50 kuruş uğruna ölmüşler

Bodrum’da yaşanan sahte içki trajedisinden sonra ‘metil ile etil alkol arasında çok büyük bir fiyat farkı mı var ki sahtekarlar insan sağlığını tehdit etse de bunu kullanıyor‘ diye merak ettim. Etil alkolün litresi 1.45 TL. Metil alkol ise sadece 50 kuruş daha ucuz. Be insafsız, zaten ÖTV’den dolayı kazanıyorsun. Hiç olmazsa cinayete teşebbüs etme. Bir sözüm de 5 yıldızlı otellere, restoran ve tekne işletmecilerine. Bile bile kaçak ve sahte ürün alıyorsunuz, bu cinayetlere ortak oluyorsunuz

Alkoldeki yüksek vergilerin sahteciliği ve kaçakçılığı hortlatacağı biliniyordu. Yazılanlar çizilenler, içki üreticilerinin uyarıları dikkate alınmadı. Konu, Bodrum’da 3 Rus turizmci ölünce bir kez daha gündeme geldi. Geldi ama yine tam anlamı ile irdelenmiyor. Herkes sahte içki üretene, Türkiye’ye kaçak içki sokana yükleniyor. Oysa bu içkiyi üretenin yanısıra bunu satın alan, müşterisine veren işletmecilerin suçu bana göre daha büyük. Sahteciliği asıl teşvik edenler onlar.

Ancak önce kamuoyunda pek de bilinmeyen metil ile etil alkol arasındaki farka değinmek istiyorum. Etil alkol, buğday, patates gibi çeşitli bitkilerden üretiliyor. Yani tamamen tarımsal kökenli. Metil alkol ise bir kimyasal.

Acaba aralarında çok büyük fiyat farkı mı var diye merak ettim. Öyle ya, sahtekar da olsa bir insan acaba neden ölümcül olan metil alkolü kullanır diye.

Etil alkolün litresi yaklaşık 1.45 TL ile 1.50 TL arasında satılıyor. Metil alkolün ise litresi 90-95 kuruş. Bir de metil alkole ulaşmak daha kolay. Diyeceksiniz ki yüzde 50 fiyat farkı var. Sahtekar tabii ki ucuz olanını kullanır.

Ancak işin ekonomik boyutu öyle değil. Bu sahtekarlar asıl parayı içki üzerindeki ÖTV farkından kazanıyorlar. 1 litre rakıdaki ÖTV yuvarlak hesap 18 TL. Votkada 19 TL’yi geçen vergi, viskide ise 25 liraları buluyor. Yani asıl kazanç vergi farkından.

O yüzden ürettiğiniz sahte içkide 1.5 TL’lik etil alkol yerine 90 kuruşluk metil alkolü kullanmak çok fazla bir avantaj yaratmıyor. Tabii gözünüz insanların ölümünü bile umursamayacak şekilde dönmediyse...

Asıl suçlu kim?

Ancak içki üreticilerinden edindiğim izlenim ne yazık ki bu sahtekarlığı yapanların tam olarak etil ile metil alkol arasındaki farkı bilmemeleri. Yani sahte içki üretirken metil alkol kullanımında daha çok kazanç hırsının yanısıra büyük cahillik de sözkonusu.

Peki suçu tamamen sahte içki üretenlere atmak adil mi. Sahte olduğunu, kaçak olduğunu bile bile bidonlarla viski, rakı, votka alan işletmelerin hiç mi suçu yok?

Herşey dahil sisteme geçen, ancak keskin rekabet yüzünden fiyatlarını da yeteri kadar artıramayan turistik tesisler ne yazık ki bol miktarda açık bandrolsüz içki satın alıyor.

Üzerindeki ÖTV yükünden daha düşük fiyata satılan içkinin kaçak ya da sahte olduğunu bilmiyorlar mı?

Kesinlikle biliyorlar. Aynı şekilde restoranlar ve tekne turu yapanlar da üzerindeki ÖTV yükünden daha ucuza satılan içkilerin denetimden uzak, ne şartlarda üretildiği belli olmayan ürünler olduğunu pekala biliyorlar.

Bence asıl üzerine gidilmesi gereken onlar. Akdeniz çanağında ve Ege’de pek çok turistik tesiste bu tip içki kullanılıyor. Maalesef bunların içinde 5 yıldızlı çok ünlü oteller de var.

Tutuksuz yargılanıyorlar

İşin bir diğer boyutu ise caydırıcılık. Ne sahte içki bulundurmanın ne de sahte içki üretmenin doğru dürüst bir cezası yok. Sahte içki üreten ya da bulunduran tespit edildiğinde tutuksuz yargılanıyor. Oysa hem üreten hem kullanan, insan sağlığını ölümle tehdit ediyor, hem de turizmde kendi ayağımıza kurşun sıkıyoruz.

Konuya yakın kişiler “Kanun koyucu bu işin sahtesini yapana 10 yıldan başlayan cezalar verse bakalım bu kadar kolay bu işlere girebilirler mi?. Denetimlerde işletmesinde sahte içki bulunanlar da aynı cezayı alsa bu kadar kolay satabilirler mi? Satılamayan ürünü yapmak da kimsenin işine gelmez” diyorlar.

Bir şişe viski Avrupa’da 12, Türkiye’de 26 euro

İspanya, Yunanistan gibi ülkeler turizmde Türkiye’nin en büyük rakibi. Güneşimiz kumumuz var, tesislerimiz güzel ancak fiyat tabii ki öncelikli belirleyici faktör.

Özellikle herşey dahil sistemdeki otellerin fiyat rekabeti yapayım derken kaliteden ödün verdiğini görüyoruz. İçki, bu tip otellerin en büyük masraf kalemlerinden birini oluşturuyor. İspanya’da 1 şişe Johnnie Walker viski 12 euro’dan satılıyor. Yani 2.30’luk euro kuruna göre 27.6 Türk Lirası. Aynı içkinin Türkiye’deki satış fiyatı 60 Türk Lirası, yani 26 euro. Bu kadar fiyat farkının tek sebebi ise üzerindeki vergiler. Sadece tek bir şişede 30 TL’nin üzerinde yani 14 euro fiyat farkı var. Tur operatörüne kişi başı herşey dahil fiyat veren bir turizmci için 14 euro’luk içki maliyet farkının ne demek olduğunu düşünsenize...

Çarşafları her gün değil iki günde bir yıkatan, sabah kahvaltısında kullandığı peynirin, sucuğun salamın kalitesizini arayıp bulan otel satınalmacısı, içkide aynı mantıkla hareket etmesin?

Etil ile metil alkol arasındaki fark nedir?

Meyve, şeker pancarı, şeker kamışı buğday gibi bitkilerin glikoz içeren özsuları mayalandıktan sonra damıtılarak elde edilen ve temel maddesi etanol olan, uçucu, yanıcı ve renksiz sıvıya etil alkol deniyor. Tüm içkilerde kullanılan kimyada adı C2H5-OH olan etil alkoldür.

Metil alkol ise kimyada CH3-OH diye tanımlanan kimyasal bir ürün. Günümüzde genellikle karbon monoksit ve hidrojenin katalitik tepkimesiyle elde ediliyor. Bu ürün endüstride kullanılıyor ve kesinlikle içilemez. Örneğin ispirtoya konan yüzde 10 oranındaki metil alkol bile körlükten ölüme kadar tehlikelere yol açabilecek güçte.