1 trilyon dolarlık Pazar iştah açıyor, ilk hamle Adnan Menderes’le geliyor

Hafta içinde Makedonya’nın başkenti Üsküp’te Büyük İskender Havalimanı’nın açılışı vardı. Havalimanı işletmeciliği ve havaalanı inşaatı konusunda büyük bir tecrübe edinen TAV, 20 yıl önce bağımsızlığına kavuşan ülkenin dışarıya açılan kapısını inşa etti.

Avrupa’nın ekonomik olarak en geri kalmış ülkelerinden biri olan Makedonya’da, Makedonlar halinden pek memnundu. Havaalanı onlar için gurur kaynağı olmuştu.

Makedon Başbakanı da bu açılışı bir seçim yatırımına dönüştürdü. Havaalanının açılışına Çin’den alınan ve Londra’nın sembolü iki katlı otobüslerin benzeri yaklaşık 100 otobüsle binlerce Makedon taşınmıştı. Makedon başbakanının kabinedeki bakanlarını birer otobüse bindirdiği ve yol boyunca vatandaşın sorunlarını bakanlara ilettiğini de ilginç bir anekdot olarak öğrendik.

Açılış sonrası TAV CEO’su Sani Şener akşam yemeği öncesi ilginç bir sunum yaptı. Bu sunum önümüzdeki yıllarda havacılık sektörünün ve aynı zamanda havalimanı inşaat sektörünün ne denli gelişeceğini net bir şekilde ortaya koyan projeksiyonlar içeriyordu.

Dünyada halen yolcu taşıyan 20 bin ticari uçak var. Boeing ve Airbus’un tahminlerine göre bu sayı 2027 yılına gelindiğinde tam iki katına çıkacak ve 40 bin ticari uçağa ulaşacak.

Ulaşmak zorunda çünkü şu an 4.8 milyar olan uçakla yolculuk eden kişi sayısı 2027 yılına gelindiğinde 9 milyara çıkacak.

Sani Şener uçuş eğiliminin tüm dünyada artacağını öngörüyor.

Uçakla yolculuk edenler arasında kuşkusuz ABD’liler bir numarada.

312 milyon nüfusu olan ABD’de uçakla yolculuk edenlerin sayısı 787 milyon. Yani nüfusun 2.5 katı bir uçak yolcusu var.

Türkiye için sayıyı vermek gerekirse 103 milyon uçak yolcusu var. Yani 74 milyonluk nüfusa göre 1.4’lük bir katsayıya sahibiz.

Çin için örneği devam ettirmek gerekirse 1.4 milyar nüfusa karşılık uçan Çinli sayısı sadece 430 milyon. Yani katsayı Çin için 0.3 seviyesinde. Çin önümüzdeki yıllar için büyük potansiyel. Zaten o yüzden uçak siparişlerinin büyük bölümünü Çinliler veriyor.

Uçuş eğiliminde Dünya ortalaması ise 0.7. 7 milyar insana karşılık uçan kişi sayısı 5 milyar.

Türkiye 1.4 katsayı ile dünya ortalamasının üzerinde uçuyor. Türkiye’nin bu istatistiği özellikle son 8 yıldaki performansı ile yakaladığı dikkati çekiyor.

2002 yılına bakıldığında Türkiye’de yolcu sayısı sadece 34 milyon.

2004’te 45 milyona çıkan yolcu sayısı 2007’de 70, 2009’da 86 milyona çıkmış. 2010 yılında ise 103 milyon olmuş.

Buna bağlı olarak Türkiye’de THY ve diğer özel havayolu şirketlerine ait uçak filosu çok hızlı büyüyor. Yukarıda uçak filosundaki artışın ilginç grafiği de var. 2023 yılına gelindiğinde muhtemelen Türkiye’nin 750 ticari uçağı olacak. Yani 40 bin ticari uçağın 750’sine Türkiye sahip olacak. Yüzde 1.9’luk ortalama kayda değer bir oran.

Bu işin hava trafiği ile ilgili kısmı.

Bir de işin inşaat kısmı var.

Hem Türkiye’de hem Türkiye dışında 10 havaalanının işletmecisi olan TAV’ın bir kolu olan TAV İnşaat 6 farklı ülkede 10 milyar dolarlık kontrat imzalamış durumda.

Bu çok önemli. TAV İnşaat şu ana kadar 3 milyar metrekarelik havaalanı inşaatı bitirdi. Halen devam eden projelerinin tutarı 8 milyar dolar seviyesinde. ENR sıralamasına göre 22 bin çalışanı, cirosu ve inşaat metrekaresi ile dünyanın 3’üncü büyük havalimanı inşaatçısı.

Şu an dünyada 2 bin ticari havalimanı var. Ancak garip bir istatistik yolcu trafiğinin yüzde 64’ünü sadece 93 havalimanı karşılıyor.

Yani diğer havalimanlarının gelişmesi için büyük potansiyel var. Mevcut havalimanlarının modernizasyonu, genişletilmesi ve yenilerinin yapılması ile birlikte dünyada 2027 yılına kadar 1 trilyon dolarlık çok önemli bir havaalanı inşaat pazarı oluşması bekleniyor.

Dünyanın üçüncü büyük havalimanı inşaatçısı olan TAV’ın önü açık görünüyor.

Adnan Menderes’e en iyi teklifi vermeye çalışacağız

Türkiye’de başta Atatürk Havalimanı olmak üzere Ankara Esenboğa, İzmir Adnan Menderes dış hatlar, Antalya Gazipaşa havalimanları ile yurtdışında Tiflis, Batum, Enfida, Üsküp, Ohrid ve Monastır havalimanlarının işletmecisi olan TAV Havalimanları Holding, Devlet Hava Meydanları tarafından ihaleye çıkarılmaya hazırlanan Adnan Menderes iç ve dış hatlar terminallerinin işletilmesi ihalesine hazırlanıyor. Adnan Menderes’in halihazırda dış hatlar terminalini TAV işletiyor.

TAV’ın işletme süresi 2015 yılında bitecek. Yeni ihale öncelikle iç hatlar ve CIP terminallerini kapsayacak. İhaleyi kazanan 2015’ten sonra iç hatlarla birlikte dış hatları da işletecek.

Sani Şener söz konusu ihale ile ilgili olarak “Tabii ki ihaleye katılacağız ve en iyi teklifi vermeye çalışacağız. Dünyanın pek çok ülkesinde havaalanı işleten bir firma olarak kendi evimizdeki bir ihaleyi kaybetmemek için gayret göstereceğiz. İç hatlar terminalinin yenilenmesi gerekiyordu. Türkiye’nin üçüncü büyük şehri İzmir’in iç hatlar terminali bir hayli eskimişti. Bu ihaleyi alanın 2015 yılına kadar iç hatlar binasını inşa edip işleteceğini ve 2015 yılından sonra da dış hatlarla birlikte işleteceğini anlıyorum. İhale dosyasını henüz almadık. Alınca daha detaylı inceleyeceğiz” dedi.