Eğitim şart ama nasıl bir eğitim? İşte tüm dünyada tartışılan konu. Eğitimli sayısı arttıkça artan işsizlik, geliştikçe derinleşen ekonomik kriz, günden güne kemikleşen cehalet... Eğitim düzeyi bizden fersah fersah gelişkin ülkeler bile, günümüz eğitiminin tek tip insan üretmeye yönelik bir makineye dönüşüyor olmasından şikayetçi! Dünyanın en kötü eğitim sistemine sahip ülkeleri arasında ön saflarda yer aldığımız için, bu tartışmalar bizim için “ekmek bulamazsanız pasta yiyin” sözü kadar uzak kalıyor. Daha çıplak ayak karda, tek sınıflı okuluna bombalar altında gitmeye çalışan çocuklardan söz ettiğimiz ülkemizde, gü nümüz eğitiminin yetenekleri körleştirdiğinden filan bahsetmek, epey lüks kaçıyor. Ama en iyi ihtimalle 100 yıl sonra varacağımız eğitim kalitesine sahip ülkelerin içinde bulunduğu açmaza bakarak, belki kendimize kestirme yollar yakalayabiliriz. En azından aynı yollardan dolanıp aynı hataları yapmak yerine, dümeni doğru yola kırabiliriz.
Önümüzdeki ay üniversite sınav maratonu başlıyor. Gençlerde stres diz boyu. Kimsenin hayattan ne istediğini, nelerden hoşlandığını, ne gibi yetenekleri ya da eğilimleri olduğunu düşündüğü yok! Çünkü böyle eğitilmedik. Amaç, bir üniversiteye kapak atabilmek. Daha iddialı öğrenciler için de küçük bir sıfat farkı dışında durum değişmiyor, “iyi” bir üniversiteye kapak atabilmek! “Umduğun” değil “tutturduğun” bölüme girebildiğin bu sınav sisteminde hayallere yer yok. El becerin varmış, müzikten hoşlanırmışsın, yemek yapmayı severmişsin, kimse ilgilenmez! Kan tutsa bile matematiğin iyi ise doktor olabilirsin...
Yaratıcılık öne çıkarıyor
Doktorluk mesleğinin de ayrı bir ilgi ve yetenek olduğu önemsenmez. Asosyal olabilirsin ama puanın öyle denk geldiyse halkla ilişkiler okumaya mahkumsundur. Uzağa gitmeyin, eğer oyunculuk sevdasına düşüp okul değiştirmeseydim, hiç üç boyutlu görüş yeteneğim olmadığı halde nasıl mimarlık fakültesinde okuyacaktım acaba! Görücü usulü başlar bizim meslek seçimimiz. Önce aile karar verir, sonrasında YÖK seni uygun puanına göre bir bölüme verir. İçinizdeki yeteneğin ya da merakın önemi yoktur. Yaratıcılık içermeyen, çeşitliliğe kucak açmayan, içinizdeki meraka ışık tutmayan eğitim, gelecekte kimsenin işine yaramayacak.
Bu uyarılara kulak verin
Artık ülkeler yeni eğitim modelleri peşinde! Bakın, dünyanın eğitim alanındaki en önemli kanaat liderlerinden Sir Kenneth Robinson eğitimle ilgili hangi tespit ve uyarılarda bulunuyor.
- Bütün dünya köklü bir değişim girdabına girdi. UNESCO’ya göre, önümüzdeki 30 yıl içinde, dünya tarihi boyunca mezun olanların toplamından daha fazla kişi üniversiteden mezun olacak! Artık lisans diploması hiç işe yaramayacak. Eskiden diplomanız varsa bir işiniz olurdu, artık bu dönem kapandı! Hatta yüksek lisans, doktora yapmak da işe yaramıyor günümüzde. Bu bir akademik enflasyon ve mevcut eğitim sistemi ayaklarımızın altından kayıp gidiyor. Önemli olan, yaratıcı, sanatla iç içe, yeni ve çeşitli fikirlerle dolu olarak yetişmek.
- ”Müzisyen olmayacaksan müzikle uğraşma” ya da “ressam olmayacaksın nasılsa resimle vakit harcama” diyerek sanat ve yaratıcılığı köreltmek, eğitimin sonunu getiriyor.
- Zeka ve zekayı kullanmak önemli. Bizler hep, belden yukarısını kullanacak şekilde eğitiliyoruz. Oysa zeka türlü türlüdür. Kullanım alanını kısıtlamak, zekayı ve kişinin düşüncesini kısıtlamaktır. Zeka hakkında üç şey biliyoruz. Tecrübe ile düşünüyoruz, görsel olarak düşünüyoruz, soyut olarak sesli ya da hareket ile düşünüyoruz. İkincisi, zeka dinamiktir. Etkileşim içindedir. Farklı disiplinler aracılığı ile yaratıcı fikirler ifade edilebilir. Ve üçüncü şey de kendine özgü oluşudur. “Hiperaktif” diyerek durdurulmaya çalışan çoğu çocuk aslında hareketle düşünüp, kendini ifade edebiliyor. Zekaları, hareket halinde çalışan pek çok insan var ve durdurulduklarında düşünme yetileri de duruyor. Doğru eğitim, zekayı ve yaratıcılığı serbest bırakan eğitim.
- İnsanoğlu’na en büyük hediye hayalgücüdür. Matematik ve dili en önemli yere koyan eğitimini değiştirmeliyiz.
