Tarihçi Yuval Norah Harari” desem sanırım pek çok kişiye tanıdık gelir ama “Sapiens kitabının yazarı” dersem, eminim herkes bilir. ‘Sapiens’ son yıllarda en çok okunan kitaplardan biri oldu. Harari’nin ikinci kitabı ‘Homo Deus’un ardından şimdi de üçüncü kitabı ‘21. Yüzyıl için 21 Ders’ Amerika ve İngiltere ile eş zamanlı olarak okurların karşısına çıktı. Serinin ilk iki kitabı okuyucuyu geçmişten bugüne getirirken, sonuncu kitap ‘21. Yüzyıl için 21 Ders’ geleceğe yolculuğa çıkarıyor. “Günümüzden geleceğe uzanan tekno-çağ bize nasıl gelecek, neler getirecek?” soruları üzerine kafa yoranlardansanız, bu kitap tam sizin merakınıza göre...
Harari’nin geleceğin dünya düzenine dair tartışma yaratan fikirlerine göre...
- 21. yüzyılın gerçeği oldukça korkutucu. Teknoloji ile değişen yeni dünya düzeninde hiç bilmediğimiz sorunlarla karşılaşacağız ve bunlarla ancak yepyeni politik modeller geliştirerek baş edebiliriz.
- Dünyayı gelecekte bekleyen 3 büyük sorun var: Nükleer savaşlar, iklim değişikliği, teknolojik bozulma (yapay zeka egemenliğinin sorunları).
- Günümüzde yönetim biçimleri, yeniden milliyetçiliğe kayıyor. Oysa bu 3 büyük gelecek sorununa çözüm bulmak için milliyetçi fikirlere değil, küresel işbirliğine ihtiyaç var. Bu dönemde küresel kimliklere ve insanların halklarına ek olarak dünya gezegenine sadık olmasını sağlamak gerek. Ülkelere bağlı olmaktan bir adım öte artık Dünya’ya bağlı olmaya ihtiyaç var. Toplumlar, tek düze olmaksızın uyum içinde bir denge tutturmak zorunda.
- “Yapay zeka, insan sezgisinin yerini asla tutmaz” diye düşünenlerin artık bugün yönetim kademelerinde olmaması gerek. 21. yüzyılda bitkileri, hayvanları, hatta insanları, yapay zeka ve biyo mühendislik ile insanlar üretecek. Hatta tamamen inorganik ya da yarı yapay-yarı doğal siborg parçalar bile üretilebilir. Bu da insanoğlu, Tanrı rolü oynamaya başlayacak demek oluyor. Bu sebeple mühendislerin ve liderlerin şefkatli olması çok önemli. Dünya düzeninde çok etkili olacak yapay zekaları yaratırken alınacak kararların iyilikten yana olması gerek, aksi halde büyük tehlikeler doğabilir.
- Bugünün serveti, bilgi. Bilgi sahibi olan kazanır ve öne geçer. Üstelik bilgi, savaşarak elde edilebilecek bir şey değildir. Artık maddi kaynak, doğal madenler vs. türü zenginlik dönemi sona erdi, gelecekte zenginlik için teknoloji, düşünce, tasarım, mühendislik bilgisi gerekli.
- 21. yüzyılda seçkinler ve sıradan insanlar arasındaki uçurum daha da büyüyecek. Çünkü teknolojinin yaratacağı imkanlara egemen sınıf ulaşacak, bilim ve teknolojiyi kavrayan güç sahibi olacak.
- Sadece kadın-erkek değil, pek çok cinsiyet aidiyetleri olacak.
- Eskiden grup kimlikleriyle insanlar takip edilip yönetilirdi, şimdi kişiler tek tek izlenerek bireysel olarak yönetilme yoluna gidilecek.
- Herkes yaşamı boyu en az 5-6 meslek değiştirecek. Yapay-zekalar ve robotlar insanların işini yapmaya başladıkça, insanlar da kendilerine başka iş alanları bulmak zorunda kalacak.
- Teknolojinin hakim olduğu 21. yüzyıl ekonomisinin temeli tekstil, araç, silah gibi madde ürünler değil, beden, beyin, zihin-zeka üretmek olacak. Bilginin kendisi ekonominin yeni madeni olacak.
Not: Bu yazıyı yazarken Harari’nin kitapları ve Serdar Kuzuloğlu’nun yeni söyleşisi de dahil yazarın röportajlarından faydalandım. Son olarak, Yuval Norah Harari’nin en sevdiğim sözü ile sizi düşüncelerinizle başbaşa bırakmak isterim: “Barış için çok sayıda akıllı insan gerekir, ancak savaş için tek bir aptal yeterlidir.”
