Yeni nesil yazarkasaya geçiş 1 Temmuz’da. ‘Tek bir onaylı cihaz var. Rekabet yok’ eleştirisine karşı üreticilere olmayan cihazı ön sipariş faturası ile satma imkanı getirildi.
Katma Değer Vergisi mükelleflerinin yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanma mecburiyetine yönelik Gelir İdaresi Başkanlığı’nın tebliğinden daha önce sözetmiştim. Uygulamanın başlamasına çok kısa bir süre kaldı. 1 Temmuz yani önümüzdeki hafta pazartesi günü öncelikle seyyar POS cihazı kullananlar yeni nesil yazarkasalarını satın almış ve bunu kullanmaya başlamış olacaklar.
Uygulamanın amacı güzel de bu tarif edilen yeni nesil yazarkasanın sadece tek bir üreticisi olmasının tuhaflığına dikkat çekmiştim. Ethem Sancak’ın yeğeni Murat Sancak’ın büyük ortağı olduğu MT Grup, Maliye Bakanlığı’nın değişikliğine çok çabuk ayak uydurup tam da tebliğlerde tarif edilen cihazı üretmeyi başarmış onayları da alarak ‘1 Temmuz’a hazırım’ diye ortaya çıkmıştı.
Adapte olamadılar
Şu an yazarkasa piyasasını domine eden mevcut üreticiler yeni nesil yazarkasaya nedense adapte olamadılar, dünyada eşi benzeri olmayan sıfırdan ortaya çıkacak ve büyük bir pazar oluşturacak ürünü geliştirecek zamanı bulamadılar.
Ben de bunun tuhaf bir durum olduğuna, bu büyük değişimde sadece tek bir firmanın ürününün ortada görünmesinin rekabete uygun olmayacağına vurgu yapmıştım. Diğer üreticiler madem bu işte geride kaldı, 1 Temmuz 2013 tarihinin biraz ötelenmesinin düşünülmesi gerektiğini ifade etmiştim.
Hemen her konuda, çok önemsenen Ticaret Kanunu’nda bile uygulama tarihleri ötelenebilirken, bu yazarkasa mevzuunda Maliye Bakanlığı enteresan bir şekilde 1 Temmuz tarihinde direndi.
Rekabet nasıl olacak?
Gerekli izinleri alabilmiş onaylı tek bir ürün var. O halde şu son 1 haftasına girdiğimiz noktada sadece Vera ürünleri satılacak.
Maliye Bakanlığı işte bu noktada ‘Haksız rekabet’ eleştirilerini önleyebilmek ve ‘Koca piyasa tek bir ürüne terkedildi’ eleştirilerine maruz kalmamak için eşine az rastlanır bir hamle yaptı. MT Grup dışında yazarkasa üretimi yapan firmalara “Benden onaylı bir cihazın olmasa da sen sat, bu satışla ilgili 1 Temmuz öncesine dair bir fatura düzenle, 90 gün içinde de vergi dairesine kaydettirilip kullanılacak şekilde ürününü müşterine teslim et” dendi.
Ve ilave etti: “Cihaz satışlarına ilişkin olarak düzenlenecek faturalar, Bakanlığımızca onaylanmış yetkili firmaların, yeni nesil ödeme kaydedici cihaz onayı almış olanlarından alınabileceği gibi, henüz yeni nesil ödeme kaydedici cihaz onayı almamış olanlarından da alınabilecektir. Ancak, mükelleflerin en geç 90 günlük sürenin sonunda kaydettirecekleri cihazların, her hâlükârda Bakanlığımızca onaylanmış modellerden olması mecburidir”
Olmayan malı kim alır?
Bu düzenlemenin Türkçesi şudur: “Sen eğer firmana güveniyorsan ve 90 gün içinde o ürünü geliştirip gerekli onayları da alabileceğine inanıyorsan buyur Vera dışında başka bir ürüne de gidebilirsin. Yani ben seni kimseye mecbur bırakmıyorum”
Dün bir gazetede Beko’nun yazarkasa ilanını gördüm. Henüz cihaz yok ancak 1.599 TL’den satış yapılıyor. Deniyor ki “Size biz ön sipariş faturası keseceğiz 90 gün içinde de ürününüzü teslim edeceğiz.
Bu anlaşma şekli sadece Beko için geçerli değil. Diğer üreticiler de benzer bir uygulamaya gidebilir. Tabii eğer 90 gün içinde fatura kestiği müşterisine Gelir İdaresi Başkanlığı onaylı bir cihaz teslim edebileceğine inanıyorsa... Ayrıca bu şartlar da hangi mükellef, henüz olmayan ve onay alacağı şüpheli bir ürünü alır ki?
Gider hazırda onaylı, elle tutulur gözle görülür hangi ürün varsa onu alır.
Böyle bir belirsiz ortam yaratılacağına şu uygulama 1 Ocak 2014’e ertelense büyük kayıp mı olurdu, vergi geliri mi düşerdi diye merak ediyor insan...
Uyanamadılar geçmiş olsun
Piyasada onaylı tek yazarkasa Vera’nın üreticisi MT Grup’un büyük hissedarı Murat Sancak “Diğer firmalar bu değişime neden ayak uyduramadı, bir tek siz üretebildiniz” soruma şu yanıtı vermişti: Maliye stratejik eylem planında satış ve ödemenin bir arada yapılacağı işlemin yazarkasada başlayıp orada biteceği bir sisteme geçeceğini 2008’de duyurdu. 2011 başında da iş tarif edilmeye başlandı. POS ve yazarkasanın birbiri ile konuşması bütünleşik olması lazımdı. Bu alanda bizden çok ileride olan oyuncular işin ruhunu anlayamadı. Bankacılar da onları yanlış yönlendirdi. ‘Başka formül bulunur mevcut büyük yatırım çöpe atılmaz’ dediler, üreticileri inandırdılar. Tasarımda geç kaldılar. Yani uyanamadılar. Bu saatten sonra geçmiş olsun demek lazım.
2 milyar dolarlık büyük değiş-tokuş
Yeni nesil yazarkasaların gelmesi ile 2 milyona yakın mevcut yazarkasa hurdaya çıkacak. Yeni yazarkasalarda EFT-POS özelliği bulunacak. Yani kredi kartı işlemleri yazarkasa üzerinden yapılacak. Kredi kartını geçip, fiş kesmemek gibi bir keyfiliğe izin verilmeyecek. Harici olarak kullanılacak POS cihazları da bu yazarkasaya bağlanacak. Gelir İdaresi internet üzerinden her işlemi saniye saniye görebilecek. Gün boyunca hiç fiş fatura kesmeyen, gün sonuna doğru bir iki fiş kesip Z raporu alan esnaf da tespit edilebilecek.
Bu uygulama öncelikle faaliyetlerinde seyyar EFT-POS cihazı kullanan pizzacı hamburgerci gibi işletmeler için 1 Temmuz 2013’te başlayacak. Yol kenarı otopark hizmeti veren İSPARK gibi kuruluşlar için de bu tarih geçerli. Dükkanında, marketinde sabit yazarkasa olan diğer mükellefler için ise geçiş tarihi 1 Ocak 2016. Bu büyük değişimin en az 2 milyar dolarlık bir pazar yaratması bekleniyor.
