Deprem bölgesinde yeni fırsatçılık yöntemi! 'Çantacılar' devrede: Dava açıp hak talep etme peşindeler
Deprem bölgesinde enkaz kaldırma çalışmaları devam ederken mülkiyet hakkı ile ilgili dikkat çeken bir uyarı geldi. Yıkılmış konutlar üzerinde malikin mülkiyetinin devam ettiğini hatırlatan uzmanlar, bu kişilerin enkazdaki geri dönüşüm malzemeleri üzerinde de hak sahibi olduğunu belirtti. Buradan kaynaklanan yeni bir fırsatçılık yöntemine dikkati çeken TUKONFED Bankacılık Komisyonu Başkanı Ölmez, alınması gereken önlemleri sıraladı.
YASİN ARSLAN | gazetevatan.com
Kahramanmaraş merkezli 11 ilde 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen depremde, 50 bini aşkın vatandaşımız hayatını kaybederken, binlerce yapı da yıkıldı ya da ağır hasar aldı. Resmi rakamlara göre depremde, 90.609 binada 345 bin bağımsız bölümün yıkık ve yıkılmak üzere olduğu tespit edildi. Bu durum ise taşınmazın tescil ve tespitinde çok önemli bir yere sahip olan; parsel mülkiyet sınırları ile parsel köşe noktalarında kayma ve değişimlere neden oldu.
Bahsi geçen bağımsız bölümün önemli bir kısmının kredi karşılığı bankalara ipotekli olduğu biliniyor. Yani bu kısımlar, DASK ve konut sigortasına sahip. Bu taşınmazlar için ise cins değişikliği yapılması gerekiyor. Çalışmaların sürdüğü bölgede enkazdan çıkan demir, tahta vs. geri dönüşüm malzemesi ayrıştırılarak alınıyor. Yıkılmış bölüm üzerinde tescilli malikin mülkiyeti devam ediyor ve enkazdan geri dönüşüm malzemesi olarak alınanlar üzerinde de hak sahipliği bulunuyor. Yıkıma bağlı olarak gelişen bu gibi durumlar ileride yaşanacak bazı sorunlara kapı araladı. Uzmanlar ise acil olarak tedbir alınmaması mevcut tablonun ileride ne gibi sorunlara yol açacağını ve bu sorunların nasıl bertaraf edileceğini anlattı.
"HER TÜRLÜ EŞYAYI KULLANMA HAKKI MALİKİNDİR"
Konuyla ilgili gazetevatan.com’a değerlendirmede bulunan TUKONFED Bankacılık Komisyonu Başkanı Hüseyin Ölmez, “Depremde yıkılan bir bağımsız bölüm üzerinde maliklerin mülkiyet hakkından kaynaklan hak, yetki ve sorumlulukları olduğundan yıkılan taşınmaza ait yeniden değerlendirilmede kullanılacak her türlü eşyanın (demir, kablo, ağaç vb.) kullanma ve yararlanma hakkı, malikindir” hatırlatmasında bulundu.
Olağan ve olağanüstü durumlarda; ipotekli taşınmazlarda, taşınmaz değişikliğinin alacaklıya bildirildiğini belirten Ölmez, “Yapılı taşınmazın yıkılıp, arsa haline dönüşmesi ipotekli taşınmazda, malikin kusuru olmaksızın değer kaybıdır. Olağan durumlarda, ipotek alacaklısı teminat kaybına neden olduğu için, ipotek borçlusundan taşınmazı eski haline getirmesini veya ek teminat vermesini isteyebilir. Olağanüstü durum olarak değerlendirilen depremde bir bankanın, bu hususu talep etmesi fiilen hukuken de olanaksızdır. İste bahsettiğimiz sorunlar da tam bu aşamada başlıyor” ifadelerini kullandı.
"BU UYGULAMA HUKUKA AYKIRI"
Depremde yıkılan ipotekli taşınmaz ile ilgili olarak, ipotek alacaklısı banka, genellikle DASK ve konut ve yaşam sigortalarının ilk yararlanıcısı olduğundan alacağını tahsil etmek için sigorta şirketlerine müracaat edeceğini söyleyen Ölmez, “Eğer sigortadan alacağı tazminat/tazminatlar borcu karşılıyorsa; borcu tahsil edecek, ipoteği terkin ederek, artan miktarı ipotek borçlusu malik veya malikin varislerine ödemesi gerekiyor.
Terkin işleminin, önerdiğimiz kadastro yenileme işleminden önce yapılması, daha sonra oluşacak pek çok karışıklığı da önler. Ancak gelen pek çok şikayette, sigorta şirketlerinden alınan kısmi veya tam tazminatları alıp, başka hesapta bloke ettiği öğrenilmektedir. Bu uygulama hukuka aykırı, deprem nedeniyle mağdur edilen vatandaşın tekrar mağdur edilmesidir. İpotekli taşınmazın, borca yetmemesi durumunda ise ipotek aynı koşullarla, paylı mülkiyet olarak yeni tespitte, malikin hissesi üzerine taşınır. Ayrıca varsa haciz aynı şekilde taşınır. Yine bu nokta da konulmuş ‘aile konutu’ şerhleri de fiilen sona eriyor” dedi.
BÖLGEDEKİ FIRSATÇILARA DİKKAT!
Ölmez, bağımsız bölüm üzerindeki mülkiyet hakkının, o bağımsız bölümdeki tüm eşya ve materyalleri kapsadığını vurgulayarak, “Ülkemizde her fırsatı haklı/haksız rant kaldıracı olarak gören maalesef ciddi bir gurup bulunuyor. Bunların bir kısmını deprem bölgesinde hırsızlık yaptıklarını gördük, bir kısmının da hukuki hakları kötüye kullanarak çıkar sağlama peşinde olduğunu gördük.
Bölgede, çantacı olarak tabir edilen bazı kişilerin, sigorta işlemlerinde komisyon karşılığında aracılık yaptığı; bazı kişilerin de yıkılan taşınmazlarla ilgili vekalet toplamaya çalıştığı bilgileri geliyor. Bu kişilerin bir kısmının ise çok düşük ücretlerle yıkılan taşınmazları satın alarak, malik haklarından yararlanma peşinde olduğu görülüyor. Bunların arasına, bankaların tahsil edemedikleri alacaklarını sattıkları şirketleri de dahil edebiliriz” dedi.
"DAVA AÇIP HAK TALEP EDEBİLİRLER"
Şu anda yıkılan ve enkazları taşınan taşınmazların fiili durumu yıkık/arsa iken hukuki durumları ‘bağımsız bölüm’ veya ‘bina’dır. Ayrıca; bundan sonra nasıl kullanılacağı da belli değil” diyen Ölmez şunları aktardı: “Varlıkları tartışmasız olan bu haksız çıkar sağlayıcılar, belli bir süre sonra; muhatabı hazine olan; yıkılan binalar ve bu binalara ait enkazlardan çıkan yeniden dönüşüm malzemeleri için davalar açacaktır. Bu durum, pek çok sorunun olduğu bölgede; mahkemelerin önünde büyük bir iş yüküne, sonun da hazineden yani bizlerden tahsil edilecek ciddi bir meblağa ulaşacaktır."
