılarını düşürme çabasına girdi. Çalışan sayısını azaltan banka sayısı öyle birkaç taneyle de sınırlı değil. Sektördeki çok sayıda bankanın eleman azalttığı söyleniyor. Bankalar bunu yaparken benzer yönetemi uyguluyor. Toplu işten çıkarma yerine parça parça elaman azaltımını tercih ediyor. Böylece gelebilecek tepkilerin büyümesinin önlenmesi amaçlanıyor. Son dönemde artan eleman azaltımının Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’na (BDDK) da rahatsız ettiği söylenenler arasında. Öyle ki kredi büyümesi konusunda şu anda tüm bankalarda sıkı denetim yapan BDDK, eleman azaltımı konusunda da bankalara ‘tam saha pres’ uyguluyor. Bankalara ‘Çalışan sayınızı düşürmeyin’ çağrısı yapan BDDK’ya ise bankaların, ‘Geçmiş dönemlerde de eleman azaltımı oluyordu. Neden şimdi bu konuda hassas davranıyorsunuz?’ sorusunu yönelttiği belirtiliyor. Herhalde bankacıların işsiz kalmasının faturasını kimse üzerine almak istemiyor. TürkiyeBankalar Birliği’nin ilk 3 aylık verilerine göre, sektördeki 14 bankanın çalışan sayısında yılbaşına göre azalma yaşanmış durumda. 14 bankada toplam 516 kişi işten ayrıldı. Ancak Ziraat Bankası, İş Bankası ve Denizbank’ın yaptığı yeni eleman alımları sektörde çalışan sayısının ilk çeyrekte 1.811 artmasına neden oldu. Son dönemde yaşanan işten çıkarmaların boyutu, Bankalar Birliği’nin ilk yarıya ilişkin yayınlayacağı rakamlarda gözler önüne serilecek. ***Ünal Aysal’a 4 büyüklerden 640 milyon euroluk dev transferKocaeli-Gebze’de 865 MW’lık bir Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali inşası kuracak olan Yeni Elektrik Üretim A.Ş., geçen hafta Türkiye’nin en büyük bankalarından Garanti Bankası, İş Bankası, Vakıfbank ve Yapı Kredi’den 640 milyon euro kredi aldı. Yeni Elektrik Üretim’in yüzde 60 ile büyük hissedarı Galatasaray çiçeği burnunda Başkanı Ünal Aysal’ın şirketi Unit Investment. Şirketin diğer ortağı ise İtalyan Finmeccanica ile First Reserve Corporation’ın birlikte sahibi olduğu Ansaldo Energia.Son zamanların en büyük kredi anlaşmalarından birine atılan imzadan sonra İtalyan ortak tarafından basın açıklaması yapıldı. Ancak bu açıklamada, krediyi Yeni Elektrik’in aldığına dair tek bir cümle yok. Krediye danışmanlık yapan UniCredit de konuyla ilgili basın bülteni hazırladı. “Ansaldo Energia’dan Türk Enerji Pazarına 640 milyon euro yatırım” başlığı ile yapılan UniCredit açıklamasında da yine krediyi alan şirketin Yeni Elektrik olduğundan bahsedilmiyor. Sanki krediyi Ansaldo Energia tek başına almış! Demekki Galatasaray’ın çiçeği burnunda başkanı Ünal Aysal, futbolda olduğu gibi iş hayatında ön planda olmak istemiyor.***SBN Sigorta’nın Mapfre’ye satışı arapsaçına döndüAna hissedarı Şekerbank Personeli Munzam Sandığı Vakfı olan SBN Sigorta’nın Genel Sigorta’yı alarak Türkiye’ye adım atan İspanyol Mapfre’ye satışı sürpriz bir şekilde durdu. İmzalar tam atılacakken Şekerbank Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Basri Göktan’ın “Bu şartlarda satışı gerçekleştiremeyiz” açıklaması şirket çalışanlarında bomba etkisi yarattı. Çünkü satışına kesin gözüyle bakılan SBN Sigorta’da çalışanların neredeyse yarısı Mapfre Sigorta bünyesine çoktan geçmişti. Satışın durmasının ardından geride kalan SBN Sigorta çalışanlarında motivasyon tam anlamıyla dip yapmış durumda. Bu arada Mapfre’ye geçenlerin ‘tanıdık’ olması da moralleri bozan bir diğer nokta. Mapfre bu satın alma ile Şekerbank’ın dağıtım ağından yararlanmak istiyordu.***Gözü Türkiye’de olan Rus Sberbank EFG Tekfen’e talip olacak mı?Yunanistan’ın en büyük ikinci bankası Eurobank EFG, geçen hafta yapılan stres testinden geçemedi. Eurobank EFG, test sonuçları açıklanmadan 1 gün önce yüzde 70 hisseye sahip olduğu Eurobank Tekfen’deki hisselerini satışa çıkardığını açıkladı. Eurobank Tekfen’in satış vitrinine koyulmasının ardından şimdi gözler bankanın kime satılacağına çevrildi. Rusya’nın en büyük bankası Sberbank da her platformda Türkiye’de büyümek istediğini dile getiriyor. Bir dönem Sberbank’ın Şekerbank’taki Kazak BTA’nın payına talip olduğu konuşuldu. Ancak Sberbank’ın satın alacağı bankada çoğunluk hissedar olmak istediği biliniyor. Bir tarafta Türkiye’de banka satın almak isteyen istekli bir müşteri, diğer tarafta sermayesini güçlendirmek için Türkiye’deki iştirakini satışa çıkaran bir banka. ‘Alan razı, satan razı’ sözünün gerçekleşip gerçekleşmeyeceği önümüzdeki günlerde göreceğiz.