Sivil uçaklara askeri bölgelerin üzerinde konan anlamsız uçuş yasağı nihayet kalkıyor. Uçaklara yeni rota çizilmesi için başlatılan çalışmada son aşamaya gelindi.
Anlamsız uçuş yasağı konusuna kafayı nasıl kırdığımı, yazılarımı takip edenler bilirler. 2011 yılı ortaları ve 2013’ün hemen başında iki yazı ile konuyu gündeme getirmiştim. O yazılardan kısa alıntılar yapmak istiyorum önce:
“‘Uçuşun en büyük avantajı nedir?’ diye sorulsa en basit cevap şudur. A noktası ile B noktası arasında arada hiçbir engel olmaksızın uçabilmek...
Ben de öyle biliyordum ama meğer söz konusu olan sivil uçuşlar olunca bu basit denklem kurulamıyormuş. Askeri NOTAM’ların olduğu bölgeler pratikte sivil uçuşlara kapalı. Bu bölgeler sivil uçaklar tarafından kullanılamıyor ve haliyle uçuş mesafeleri gereksiz yere uzuyor. Bu engel İstanbul’dan Dalaman’a giderken de, Van’a, Adana’ya uçarken de karşımıza çıkıyor. Dalaman’a uçuşun 18 dakika, Bodrum’a olan uçuşun 14 dakika daha kısa sürmesi mümkün aslında. Ama uçaklar askeri hava üslerinin olduğu yasak noktaları dolanmak zorunda.
Yeni rotalar çiziliyor
Türkiye Özel Sektör Havacılık İşletmeleri Derneği (TÖSHİD), bir hesap yapmış ve bu yasakların yıllık maliyetini 590 milyon dolar olarak bulmuş. Uçakların atmosfere bıraktıkları atık gaz kirliliğinde sağlanacak düşüş de cabası.
Aradan 3 yıl geçmesine rağmen bu konunun yetkililerin de gündemine gelmesi ve sonuçlanma noktasına gelmesi güzel. Sivil Havacılık Genel Müdürü Bilal Ekşi, bu konuda gelinen noktayı dün Anadolu Ajansı’na verdiği demeçte özetliyor:
“Yerde 20 bin kilometre duble yol yapıldı ama havada bu yolları yapamadık. Bu çerçevede havada yeni yollara ihtiyacımız var, yakıtı azaltmak ve zaman tasarrufu için direk yollara ihtiyacımız var. Bakım ve pilotların maliyetini azaltmak amacıyla Milli Savunma Bakanlığı ile askeri alanların üzerinden çalışma yapılmadığı gün ve saatlerde uçuş yapabilmek amacıyla sürdürdüğümüz görüşmelerde son aşamaya geldik. Uçuşa yasaklı olan askeri bölgeler, esnek hava sahası uygulamasının hayata geçirilmesiyle uçakların kullanımına açılacak. Böylece askeri alanların çevresine göre çizilen uçuş rotaları kısalacak ve uçaklar kuş uçuşu yapabilecek.”
Esenboğa Havalimanı’nda asker ve sivilin beraber çalışacağı bir kurul oluşturulacağını kaydeden Ekşi, “Söz konusu kurulda, Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) Genel Müdürlüğü ile Genelkurmay Başkanlığı’na bağlı ekip olacak. Bunun üst kurulu oluşacak. SHGM ve DHMİ Genel Müdürleri, Hava Kuvvetleri Komutanı ile Milli Savunma Bakanlığı’ndan temsilcilerden oluşan 4 kişilik bir üst kurul oluşturulacak. Alt kurulda problem olduğu zaman üst kurul, problemi çözecek” dedikten sonra esnek hava sahası uygulamasıyla ilgili hazırlanan yönetmeliğin bir ay içinde Başbakanlığa yayınlanması için gönderilebileceğini kaydediyor. Ben de bu sözleri bir kenara kaydediyorum. Gecikme olursa ben de konuyu temcit pilavı gibi ısıtıp ısıtıp bıkmadan gündeme getireceğim...
Top atışı yaparlarsa etrafından dolaşırız
Bilal Ekşi, uçuş yasağının ne kadar anlamsız olduğunu da şu ifadeleriyle doğruluyor: “Şu anda bir noktadan diğer noktaya uçaklarımız giderken alttaki yasaklı bölgelere bağlı olarak dolaşarak gidiyor. Çünkü söz konusu alanlarda askeriye mesela top atışı yapıyor. Ama 365 gün boyunca her gün orada top atışı yapmıyorsunuz. Belli dönemlerde yapılıyor. Belki toplasan senede 1 hafta top atışı yapılıyor. Ama şu andaki yapılanma askeri alanı, 365 gün sanki top atışı yapılıyor gibi kapatıyor. Kuş uçuşu değil de dolaşarak bir noktadan bir noktaya gidiyor. Böyle olunca da vakit kaybediyorsunuz.”
Dalaman uçuşu 18 dakika kısalabilir
- 2011 yılında yapılan hesapta, yasaklı uçuş bölgeleri yüzünden kayıp 590 milyon dolar olarak hesaplanmıştı.
- Ancak filolar büyüdü, uçuş sayıları arttı, daha önemlisi yakıtın maliyeti de arttı.
- Aynı hesap bugün yapılsa anlamsız yasağın bedeli 1 milyar dolara yakın çıkar.
- Yasak herşeyden önce vakit kaybı yaratıyor. Dalaman’a uçuş 18 dakika, Bodrum’a olan uçuş 14 dakika, Van’a olan uçuş 17 dakika, Erzurum’a yapılan uçuş 16 dakika, İzmir’e olan uçuş 11 dakika daha kısa olabilir.
- Ekonomik maliyet ise şöyle hesaplanıyor: Öncelikle uçaklar havada daha az kalıyor, yakıttan tasarruf ediyor.
- Tek bir sefer için havada az kalan uçağın bakım maliyeti azalıyor.
- Aynı uçak daha fazla sefer yapabileceği için ticari maliyeti düşüyor. Çünkü bir uçağın para kazanması için sürekli uçması yerde çok az kalması şart
- Ve belki de hepsinden önemlisi daha az yakıt, daha az karbondioksit emisyonu demek.
