Son açıklanan enflasyon verisi yüzde 7.29’u işaret ediyor. Merkez Bankası politika faizini dün yüzde 5’e çekti. Hazine faizi yüzde 5.41’i gördü. Bankalar mevduat faizinde indirime hazırlanıyor. Altın tepetaklak. Dolar deseniz çakılmış kalmış vaziyette. Anlayacağınız parayı park edecek yer yok.
Teyzem yine aradı. “Evladım, ne olacak
halimiz” diye girince konuşmaya, anladım derdini...
Arada bir arar yatırım tavsiyesi ister.
Belli ki yine kafası karışmış.
Bağkur’un 6’ncı basamağından emekli aylığı alıyor. Topu topu 765 lira. Bizi ilgilendirmez ama biraz da birikmiş parası vardı. Riski hiç sevmediği için yıllardır bankada mevduat yapar. Oradan gelen üç beş kuruş ile emekli aylığını birleştirir, kira da ödemediği için Karamürsel gibi küçük bir kasabada bir şekilde geçinir gider.
“Bankadaki para ayda bin liranın üzerinde çoğalırdı. Geçen ay baktım sadece 657 lira birikmiş. Para durduğu yerde eriyor” dedi.
120 bin lira civarında bir mevduatı olduğunu bildiğimden “Normal” dedim.
“Önümüzdeki ay biraz daha düşük bir gelire hazır ol” diye de ekledim.
Teyzem’in durumunda binlerce insan olduğunu biliyorum.
Bu insanlar için hayat zordu, şimdi daha da zorlaştı.
Hiç olmazsa bir ara reel faiz alıyorlardı, şimdi negatif faiz dönemi var.
Enflasyon düşük çıkınca emekli aylıklarına da doğru dürüst zam gelmiyor. Kapana kısılmış gibiler.
Neden daha da düşer?
Merkez Bankası sermaye girişlerinde görülen hızlanma eğiliminin TL üzerindeki değerlenme baskısını sınırlamak için politika faizi ile koridorun alt ve üst bandında 50 baz puan indirime gitti. Politika faizini yüzde 5’e çekti. Sermaye girişine tedbir deniyor açıklamada ancak işsizliğin artması, büyümenin de istenen seviyenin çok altında kalması Merkez’in faiz indirimini hızlandırmasında ana etkenler olsa gerek.
Başbakan Erdoğan’ın Borsa İstanbul açılışında “Yüzde 6 faiz yüksek” uyarısı yaptığında dinleyiciler arasında Merkez Bankası Başkanı’nın olduğunu da unutmamak lazım.
Merkez’in borç alma ve borç verme faizini indirmesinin teyzem için anlamı şu. Bankalar da Merkez Bankası’nı takip edecek ve mevduata ödedikleri faizde bir miktar daha indirime gidecek. Yani teyzem Mayıs ayında 657 lira değil, muhtemelen 625 lira gibi bir gelir elde edecek.
Başka adres de yok...
Bankalar şu an için 1 aylık mevduata yüzde 6.25 ile 7 arasında faiz veriyor. Bunun net olmadığını ortalama 0.70 puan civarı bir kesinti olacağını da unutmamak lazım. Yani aylık net faiz yüzde 0.52 civarında. 3 ay ya da 1 yıllık mevduat yaptığınızda da teklif edilen faiz çok fazla değişmiyor. Bazı bankalar şubeye gelip pazarlık yapan iyi müşterilerine 1 puan civarında ekstra bir faiz veriyorlar. En iyi ihtimalle yüzde 8 yıllık faiz desek bile aylık net getiri yüzde 0.60’ı geçmiyor. Dediğim gibi bu biraz daha düşecek...
Teyzeme TÜİK’in açıkladığı enflasyon rakamının doğru olduğunu kabul ettirsem bile şu an cepten yiyor...
Allah’tan hayırlı evlatlara sahip de sırtı yere gelmez.
Dolar herkesi uyuttu
Döviz deseniz yaprak kımıldamıyor. Önümüzdeki kısa vadede de çok marjinal bir durum yaşanmazsa kımıldayacağı yok. Kımıldarsa da aşağı yönlü hareket ihtimali daha yüksek. Başbakan’ın ABD ziyareti ile eş zamanlı bir not artırımı beklentisi var. Mayıs ayı içinde Moody’s’ten bir not artırım haberi de gelirse ve
Türkiye iki derecelendirme kuruluşu tarafından yatırım yapılabilir ülke statüsüne yükseltilirse 1.79 TL civarında olan dolar kuru bu seviyeleri bile arayabilir.
O zaman dolarda tekrar 1.60 hatta 1.50 TL bandına doğru hızlı bir geri çekilme yaşayabiliriz. Açılım politikasındaki pozitif gelişmeler de bu geri çekilmeyi hızlandırır.
Zaten bana göre döviz hiçbir zaman yatırım aracı değildir. Olsa olsa enflasyona karşı korunma aracıdır ancak o özelliğini de çok uzun süredir unutmuş görünüyor. Dövizde ancak kurun çok ani hareket ettiği günlerde hatta saatlerde kazanabilirsiniz. Uzun vadede baktığınızda göreceksiniz ki mevduat dövizi her oynaklık döneminde yenmiştir.
Altını konuşmaya bile gerek yok. Altının ons fiyatı kendini öyle bir hızlı şekilde 1.400 doların altına attı ki, bir daha kolay kolay 1.500 dolar seviyesine çıkması kolay değil. 1.380 dolar/ons fiyattayız ancak 1.200 dolarlar konuşuluyor. Yani anlayacağınız teyzem gibi konservatif yatırımcılar için altın da bu ara çok riskli, önermesi de zor.
Derdin var demem bundan
Faizlerin düşüş trendi içinde olması elbette çok olumlu.
Sonuçta kredi faizleri de düşecek. Ekonomik aktivite canlanacak, işsizliğin azalmasına katkısı olacak. Büyük para sahipleri doğrudan yatırımı düşünecek. Mevcut işi olanlar belki kapasite artırımı yapacak.
Konut kredisi, taşıt kredisi faizleri de düşecek bu arada. Belki paranın büyük bir bölümü yeniden gayrimenkule yönlenecek.
Bitmiş taşınılmaya hazır bir ev satın alıp bir de kiracı bulabilirseniz şu an mevduatın getirisinden biraz daha yüksek bir kira gelirinin sahibi olabilirsiniz. Örneğin 300 bin TL bandında bitmiş bir ev satın alıp, buna derhal bir kiracı bulabilirseniz, aylık 1.500 TL civarı kira geliri elde edebilirsiniz. Bu alternatifi de düşünebilirsiniz.
Ama sen gel de bunu teyzeme ve teyzem gibilere anlat...
Onlar kolay kolay adım atamazlar.
Seçenekleri aslında kısıtlıdır.
Onlar için hayat zordu, artık daha da zor...
Merkez Bankası fazini yüzde 5’e çekti
Nisan ayı PPK toplantısı sonucunda beklentilerin üzerinde indirim gerçekleştiren Merkez Bankası, yılın ilk indirimini gerçekleştirdiği politika faizini yüzde 5.50’den yüzde 5’e, gecelik borç alma faizini yüzde 4.50’den yüzde 4’e, gecelik borç verme faizini ise yüzde 7.50’den yüzde 7’ye indirdi. Bankaların TL zorunlu karşılıklarının döviz olarak tutulmasına ilişkin ezerv opsiyon katsayısını (ROK) ilk dilim hariç bütün dilimlerde 0.2 puan artıran Merkez Bankası, TL zorunlu karşılıkların altın olarak tutulmasına ilişkin rezerv opsiyon katsayısında değişikliğe gitmedi.
Piyasa 0.25’lik indirim bekliyordu. Merkez Bankası’nın politika faizinde piyasa beklentisinin üzerinde gerçekleştirdiği 50 baz puanlık indirim sonrası gösterge tahvilde bileşik faiz 19 baz puanlık düşüşle yeni tarihi düşük olan yüzde 5.49’a kadar geriledi.
Doğru ama çok geç kalınmış bir karar
İndirimi değerlendiren Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, “Geç kalmış ama doğru bir karar. Ekonomi ancak yüzde 2.2 büyüyebildi. Bu büyümede ihracat sayesinde oldu. Herkes hızlanmaya çalışırken biz acı fren yaptık. Bütün dünya parasının değerini düşürmeye çalışıyor. Japonya bile kur savaşına katıldı. Bankaların da kredi faizini düşürmesini bekliyorum” dedi.
