18 Mart 2015 tarihli Resmi Gazete’de, yani bundan sadece 1 ay önce Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da altında imzası bulunan kararla, 4G ihale süreci resmen başlamıştı. BTK, ihalenin 26 Mayıs Salı günü Ankara’da yapılacağını duyurduktan sonra GSM operatörleri harıl harıl bu ihaleye hazırlanıyordu. İhalede belirlenen asgari muhammen bedel de 2 milyar 300 milyon euro olarak duyurulmuştu.
Ancak önceki gün Türk Telekom’un 175’inci yıl kutlamalarına katılan Cumhurbaşkanı kürsüye çıktı ve bir anda gündemi değiştirdi. Erdoğan “Dünya 5G’yi konuşuyor, biz 3G’deyiz. 4G ile zaman kaybetmeye gerek yok. İki yılda Türkiye 5G’ye geçmeli. Aksi takdirde Türkiye çöplük olur” sözleri ile hem ihaleye hazırlanan bürokratları hem de GSM şirketi yöneticilerini şoke etti.
Şimdi herkes bundan sonra süreç belirlenen takvim üzerinden devam edecek mi yoksa 4G ihalesi iptal mi edilecek diye merak ediyor.
4G ihalesi iptal edilebilir de edilmeyebilir de, ancak 5G’ye geçiş gerçekten 2 yıl içinde mümkün mü buna bakmak ve Erdoğan’ın görüşlerini bu doğrultuda teknik olarak analiz etmekte fayda var.
2017’ye yetişemez
Şu bir gerçek ki 5G teknolojisi henüz geliştirilme aşamasında. Dünyada henüz 5G teknolojisi ile çalışan bir mobil şebeke yok. Avrupa’nın en erken 2021’de bu teknolojiye geçebileceği tahmin ediliyor. Bu teknolojiyi ilk kullanacak ülkenin Güney Kore olması bekleniyor. Kore’nin de ülke genelinde 5G hızına 2020’de ulaşacağı tahmin ediliyor. 2018 Olimpiyatları'nda dar bir alanda 5G teknolojisinin sporseverlere deneyimlendirilmesi amaçlanıyor.
Dolayısıyla 4G ihalesini iptal etmek ve bu teknolojiyi atlamak Türkiye’nin en az 4-5 yıl daha 3G teknolojisi ile devam etmesi anlamına gelir. Yani 2017’de 5G’ye geçmek imkansız.
Peki Türkiye 3G ile 5 yıl daha idare edebilir mi?
Aslında edebilir.
Daha önce de bir yazımda Türkiye’deki 3G’nin aslında dünyadaki 3G teknolojisinden ileride olduğunu 3.5G denmesinin daha doğru olacağını belirtmiştim. Biz 3G işine geç başladık ancak bu kullandığımız teknolojinin daha ileri olmasına olanak verdi.
Fakat işin olumsuz tarafı şu:
Türkiye’de data trafiği çok hızlı artıyor. 3G bantlarını genişletmek imkansız. Daha şimdiden yoğun bölgelerde 3G bağlantılarında sorunlar çıkıyor.
5 yıl çok uzun bir süre. 4G’yi es geçip 5’i beklersek, bu yollar artan trafiğe yetmeyebilir. Yani bugünkü kaliteyi koruyamayabiliriz.
Ve tabii bir de gelir sorunu var. Yapılacak ihalede devlet en az 2.5 milyar euroluk bir gelir elde etmeyi planlıyordu. 4G ihalesinin iptali, bu gelirden de vazgeçilmesi anlamına gelir.
GSM operatörleri tarafından bakıldığında ise işin bir maliyet analizi var. Belki şu an operatörler için 4G bile lüks olabilir. O kadar yatırım yapacaksınız, bakalım karşılığını alabilecek misiniz? Zira Türkiye’de ARPU’lar yani abone başına gelirler çok düşük.
3G atlansa olurdu
Aslında Cumhurbaşkanı bu görüşünü 4G ihalesi öncesi değil de keşke 3G ihalesi öncesi belirtseydi. Yani “Biz 3G’yi atlayıp direk 4G’ye geçiş yapalım” deseydi. Türkiye 3G teknolojisi ile tanıştığında yani 2009’da dünyada 4G teknolojisi kullanılmaya başlanmıştı. Mesela Almanya 4G’ye 2009’da geçmişti. Biz 3G ile tanışan ilk 100 ülkenin içinde bile olamamıştık.
Ancak dediğim gibi henüz dünyada 5G teknolojisi geliştirilme aşamasında. Beklemek elbette bir tercihtir. Bu biraz da şu an elinde iPhone 5’i olan birinin 6’yı satın almayıp 7’yi beklemesi gibi bir durum. Yani “boşu boşuna iPhone 6’ya para vermeyeyim nasıl olsa 7 çıkacak” demek gibi. Tek farkı, elinizdeki iPhone 5 ile üst model olan 6 ile yapacağınız hemen her şeyi yapabilirsiniz. Ancak 3G’de kalarak 4G ile yapabileceklerinizi yapamazsınız...
4G’nin 3’ten 5G’nin 4’ten ne farkı var?
Araştırmacılar, henüz geliştirme aşamasının ilk evresinde olan 5G teknolojisiyle, mobil şebekelerin hız, esneklik ve sistem zekâsı gibi özelliklerinde köklü gelişmeler yaşanacağını tahmin ediyor. Buna göre, 5G teknolojisiyle birlikte, gecikme süreleri ciddi biçimde kısaltılarak yeni nesil M2M uygulamaları hayata geçirilebilecek. Şöyle bir örnek vereyim. Otomobilinizde 5G teknolojisi olursa saliselerle öndeki aracın frene bastığını farkedip aracınız vites küçültebilecek ya da fren yapabilecek.
Ultra hızlı mobil şebeke erişimi genişletilebilecek. 4G’ye göre çok daha hızlı bir teknoloji olan 5G ile dünya üzerinde birbirine bağlanmış durumdaki milyarlarca cihaz, sorunsuz idare edilebilecek akıllı bir iletişim ağı haline gelecek. Telefon ve tabletler, iletişim aracı olmaktan çıkıp portatif birer asistana dönüşecek.
2020’ye yönelik bir çalışma olan 5G'nin temel hedefi, herkesin, her yerde her türlü bilgiye sınırsız erişimi ve her türlü veriyi paylaşabilmesi olarak ifade ediliyor. Artan veri boyutu nedeniyle küresel ölçekte 5 yıldır birçok şirket ve resmi kurum, 5G çalışmalarını sürdürüyor. İsveç merkezli Ericsson’un liderliğinde devam eden 5G sisteminin geliştirilmesi için AB’nin yanı sıra Japonya, Güney Kore ve Çin’de de çalışmalar yürütülüyor. Güney Kore’de 2008'de başlayan 5G çalışmalarının katkısıyla, 2 kilometrelik mesafede 28 Ghz spektrumunda 1 Gbps hıza ulaşıldığı açıklandı. Samsung ise 5G hız rekorunu 7.5 Gbps ile kırdığını Ekim 2014'te duyurdu.
Bugünden 100 kat hızlı
4G’nin 3G’ye göre teorik olarak 10 kat, 5G’nin de 4G’ye göre 10 kat hızlı olduğu düşünüldüğünde, 5G’nin gelecekte çok daha yüksek hızlara çıkabileceği tahmin ediliyor. Bu demektir ki bugünkü 3G hızının tam 100 katına çıkılmış olacak.
5G teknolojisinin tüm dünyada 2020 yılında hizmete sunulması bekleniyor. 5G, şu an için teorik tartışmaları yürütülen ve 2020 gibi ileri tarih için planlanan bir teknoloji ve henüz standartlarının uluslararası kurumlar tarafından oluşturulması gerekiyor. Tabii ayrıca, her teknolojide olduğu gibi 5G’nin kullanımında da bu hizmeti verebilecek cihazların piyasaya çıkması gerekiyor.
4G ilk olarak 2009 yılında lisanslandı ama dünyada genel geçer kullanıma ulaşması 2013 yılını buldu. Bunun nedeni de cep telefonu üreticilerinin bu teknoljiyi destekleyen üretimlerinin zaman alması. Tüketiciler de hemen bu ürünlere ulaşamıyor.
Bu yüzden her ne kadar 5G‘nin 2020’de ticari olarak piyasaya sunulması söz konusu olsa da gerçekten 5G destekli telefonların yaygınlaşması ve kullanılması için bir kaç sene daha beklemek gerekebilir.
