EYT'de borçlanma talebi! Uzman isimden 'staj' açıklaması
EYT yasası 3 Mart 2023 tarihi itibarı ile yasalaştı. Ancak staj ve çıraklık mağdurlarının hak arayışlar devam ediyor. Farklı illerde bir araya gelen grup üyeleri borçlanma hakkı taleplerini yineliyor. EYT'de stajerlerin sorunu devam ederken İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Murat Bal dikkat çeken bir açıklamada bulundu. Bal yurt dışında staj yapanların borçlanarak emekli olabileceğini duyurdu.
ÖZLEM ATİLA / gazetevatan.com
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) için yasal düzenleme Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Milyonlarca kişiyi yakından ilgilendiren düzenleme konusunda çok sayıda sorunun yanıtı aranıyor. Özellikle kendilerini 'staj ve çıraklık mağdurları' olarak tanımlayan grup, EYT ile ilgili hak arayışlarını sürdürüyor.
TORBA YASA BEKLENTİSİ
Geçtiğimiz günlerde yurdun dört bir yanından Ankara'ya gelen staj ve çıraklık mağdurları, burada basın açıklaması yaparak, torba yasadan bir müjde bekledikleri duyurdu. Grup adına konuşan Staj Mağdurları Yardımlaşma Dayanışma Eğitim ve Kültür Derneği Başkanı Ferhat Salman, "Ay sonunda kapsamlı bir torba yasası çıkartılacağı söyleniyor. Bu torba yasada staj ve çıraklık mağduriyeti giderilmelidir. Gencecik yaşta sanayilerde çalışmış, ter dökmüş emekçilerin stajlarını, çıraklıklarını sigorta başlangıcı saymak bir lütuf değil, analarının ak sütü gibi helaldir." dedi.
BORÇLANMA TALEBİ
Salman gazetevatan.com'a yaptığı açıklamada ise borçlanma hakkı ile ilgili şu ifadeleri kullandı;
EYT düzenlemesinde insanlara 5000- 5900 gün üzerinden emeklilik hakkı veriliyor. Bizler burada mağdur edildik. 1.5 milyonun üzerinde staj mağduru var. Bizler bu dönemde hem kamu denetçiliği kurumu ile görüşmemizde hem de bu konu ile ilgili kanun teklifleri hazırlanırken, yatırılmayan primlerimiz için borçlanma hakkı talep etmiştik.
Uzun vadeli prim kodlarına başlangıç olarak 1998 yılından itibaren emeklilik sistemine dahil edilelim istemiştik. Bizlere de borçlanma hakkı tanınsaydı, devletimize katkı sağlamış olurduk.
EKSİK BİLGİLENDİRME SÖZ KONUSU
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Murat Bal staj yapanlara borçlanma hakkı tanınması gerektiğine dikkat çekerek, "Stajyer iş yerinde staj yaparken işe girişi yapılmıştır, kendisine bir sigorta kartı ve bir sigorta numarası verilmiştir, kul müdürü ve öğretmenleri tarafından sigortasının başladığı söylenmiştir. Kendisine bu sigortanın sadece meslek hastalığı ve hastalık primini kapsadığı yaşlılık priminin olmadığı bildirilmemiştir, yani durumdan haberdar değildir eksik bilgilendirme vardır." diye konuştu.
MAAŞI İŞVEREN ÖDEMİŞTİR
Staj yapanların bir iş yerine bağlı olarak çalışırken o iş yerinde belirlenen bütün kurallara uyduğuna işaret eden Bal, "Diğer işçilerin geliş gidiş saatleri yemek saatleri ve diğer bütün iş yeri kuralları stajyer içinde geçerlidir ve stajyer bu işyerinden maaş almıştır, maaşını okuldan yada devletten almamıştır." dedi.
ALMANYA'DA STAJ YAPANA BORÇLANMA HAKKI
Murat Bal, yurt dışında meslek lisesine giden bir öğrencilerin, döndüğünde yurt dışındaki meslek lisesi günlerini borçlanma hakkına sahip olduğuna değinerek, "Türkiye'de meslek lisesine giden bir öğrenci aynı meslek lisesi günlerini borçlanma hakkına sahip değildir. Bu anayasanın eşitlik ilkesine aykırıdır. Bu borçlanmanın sebebi de Almanya ile Türkiye arasındaki Sosyal Güvenlik Anlaşmasıdır. Belçika, Hollanda Suudi Arabistan gibi pek çok ülke ile Sosyal Güvenlik Anlaşması yapılmıştır. Yani Türkiye zımnen kabul etmektedir ki; stajyer öğrencilerin borçlanma hakkı vardır." ifadelerini kullandı.
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Murat Bal sözlerini şöyle sürdürdü;
Askerlik yapan bir erkek, askerlik yaptığı günleri borçlanma hakkına sahiptir. Bunun sebebi; o dönemde aldığı er maaşıdır. Eğer maaş alıyorsa o zaman hizmeti vardır mantığı ile askerlik borçlanması getirilmiştir. Aynı durum stajyer içinde söz konusudur.
Yapısı itibariyle aynı olan diğer mesleki borçlanmalardan örneğin avukatlık staj borçlanması ve doktorlar için staj borçlanması teknik olarak hiçbir fark olmamasına rağmen borçlanma hakkına sahiptir ve bu anayasanın eşitlik ilkesine aykırıdır.
EK MADDE İLAVE EDİLSİN
TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken önceki gün sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda staj ve çıraklık mağdurlarına destek vererek, "EYT düzenlemesi çok sayıda vatandaşı sevindirse de esnaf ve sanatkârlarımız bu düzenlemeden faydalanamamanın burukluğunu yaşıyor. En kısa zamanda EYT düzenlemesine ek bir madde ilave edilerek esnaf ve sanatkârımız ile staj mağdurlarının da EYT’den faydalanmasının önü açılmalı." ifadelerini kullandı.
STAJ SÜRESİ EMEKLİLİĞE SAYILMALI
Palandöken sözlerini şöyle sürdürdü;
EYT düzenlemesi esnafımızın emeklilik sorununu gidermediği gibi geriye dönük borçlanma hakkı verilmediği için mağduriyetleri artırdı. Oysa esnafa sağlanacak geriye dönük borçlanma hakkı ile devlete önemli bir gelir kaynağı sağlanır.
Öte yandan staj mağduriyeti çözülmediği takdirde iş yerlerinde ara elaman bulma imkânımız olmaz. Bu yüzden staj süresi de mutlaka emekliliğe sayılmalı.
