Nerede bu palamutlar

Lüfer türünü desteklemek amacıyla 20 cm’nin altındaki sarıkanat ve çinekopları satmama kararı alan Metro Toptancı Market, bu yıl da Palamutlar Nerede? projesine destek veriyor. 4 bin 500 palamut etiketlenerek denize bırakılıyor. Etiketli balıklar sayesinde palamutun göç yolları, yumurtlama bölgeleri öğrenilebilecek.

3 tarafı denizlerle çevrili Türkiye’de ne yazık ki bugüne kadar balıkçılık çok ilkel yöntemlerle ve hoyratca yapıldı. Buna kirlilik de eklenince denizlerdeki 650 çeşit türden 70’i yok olma eşiğine geldi. Kızıldeniz’de 1200 farklı tür yaşıyor ve bunlardan sadece 12’si kırmızı hatta. Yani Mısır kadar bile denizlerimize sahip çıkamadık. Metro Toptancı Market geçen yıl 20 santimden küçükse alma kampanyasına destek vermiş ‘Kzıına bak anasını al’ demişti ve balık tezgahlarında lüfer olmamış çinekop ve sarıkanat satışını durdurmuştu.

Önce defne, ardından çinekop sonra da sarıkanat olarak avlanan balığın lüfere dönüşmemesinden şikayet edenler böyle bir kampanya başlatmıştı. Eski yazılarımı takip edenler benim bu düz mantığı kuranlara karşı çıktığımı, Türk sularında avlanmayan çinekop ya da sarıkanatların tıpkı göçmen kuşlar gibi sularımızdan akıp gideceğini, Yunanistan hatta İtalya’da lüfere döneceğini dolayısıyla bize bir yararı olmayacağını yazdığımı hatırlarlar. Ayrıca 20 santimden küçük balığın avlanmaması ile ilgili teknik sorunlar da vardı. Neyse yine aynı konulara dönmeyelim.

Metro şimdi daha güzel bir kampanyaya destek veriyor. Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV) ile birlikte güçlerini birleştirerek ‘Palamutlar nerede?’ diye soruyor ve bunun cevabını arıyor. Amaç palamut balığının sürdürülebilir avcılığı...

Proje sayesinde Akdeniz ve Karadeniz ülkeleri arasında göç eden ve stokları bilinmeyen palamut balığının korunması için uluslararası bir koruma anlayışı geliştirilmesi ve yeni bilgilere ulaşmak, sürdürülebilir avcılığa bilimsel katkıda bulunmak ve sadece avlayan değil, tüketenlere de bilgi aktarımında bulunmak hedefleniyor.

Proje kapsamında, Dünya Çevre Günü’nde markalanan ilk palamutlar tarihi Beykoz Dalyanı’nda, Devlet eski Bakanı Kürşad Tüzmen, Balıkçı Kooperatifleri Başkanları ve akademisyenlerin yanı sıra Metro Toptancı Market Genel Müdürü Kubilay Özerkan ve TÜDAV Başkanı Prof. Dr. Bayram Öztürk’ün katıldığı etkinlikle denize bırakıldı.

3 yıl sürecek olan proje kapsamında her yıl 1.500 adet olmak üzere, toplam 4.500 palamut markalanıp denize bırakılacak. Boyu ölçülen balıkların üzerindeki markada, TÜDAV’ın irtibat bilgileri ve marka numarası yer alıyor. Bu balıkları bulan kişi, kurum ve balıkçılar TÜDAV ile irtibata geçmeleri durumunda sembolik hediyelerle ödüllendirilecek.

Markalanan balıkların bulunması için bilgilendirici afiş ve broşürler hazırlanıp balıkçı birlik, kooperatif ve derneklerine dağıtılacak. Proje ile ilgili gelişmeleri öğrenmek, gelen bilgiler ışığında palamutların göç yollarını takip etmek isteyenler için ise projenin internet sitesi olan www.palamutlarnerede.org ziyaret edilebilecek. Proje ile Akdeniz ve Karadeniz’deki palamut balıklarının göç yolları güncellenecek, balığın ne zaman, hangi ülkenin sularını dolaştığı ortaya çıkarılacak, kirlenme, iklim değişikliği ve aşırı avcılık sonucu stoklarındaki değişim tahmin edilmeye çalışılacak.

Böyle bir çalışmanın 57 yıl sonra ilk kez yapıldığını, en son 1954 yılında yapıldığını da hatırlatmak isterim. O tarihten bu yana özellikle iklim değişiklikleri ile göç yollarında ciddi değişiklikler yaşanmış olabilir.

Projenin duyurulması ve etiketli palamutların heba olmaması için sayıları 200’ün üzerinde olan balıkçı barınaklarına bilgi veriliyor, broşürler dağıtılıyor, afişler asılıyor. Sırt yüzgecinde etiket bulunan palamutu avlayanların bu palamutu bulduğu nokta ile ilgili bilgileri TÜDAV’a aktarması isteniyor.

Bu balık belki Türk sularından çıkacak Romanya, Yunanistan, Mısır gibi ülkelerde de balıkçıların ağlarına takılabilecek. Metro’nun bu ülkelerde de olması projenin oralarda da duyurulmasına ve o palamutların yine takip edilebilmesine imkan yaratacak. Proje yetkililerine göre etiketlenen 4 bin 500 balıktan muhtemelen yüzde 10-15’i bir daha bulunabilecek. Ancak bu 500 balık bile palamut türü ile ilgili çok önemli bilgilere sahip olmamızı sağlayacak.

Metro Toptancı Market Genel Müdürü Kubilay Özerkan, bu coğrafyanın bir parçası olarak projeye destek vermenin sorumlulukları olduğunu söyledi. Ciro kaybını göze alarak geçen yıl çinekop ve sarıkanat satışını durdukduklarını hatırlatan Özerkan, “Yine o dönemde denizle ve balıkla ilgili projelerimizin devam edeceği sözünü vermiştik. Palamutlar nerede projesiyle bu sözümüzde de duruyoruz” dedi.

Frene basıldı bu hissediliyor

Kubilay Özerkan ile, Kabataş’tan Beykoz’a gidip etiketli balıkları denize attıktan sonra dönüş yolunda genel ekonomi ile ilgili de sohbet etme imkanı bulduk. Metro Toptancı Market sonuç itibarıyla genel ekonomik gidişat hakkında iyi bir barometre. Yılın ilk çeyreği ile ilgili bilgileri 30 Haziran’da TÜİK’in büyüme rakamları ile alabileceğimizi dikkate alınca sözlerine kulak vermekte fayda var:

- Ocak zayıf geçti. Şubat da keza öyle. Mart biraz toparlasa da yine mayıs ayının iyi geçmediğini görüyoruz. Türkiye ekonomisinin bu yılki gidişatı ile ilgili sanırım gerçek resim üçüncü çeyrekte anlaşılacak. Ancak bilhassa bankaların kredi verme konusunda hassas olması piyasaları biraz germiş vaziyette. İflaslar kapanan şirketler var.

Özerkan açılan kapanan şirketlerin sürekliliği yüzünden kendi içlerinde bir ekip kurduklarından da sözetti:

- Her Metro toptancı markette 6-7 kişilik ekipler var. 350 kişilik bir ekip. Bu ekipler sokak sokak cadde cadde dolaşıp nerede hangi şirket açılmış hangisi kapanmış ona bakıyor. Kim gelmiş kim gitmiş bizim için önemli. Avrupa’da bu kadar sık değişmiyor ancak Türkiye’de bir gün avukatlık bürosu olan yerde 2 ay sonra başka bir ticaret erbabı ortaya çıkabiliyor. Biz de her Metro toptancı marketin 20 hatta 30 dakika mesafeye kadar olan alanında kim açılıyor kim kapanıyor bakıyoruz.