Geçtiğimiz hafta, toplu yemek sektöründe faaliyet gösteren bir şirketin yöneticisi ile buluştuk. Kendi faaliyet alanını ve işini anlatırken laf lafı açtı, konu çok başka yerlere geldi. Geldiği yerlerden birinden ise inanılmaz bir hikaye çıktı.
Bu hikayeyi daha sonra konunun bizzat muhatabı mal sahibi iş adamını da arayarak teyit ettim. Konu yargıya intikal ettiği için ve henüz esas suçlu tespit edilemediği için ne mağduru, ne de suçlanan kişiyi yazmayacağım. Hikaye çok enteresan. Ekonomik krizin toplumu getirdiği noktayı görmek açısından da değerlendirmeye değer.
Ataşehir’de bir bina
İsim vermeyeceğim dedim ancak bazı ipuçları vermekte bir sakınca yok. İş ilanlarını bir araya getiren bir internet sitesi kuran ve daha sonra bu siteyi iyi bir fiyata satan kişi konunun mağdur tarafında.
Ataşehir’de 14 katlı bir iş merkezi var. Olayın nasıl geliştiğini kendi cümleleri ile aktarıyorum: “İş merkezini yaklaşık 16 aydır kiralamaya çalışıyorum. Ne gelen var ne giden. O kadar fiyat indirimi yaptım, yine de bir kiracı bulamadım. Derken biri aradı. Kendisini tanıttı. Binamla ilgilenebileceğini ancak ne peşinat ne depozit veremeyeceğini söyledi. ‘Aydan aya kiranızı alırsınız. Şartlarımı kabul ediyorsanız binaya talibim’ dedi. ‘Buna da şükür’ dedim. Boş durmasından iyidir. Binanın anahtarlarını kendisine teslim ettim. 1 ay sonra bekliyorum ki kira hesabıma yatsın. 3-5 gün geçti hesapta bir hareket yok. ‘Hadi’ dedim ‘Hemen aramayayım’. 10 gün oldu daha ilk kira bile yatmayınca, kiralayan kişiyi cep telefonundan 1-2 kez aradım. Dönüş olmadı. Mesaj attım, cevap vermedi. İlerleyen günlerde hemen her gün aramaya başladım. 1 hafta boyunca bir dönüş olmayınca, binaya gitmeye karar verdim. Gittiğimde ne göreyim. Binada para edebilecek ne var ne yok çalmışlar. Kalorifer peteklerinden, su borularına, armatürlerden, klozetlere, elektrik kablolarından klimalara, hatta yangın merdivenine varıncaya kadar para edebilecek, çıkarılabilen sökülebilen ne varsa götürmüşler. Hemen polisi aradım ve savcılığa da suç duyurusunda bulundum.”
KİM BU UYANIK?
Binayı kiralayan kişinin adı da bende var. Daha önce Fatih’te özel hastane işletmeciliği de yapan bir şahıs bu. Ancak doktor değil. Pek çok yerde kendini doktor olarak tanıttığını duydum.
Google’da arama yaptığınızda bazı vukuatlarına rastlıyorsunuz. Mağdur olan iş adamına sordum. ‘Madem peşinat ve depozito almadın. Bu adamı araştırma ihtiyacı da mı hissetmedin’ diye. Cevap şöyle oldu:
“Araştırmaz olur muyum. Hatta kendisine de bizzat söyledim. ‘Sizinle ilgili bazı hoş olmayan haberler var’ dedim. ‘Mali Suçlarla Mücadele Merkezi tarafından aranıyor muşsunuz. Aldığınız arabaların ve halıların parasını ödememişsiniz. Hakkınızda şikayet varmış’ dedim. ‘Adınızı arama motoruna yazınca bütün bunlar çıkıyor’ dedim. Bana sözkonusu haberlerin hep Zaman Gazetesi’nde çıktığını, bunun FETO çetesinin bir kumpası olduğunu, zaten bütün iddialardan da aklandığını söyledi. Düşündüm. ‘Ne kaybederim ki?’ dedim. Bina boştu. Kolay kolay kiralanacak gibi de durmuyordu. Hazır bir müşteri bulmuşum. ‘Şansımı deneyeyim’ dedim. O riski göze aldım. Ancak sonunun böyle bir hırsızlığa uzanacağını tabii ki düşünmedim.”
ÇIKAN 145 BİN LİRA ÖDÜYORDU YENİ GELEN 110 BİNE ANLAŞTI
Gayrimenkul fiyatlarında yaşanan gerileme; aynen ofis, plaza kiralamalarında da kendisini gösteriyor. Propin tarafından yılda 4 kez hazırlanan ‘İstanbul Ofis Pazarı Genel Bakış’ raporunun 2018 1’inci çeyrek sayısı geçenlerde yayınlanmıştı.
12 ofis bölgesinin incelendiği araştırmaya göre, ‘Merkezi iş alanı’nda (MI·A) A sınıfı ofis binalarındaki kira ortalamaları yüzde 8.1 oranında düştü. 2017 yılının ilk çeyreğinde metrekare bazında ortalama 25.9 dolar seviyesinde olan kiralar 23.8 dolara geriledi. Bu yılın ilk çeyreğinde, talep edilen en yüksek kira rakamı metrekare bazında 44 dolarla Levent’te görülürken, en düşük bedel 20 dolarla Altunizade ve havaalanı bölgesinde gözlendi. Bazı bölgelerdeki kiralarda son 2 yılda görülen gerileme yüzde 50’leri aşmış durumda.
Boşluk oranı da rekor
MI·A’daki A sınıfı ofis binalarındaki boşluk oranı ise yüzde 31.6, daha düşük kira ve satış değerine sahip eski veya yenilenmiş B sınıfı ofis binalarının boşluk oranı ise 12.9 oldu. İstanbul’un merkezinde yer alan plazalardaki boşluk oranı son 10 yılın en yüksek seviyesine çıkmış durumda. Avrupa Yakası’nda MI·A dışı, A sınıfı ofis binalarındaki boşluk oranı yüzde 21.6, Anadolu Yakası’nda yüzde 19.4 oldu.
Maslak’tan Kartal’a
Ekonomik sebeplerle özellikle büyük ölçekli ofis kullanıcılarının merkezi bölgelerden gelişmekte olan ofis bölgelerine geçişinde artış gözleniyor. Maslak, Beşiktaş, Etiler, Levent, Zincirlikuyu, Esentepe ve Gayrettepe gibi merkezi iş alanlarında boşluk oranları artarken, maliyeti düşürmek isteyen firmalar Kartal, Maltepe, Kağıthane gibi gelişen ofis bölgelerine taşınmayı tercih ediyorlar.
Son bir canlı örnek daha vererek konuyu kapatayım. Nişantaşı gibi en işlek ve krizden en son etkilenen caddede bile kiralar geriliyor. Cadde üzerinde 135 metrekarelik bir mağaza geçtiğimiz günlerde 110 bin lira aylıkla kiraya verildi. Buradan çıkan kiracının son olarak ödediği rakam 145 bin liraydı.
