İstanbul, nihayet yeni havalimanına kavuşuyor. Açılışa günler kala inşaatın geldiği son seviyeyi inceleme fırsatımız oldu. Havalimanı, terminali ve 76 milyon m2’lik alanı ile ürkütücü bir büyüklüğe sahip. Ancak öyle teknolojiler kullanılıyor ki burada kaybolmanız, uçağı kaçırmanız imkansız
Terminalden girdiniz, sizin uçağınız diyelim ki en uçtaki. Maksimum 2 kilometre yürümeniz gerekecek. Güvenlik taramaları, kimlik sorgulama derken 50 dakikayı bulabilecek bir serüvene dönüşebilir.
Yeni havalimanı daha yoldan gördüğünüzde büyüklüğü ile gözünüzü korkutuyor. Bu büyüklüğü karşılaştırmalı olarak vermek gerekirse Pekin Havalimanı 23 milyon metrekare alan üzerine kurulu. Frankfurt 21, Atlanta 19 milyon metrekare. Atatürk Havalimanı ise 12 milyon metrekare. Yeni havalimanı 76 milyon metrekarelik devasa büyüklüğü ile bu 4 havalimanını da içine alabilecek boyutta. Sadece terminal kısmı 1.2 milyon metrekare büyüklüğe sahip.
İGA, ilk faz devreye girdiğinde 90 milyon yolcu kapasiteli olacak. (İGA diyorum ama bakalım adı ne olacak. Bir duyumum var ancak kesinleşmeden yazmak yanlış olur.)
Önceki gün terminalin ve körüklerin neredeyse bitmiş inşaatını gördüğümde ilk aklıma gelen şey ‘Burada pek çok yolcu kaybolur, kapıyı bulana kadar uçağı kaçırır’ oldu. İGA İcra Kurulu Başkanı Kadri Samsunlu bu havalimanında kullanılacak ve dünya için de çok yeni sayılacak teknolojilerle bunun imkansız olduğunu, her şeyin tıkır tıkır işleyeceği konusunda iddialı olduklarını söyledi.
‘Beacon’ ile yön bul
İstanbul Yeni Havalimanı teknolojisi sayesinde adeta küçülecek, müthiş keyif alacağınız bir yolculuk deneyimine dönüşecek gibi duruyor.
‘Beacon’ teknolojisi bir nevi Yandex map. Bina içi navigasyon çözümü ile gideceğiniz noktayı giriyorsunuz en ideal yolcu rotasını size belirliyor. Sanki arabayla adres buluyormuş gibi sizi sağa sola komutlarla da yönlendiriyor. Bunu tabii elinde bir akıllı telefon uygulaması olanlar yapabilecek. Herkesin akıllı telefonu olmayabilir. Olmayanlar için de ‘Beacon’ üniteleri yardımcı olacak. Sadece terminal değil, pistler ve taksi yolları da çok karışık. Benzer bir sorunu pilotlar da yaşamasın diye onlar için de ‘Follow the green’ sistemi uygulanmış. Genelde havalimanlarında uçakların önünde ‘Follow me’ yazılı araçlar olur. Burada bu araçlar olmayacak. Uçağın pilotu yerde önünde yanan yeşil ışıkları takip ederek körüğünü, park alanını bulabilecek.
İstanbul Yeni Havalimanı; akıllı sistem, Beacon sistemi, kablosuz internet, telsiz ve yeni nesil GSM altyapısı ile LTE, sensör ve konuşan ‘nesneler’ ile donatılmış durumda. Bu açıdan benzersiz bir yolcu deneyimine ev sahipliği yapacak havalimanını kullanacak yolcuların, evden havalimanına olan seyahat süreci optimize edilecek.
Şehir trafiğinden alınan verilerle yolcuların evlerinin kapısından uçağa biniş kapılarına kadar tüm deneyimleri planlanacak ve böylece zaman yönetimi yapabilmeleri sağlanacak. Ek olarak mobil işaret, yüz ve ses tanıma ya da diğer kişisel bilgilerle işlem yapabilecek makinelerin, check-in ya da bagaj teslim noktalarında kullanımı İstanbul Yeni Havalimanı’nda da mümkün olacak.
3 kat daha fazla pasaport kabini
Yeni havalimanının tüm fazları tamamlandığında 200 milyon yolcu kapasitesini aşacak. Bu yüzden tüm göstergeler müthiş.
Yeni havalimanında yolcuların yüzde 90’ından fazlasının körükten uçağa binmesi sağlanacak. Bunu planlayacak altyapı hazır. 143 körüğün olduğunu bunun 47 körüğe sahip Atatürk Havalimanı’nın 3 katı olduğunu belirtelim.
Büyük terminalin 7 farklı ana kapısı var.
Pasaport kontrol noktalarının sayısı yine Atatürk’le karşılaştırıldığında tam
3 katı. Saatte 30 bin bagaj işleme kabiliyeti olan
42 km uzunluğundaki bagaj sistemiyle 13 check-in adasından toplanacak bagajlar uçaklara ve yolculara vakit kaybettirmeden ulaşacak. Yapay zekâ ve görüntü işleme sistemleri ile birlikte hem anlık hem de geriye dönük bilgiler toplanabilecek. Yolculara zevk, ihtiyaç ve gelir düzeyine uygun kişisel olanaklar ve teklifler oluşturularak anlık paylaşılacak. Bu devasa havalimanında bagajların kaybolması da çok nadir görülecek vakalara dönüşecek. Zira her bir bagaj özel tepsi içinde taşınacak. Bu tepsilerdeki kodlarla bagajlar eşleşecek.
Gidip özür diledim
Kadri Samsunlu’yu yakalamışken, son yaşanan işçi eylemlerini de sordum. Samsunlu, gayet açık yüreklilikle şunları söyledi: “Bu devasa inşaatı yapmamıza rağmen, işçilerin barındıkları yerleri ihmal ettiğimiz doğrudur. Evet ıslanmışlar. Tahtakurusu olayı da doğru. Tahtakurularının sorun olmasında bazı işçilerin temizlik kurallarına uymaması da etkili olmuş. Yemekhane dışına yiyecek çıkarılmaması gerekirken yatakhanelerde de yemek yenmiş. Ancak ben hepsi için işçilerden özür diledim. Şartları da düzelttik. Olayın olduğu gün ise dışarıdan bazı kimliksiz yani inşaatla alakası olmayan kişilerin geldiği ve olayı alevlendirdiklerini de unutmamak lazım.”
İlk etapta günde 5 iniş ve kalkış
Her ne kadar Kadri Samsunlu inşaatın yüzde 97’sinin bittiğini söylese de içeride ve dışarıdaki hummalı çalışma bana bu havalimanının yıl sonunda da açılamayacağını düşündürüyor. Biliyorsunuz açılış tarihi 29 Ekim olarak belirlenmiş ancak bu tarihte sadece soft bir açılış yapılmasına, gerçek taşınmanın Aralık sonuna bırakılmasına karar verilmişti.
İGA tarafında değil ama THY’nin yapacağı tesisler tarafında ilerleme oranı henüz yüzde 80’ler seviyesinde. Açılış Mart’a kalırsa şaşırmayalım. 29 Ekim’de yapılacak soft açılışla günde 5 noktaya uçuş olacak. THY iç hatlarda Ankara, İzmir ve Antalya’ya karşılıklı birer uçuş gerçekleştirecek. Kuzey Kıbrıs Ercan ve Bakü de ilk dış hatlar noktaları olacak.
9 bin akıllı kamera 8 kusurlu hareketi yapanları izleyecek
Yeni havalimanında güvenlik de üst düzeyde ve yine son teknolojilerle sağlanacak. Örneğin, havalimanının çevresinde polis ya da jandarma kontrol kuleleri olmayacak. Yeni havalimanında ilk kez kullanılan yer radarları sayesinde
2.5 kilometre mesafeden başlayarak en ufak hareketlilik tespit edilecek. 60 metrede bir olan sabit kameralar, 360 metrede bir olan PTZ kameralar, 720 metrede bir kurulan termal kameralar ve fiberoptik sensörler sayesinde hareketin kaynağı bulunacak. 2 farklı istasyonda konuşlanan güvenlik güçleri olay yerine intikal edecek. Terminal ve otoparklardaki 9 bin akıllı kameraya 8 kusurlu hareket yüklendi. Bu hareketlerden birini yapanlar anında tespit edilecek. Örneğin, bir kişi bir arabanın etrafında tam tur attıysa şüpheli olacak. Elleri kolları fazla oynuyor ya da bagajını bıraktı ancak terkedip 45 saniye içinde de dönüp almadı. Kameralar anında alarm verecek. Görüntü incelemesi ile bir risk olup olmadığı anlaşılacak. Kadri Samsunlu, plaka tanıma sistemleri olduğunu, yüz tanıma için altyapıları bulunduğunu Emniyet ile veri paylaşımı konusunda temas halinde olduklarını söyledi.
