Faiz artarsa kim kazanır?

Faiz lobisi yine devreye girdi. Zaten bu ülkede ne zaman istenmeyen olaylar olsa faiz lobisi hep devreye girer. Ya da cümleyi şöyle kurmak daha doğru olur. Faiz lobisinin devreye girdiği iddia edilir...

İyi de bu faizlerin yükselişinden kim medet umar, kim kazanır?

Hesabı öncelikle Başbakan tarafından ağır bir şekilde suçlanan bankalar açısından yapalım. Düşen faiz ortamında 1 yıl 5 yıl hatta 10 yıl vadeli krediler vermişler. Buna karşılık en büyük fon kaynağı vatandaşın mevduatı. O mevduatın vadesi de 60 gün bile değil. Yani özel bankalar şu an ellerinde tuttukları 548 milyar TL’lik mevduatı eğer faizler yükselirse, yenilerken tasarruf sahibine daha çok faiz teklif etmek zorunda kalacak.

Bankaların maliyetleri artacak, faiz giderleri kabaracak ancak faiz gelirlerinde bir değişim olmayacak.

Hazine kağıtlarına yatırım yapan bankalar açısından da durumu ele alalım. Hazine ihalesine girdiniz ve tahvil aldınız. Şayet faiz yükselirse ikincil piyasada aldığınız tahvilin değeri düşer. Çünkü sizin tahvilinizi alacak olan, Hazine’den direkt yükselen faizden kağıt almayı tercih edecektir. Banka elindeki kağıdı satabilmek için, yükselen faize denk gelecek kadar bir iskontoyu yapmak zorunda kalır ve dolayısıyla da zarar eder.

Yani buradan bakınca da bankalar açısından faizde çıkış değil tam tersi düşüş ortamı avantajlıdır.

İlk kez giren kazanır

Şimdi bir de olaya dış mihraklar açısından bakalım.

Adam dolarını getirmiş, TL’ye çevirmiş ve Türkiye’deki varlıklara yatırım yapmış. Ortamın gerilmesi ile dövizin fiyatı artacak buna karşılık varlık değerleri düşürecek. Yani açtığı pozisyon her ne ise daha ucuza satmak zorunda kalacak. Ayrıca Türkiye’yi terketmek istiyorsa da daha yüksek bir seviyeden yeniden TL’den dolara dönmesi gerekecek.

İstenebilecek bir durum değil.

Peki bu faiz artışından faydalanacak olan kimdir?

Cevabı çok net. Bugüne kadar Türkiye’de hiç pozisyon açmamış, girmek için doların biraz daha artmasını, varlık değerlerinin ise fiyatının düşmesini isteyenler...

Peki kim bunlar?

Bilinmiyor. Muhtemelen de bu tanıma uygun biri ya da kurum profili yok. Bu adamlar zaten Türkiye’den bugüne kadar uzak durmuşsa yine uzak duracaktır. Dolar yükseldi varlık fiyatları düştü diye ülkeye giriş yapmayacaktır.

Faizde Gezi payı

Gösterge faiz 17 Mayıs gün içinde yüzde 4.60’a kadar geri gelmişti. Sonra yükselmeye başladı. Bunda FED’den gelen sinyallere bağlı dış borsaların düşüşü etkili oldu. Gezi olayı patlak vermeden önce faiz yüzde 5.46’ya kadar yükselmişti. Gezi olayları patlak verdiğinde de yurtdışında bozulma devam ediyordu. Dolayısıyla faiz önceki gün itibarıyla yüzde 6.55’e kadar çıktı. Şayet Gezi olayları yaşanmasaydı faiz muhtemelen yüzde 6’yı zaten görecekti. Yani aslında faizde yaşanan 2 puana yakın artışın bir bölümü yaşanan kaotik ortam desteklidir.