Geçtiğimiz cumartesi günü Boğaziçi’nin sembollerinden Hekimbaşı Salih Efendi Yalısı, dümeni kilitlenen Malta bandıralı bir geminin çarpması sonucu enkaza dönüştü. Düğün, konser ve benzeri etkinliklere ev sahipliği yapan o güzelim kırmızı renkteki yalı, büyük bir zarar gördü. Daha önce bir döneme damga vuran Binbir Gece dizisinde kullanılan yalıda son olarak ‘İstanbul Kırmızısı’ filminin çekimleri yapılmıştı. Bu kazaya çok üzüldüm, Boğaz yalılarını adı gibi bilen arkadaşım Saffet Emre Tonguç kaza sonrası hep yalıdaydı. Bugün sizinle ne yazık ki vahim bir kazayla büyük hasara uğrayan yalının tarihi önemini, anılarını ve içindeki dört nesildir korunan eşyalarla ilgili Saffet Emre’den öğrendiklerimi paylaşmak istiyorum. Umarım Kültür Bakanlığı bu kültür mirasımızın yeniden ayağa kalkmasını sağlar. Şimdi söz Saffet Emre Tonguç’ta...200 yıllık piyano kurtulduYalının eşyalarının çoğu antika değerinde. Gemi kazası sonrası hasar görmeyen en nadide eser ise Alman malı 400 bin TL değerindeki 200 yıllık piyano. Ağır hasar gören yalının salonundan uzmanekipler tarafından binbir güçlükle çıkarılan piyano artık güvende.Haremlik ve selamlık olarak inşa edildi Hekimbaşı, 1697’de yapılan iki oda bir sofadan oluşan kırmızı renkteki yalıya 1840’da taşındı. Yalı daha sonra ilave inşaatlarla büyütüldü. Kuzey kısmı selamlık, güney kısmı ise haremlik olarak inşa edildi. Yalının harem kısmı cumartesi günü sulara gömüldü.Mermer çeşme ve botanik bahçeYalının botanik bahçesinde büyük bir mermer çeşme ve oluklardan gelen suyun toplandığı bir hazne var, bu bölümler kazada zarar görmedi. Hamamda ve taşlıkta bulunan mermer çeşmede oluklarda toplanan yağmur suları kullanılıyordu.375 metrekare, 3 kat, 12 odaBoğaz sahilindeki birçok yalı gibi ahşap karkas ve kazıklar üzerine oturan yalı üç katlı idi. Yalının en üst katında üç oda, yüklük, koridor vardı. 19 adet kavallı basamaktan oluşan dik merdivenlerle 2’nci kata iniyordu. Bu katın deniz tarafında 1 küçük, 2 büyük; arkada daha büyük 3 oda vardı. Hekimbaşı’nın odası denize bakan bölümdeydi ve kazada büyük hasar gördü. Odada bulunan tıbbi aletler de kayboldu. Çerçeve içinde muhafaza edilen 150 yıllık kaftan ise kurtarıldı.Orjinal Türk hamamıYalının klasik Türk hamamı külhanlı ve üç kurnalıydı. Kubbe pencereleri “dağınık sivri yapraklı çiçek” denilen şekildeydi. Boğaziçi yalılarının uçup giden çeşitli özelliklerinden bir sahne idi.. Koridordan siyah beyaz yuvarlak taşlarla döşenmiş bir iç bahçeye çıkılıyordu.Aynı aileye ait nadir yalılardan biriBoğaz’da bulunan 600 yalıdan 366’sı tarihi nitelik taşıyor bu yalıların sadece üç tanesi hala aynı ailelerin mülkiyetinde. Yalının şimdiki sahipleri olan iki kızkardeş, Zerhan Tosuner ve Süveyda Birışık burayı yaşatmak için ellerinden geleni yapıyorlardı. Aşklara da evsahipliği yaptıHekimbaşı 63 yaşında iken ders verdiği 16 yaşında bir Çerkez güzeli olan Payidar’la evlenmiş. 20. yüzyılın ortalarında İngiliz gezi yazarı Freya Stark’ın da misafir olduğu yalı, 1905 yılında 89 yaşında ölen Salih Efendi’nin Payidar’dan olan mirasçılarına ait.

TEOG yerine kurgulanan yeni yerleştirme yöntemi, en çok fakir ve çalışkan çocukları etkileyecek.MEB, sınavla girilecek nitelikli liseler meb.gov.tr’ de açıklandı ve yeni bir kaos ortamı doğdu. Veliler, elleri yüreğinde, akıllarındaki soruları şöyle sıraladı:- Hiç tercih edilmeyen bir sürü okul, sınavla girilecek okullar listesine neden alınmış. Bu kadar çok imam hatip ve meslek lisesi niye en nitelikliler arasında yer almış?- 485 puanlı okul yani başarılı öğrencilerin en çok gitmek istediği okul ikametgaha göre yerleşmeye ayrılırken, 300 gibi çok çok düşük puanlı okul, sınavla yerleşmeye neden alındı! Çalışkanlara ceza mı?- Gerçekten tercih edilen pek çok okul sınavsız, aynı semtte oturma durumuna göre yerleşmeye bırakılmış. Puanı yüksek öğrenci neden istediği okula gidemeyecek, bu insafa sığar mı?- Ankara da dahil bir çok ilin bazı semtlerinde, sınavsız girilebilecek sadece imam hatip ve meslek lisesi var. Sınavsız yerleşen öğrenciler kendi mahallesindeki belli tür okula mahkum mu bırakılmalı?- İstanbul Esenler, İstanbul’un en kalabalık ilçelerinden biri. Yarım milyonun yaşadığı yerde tek bir okul sınavla girilecek nitelikli okullar listesinde, o da bir imam hatip lisesi. Esenler’de yaşayan çalışkan ve başarılı çocukların seçim hakkı ellerinden niye alındı?- Çorum il merkezinde yaşayan sadece 420 çocuk sınavla bir liseye girebilecek. Hele 7 ilçede sınavla öğrenci alan tek bir okul yok. Öğrenci en yüksek puanı da alsa istediği okula gidemeyecek. Coğrafya kader olmaya devam mı edecek?- Muğla ve çevresinde iyi bir okula girmeye hak tanınmadı. Datça, Dalaman, Ortaca, Kavaklıdere, Seydikemer, Ula, Yatağan ilçelerinde sınavla alan tek bir “nitelikli” okul yok listede! Koca Muğla’da listeye girmeye değer tek bir lise mi yok? Yoksa sadece evi yakın olanlara mı eğitim hakkı tanındı!- Muhtarlarda kuyruklar oluştuğu, bazı muhtarların 200 lira karşılığı “iyi okul” yanına ikametgah aldığı söyleniyor. Bu durumu kim kontrol ediyor?- 34 ilde ise durum daha vahim çünkü Anadolu Lisesi seçeneği hiç sunulmadı. Türkiye’nin 34 ilindeki öğrencilerin başarılıları kendi şehrinde bir Anadolu lisesinde okuyamayacak mı?- Sınavla girilecek doğru düzgün okul kalmadı. Mesela, nerdeyse 100 yıllık, Haliç’e sıfır konumuyla, hatırı sayılır puanıyla ve üniversite sınavlarındaki başarısıyla, çok tercih edilen Eyüp Anadolu Lisesi sınavla değil ikametgahla öğrenci alacak. Ama en düşük puanlı öğrencilerin zorunlu gittiği 300 puanlık bir okul, yüzde 10 barajına giren en başarılı öğrenciler arasından alım yapacak. Başarılı olmak, istediğin okula gitmenin kapısını açmayacak. Bu adaletsiz ortamda motivasyon nasıl sağlanacak?- Çocuğuna iyi eğitim verenin değil, iyi okul yanında ev alanların çocuğu istediği okula gidecekse, adalet bu eğitim sisteminin neresinde yer alacak?- Bir çok noktada, sınavı iyi olan değil, ikametgahı iyi yerde olan kazanacak.Yukarıdaki yakarışlar, çocuğu bu sene liseye geçiş sınavına girecek velilerden gelen mesajlar. Durum gösteriyor ki, bir gecede aniden kaldırılan TEOG sınavı yerine alel acele kurgulanan yerleştirme yöntemi, en çok fakir çocukları bir de çalışkan çocukları olumsuz etkileyecek. Eğer hem fakir hem zeki ve çalışkan ise vay haline! Eşitsizliğin bini bir para! Yaşadığı ülkeye öfkeli bir nesil yetişecek. “Köyde çobandım profesör oldum” hikayeleri masallarda bile kalmayacak. Yalnızca parası olan düdüğü çalacak. Cem Karaca’nın ruhu şad olsun, “işçisin sen işçi kal” yeni neslin büyük kısmı için marş olacak!Döviz kartalları bile aşağıda bıraktı!“Benim dolarla borcum yok ki...” diyenler,“Ben hep 50 liralık benzim alıyorum bana farketmez” kafasındakiler,“Heyooo kenarda biraz dolarım vardı kar ettim” diye sevinenler,“Bizim para değer kaybetmiyor, dolar yükseliyor” zannedenler,“Dolar-Euro otomatik yükseliyor” diyen siyasiler,“Ceviz bile ithal o da dolarla” deyince “ben zaten ceviz sevmem” diye cevaplayan en şirinler!Size de iyi hafta sonları...Dolar 4’ü, Euro 5’i aşınca, Ekonomi Bakanı kurdaki, rekor ile rekabet eden hararette bir açıklama yaptı ve “Kurdaki durum Türkiye’nin gerçeğini yansıtmıyor” dedi.Bu durumda aşağıdakilerden hangisi geçerli?- Türkiye’nin ekonomik durumu aslında çok daha kötü, bunlar iyi günlerimiz, döviz artışları devam edecek.- “Aldığım notlar okuldaki ders durumumu yansıtmaz” diyen öğrenci kafası idareyi ele aldı.- Hoca taktı.

Kadınlar sahnede, hayatın tüm sahnelerinde... “Olmak ya da olmamak” işte biz kadınlar için artık bütün mesele bu!Bu devirde hala neler konuşuyoruz, insan sahiden hayrete düşüyor. TBMM’de, Çanakkale’yi anma etkinliği için Devlet Tiyatroları oyuncuları tarafından düzenlenen gösteride, son anda kadın oyuncuların sahneye çıkması engellenince, kadının yerinin sofradaki öküzden sonra geldiği bir kere daha çarpıldı suratımıza. Üstelik engelleyen kim, Meclis Başkanı İsmail Kahraman’ın ta kendisi! Meclis Başkanı, iddiaları yanıtladı ve seyircilerin arkasında ve merdivenlerde kadınların daha doğrusu kendi deyişiyle “hanımların” türkülere iştirak ederek yer aldığını vurguladı. Orda burda çıkan iddialar bir yana, bu ülkede seneye 30’uncu yılını sahnede dolduracak bir kadın oyuncu olarak elbette meseleyi ilk ağızdan dinlemişliğim var. Meseleyi dedikodu seviyesine indirerek dillendirmek ve politize etmek değil niyetim, ben kadın olarak bu ülkede varolabilme derdindeyim!Devlet Tiyatrosu oyuncuları “devlet memuru” kadrosunda olduğundan konuştukları an işlerini kaybetme tehlikesi altındalar. Bir zamanlar ben de aynı statüde çalışıyordum, sırf özgür olmak için devletteki kadromdan istifa ettim, ordan biliyorum. Elbette meselede konuşulacak çok şey var, erkek oyuncular neden böyle bir durumda sahneye çıktı, özgürlüğü kısıtlanan kadınlar neden olanı biteni biz arkadaşlarına anlatır gibi kamuya anlatmadı? Cevabı basit! Anlatamadılar! Özgürlüğü seçmenin ağır bedellerini kaldırmak kolay değil kuşkusuz ve kimse sınanmadığı günahın masumu değil! Elbette ben de anlatmalılar diyorum içimden, ama hayattaki sorumlulukların kimin belini nasıl büktüğünü bilmeden de yargılamayı doğru bulmuyorum. Mesele şu ki, kadınlar bu ülkede istenmiyor. Her ay en az 20 kadın cinayete kurban gidiyor, taciz, şiddet, tecavüz kol geziyor, baskı ise almış başını gidiyor. Biz soluk alamıyoruz artık! Sosyal çalışma haklarındaki eşitliği filan tartışma kıvamına gelene kadar daha 99 yılımız var. Çünkü kalp sızısıyla görüyorum ki bazı “erkekler” kadınları 99 yıl geriye götürmeye ant içmiş. 99 yıl sonra dün sahneden merdivenlere, seyirci arkasına ötelenen kadınlar, hayatın her sahnesinde aynı zihniyetle ötelenmeye devam ediyor. Boşverin sağı solu, o partiyi bu partiyi, eyyyyy kadınlar, birlik olması gereken biziz ve bugün hep birlikte yaşam sahnesinin her noktasındaki yerimiz için mücadele etmeliyiz.Çok sevdiğim ve büyük hayranlık duyduğum oyuncu arkadaşım Tilbe Saran’ın çağrısıyla, pazartesi günü 100 kadın oyuncu, hocamızın sahnesinde, hepimizi yetiştiren, yuvamız olan Kenter Tiyatrosu’nda bir araya gelip, tiyatro oyunlarından 100 unutulmaz replikle, “kadınlar sahnede” dedi. Son derece zarif bir hatırlatma ve çağrıydı bu! Atatürk’ün, kadınlara tiyatro sahnesi ve hayatın tüm sahnelerinde var olma hakkı veren yolunda, yürümeye devam edeceğimizin bildirisiydi. Bu buluşma, Afife Jale’nin, Bedia Muvahhit’in dönmediği yolda yürümekti... Aliye Uzunatağan, Tilbe saran, Betül Arım, Sevinç Erbulak, Zerrin Tekindor, Emine Umar’ın da aralarında bulunduğu 100 şahane kadın oyuncu “Olmak ya da olmamak işte bütün mesele bu!” diyerek Shakespeare’in ünlü karakteri Hamlet’in sözüyle protesto etti, ülkemizde yaşamın her sahnesinde yok edilmek istenen kadınların durumunu! Köyde, kentte, fabrikada, tiyatro sahnesinde, okul sırasında... Tüm kadınlar iyice düşünmeli, tartmalı ve anlamalı bunu... Evet sevgili ülkemin çok sevdiğim kadınları... “Olmak ya da olmamak”, hepimiz için “işte bütün mesele“ gerçekten ”bu”!Aslında daha yazacak çok sözüm var ama hazırlanmam gerek, O “Afife” ödülü sehpanın üzerinde süs olsun diye durmuyor evimde. Afife’den yarına uzanan yolda fener olmak için çalışmaya devam! Sözün özü, ben yine “sahnedeyim” efendim, beklerim!Füsun Demirel el üstünde tutulmalı!Tüm bu tartışmaların ortasında tokat gibi bir mesaj da usta oyuncu Füsun Demirel’den geldi. 60 film, 20 dizi, 12 ödülle sinemamızın en kariyerli kadın oyuncularının başında gelen Füsun Demirel sadece şöyle yazdı, sosyal medya hesabına; “Üçüncü yılım ve sadece işimi istiyorum...” Füsun Demirel gibi el üstünde tutulması gereken bir usta oyuncu bunu diyorsa varın gerisini siz hesaba katın!

Osmanlı havası solumaktan, şifalı sularına, alışverişten damak çatlatan lezzetlerine kadar bahar aylarında Yeşil Bursa’ya gitmek için birçok neden var.Eh ne de olsa Osmanlı Devleri’nin ilk başkenti Bursa. Adını milattan önce 2’nci yüzyılda Britanya Kralı Prusisas’tan almış olsa da kente Osmanlı padişahları damgasını vurmuş. Tarih boyu Yeşil Bursa olarak anılmış ama ne yazık ki günümüzde kent betona kesmiş durumda. Yine de onlarca han, hamam ve muhteşem camileri ile tarihi güzelliğini koruyor. Ah bir de yeşilini korusaymış... Babasının kuşattığı kenti Orhan Gazi almış. İlk altı padişahın, Bursa’da ebedi istirahatinde olması da ayrı bir önem taşıyor kuşkusuz. Burdaki mekanlar da Osmanlı havasını solumaya devam ediyor. Ben Bursa’nın tarihi en eski iki otelinden biri olan Gönlü Ferah’ta bir şehzade odasında kaldım. En büyük özelliği ise termal otel oluşu. Tarihi çinilerle bezeli özel aile hamamlarıyla, Osmanlı’yı hissetmek isteyenlerin görmesini tavsiye ederim.Muhteşem camileri için...Elbette şehrin merkezindeki Ulu Camii muhakkak görülmesi gerekenler listenizin başında yer almalı. Hat sanatının en güzel örneklerini barındıran Ulu Camii, 15. Yüzyılda Sultan 1’inci Bayezid tarafından inşaa ettirmiş. Alışılmışın dışında tek değil tam 20 kubbesi olan Ulu Caminin mimarı Ali Neccar bey. Ortasında bulunan şadırvan ise bu muhteşem esere bambaşka bir büyüleyicilik katılıyor. 5 bin metrekare alana sahip cami gerçekten insana “ulu” hissi veriyor. Bursa’nın bir diğer simgesi de kuşkusuz Yeşil Camii. Çelebi Mehmet tarafından yaptırılan caminin mermer taç kapısı ve çinileri büyüleyici. Tam karşıda da Sultan ve ailesinin yattığı Yeşil Türbe en çok ziyaret edilen yerlerden biri. Şehre son cami yaptıran padişah ise 2’nci Murad olmuş. Muradiye çinileri çok özel bir başka cami. Şehirde çok sayıda muhteşem cami var bu sebeple yeni yapılanların bazıları ne yazık ki tarihi eserlerin yanında tabiri caiz ise sırıtıyor! Bu kente yeni bir cami yapılacaksa bunun gerçekten özel bir mimari olması gerekiyor. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e müzeler... Tarihi bu kadar zengin bir kentin elbette hazine değerinde müzeleri olmalı. Bursa Kent Müzesi, şehrin geçmişini anlamak ve kültürünü tanımak açısından en önemlisi. Ayrıca Bursa’da yaşamış altı padişahın balmumu heykelleri de bulunuyor.Hüsn-ü Züber Evi ve şehrin ilk etnografya müzesi Uluumay Müzesi, Tofaş Anadolu Arabaları Müzesi ve Atatürk’ün 1923 yılında kaldığı köşkün müzeye çevrilmiş hali olan Atatürk Evi de görülmesi gerekenlerden yerlerden bazıları.Tarihi han ve çarşılarda alışveriş çok keyifliBursa, İpek Yolu üzerinde olmasından sebep her zaman ticaretin ve alışverişin merkezi olmuş. Kapalı Çarşı da bunun ispatı. Yanyana sıralanan çarşılardan Aynalı Çarşı antikacılara ev sahipliği yapıyor. Bana soransanız Koza Han, içinde saatler geçirilebilecek bir tarihi alışveriş merkezi. 2’nci Bayezid tarafından 15’inci Yüzyıl’da iki katlı olarak inşa edilmiş Koza Han, ortasında çay-kahve içebileceğiniz muhteşem avlusuyla bir vaha. İpek, kaşmir, keten, yün ile yapılmış eşarp, fular, şal ne arasanız en güzelleri burada. Dünyaca ünlü büyük markalara yapılan ürünleri burada en fazla 50’de bir fiyatına bulabilirsiniz. Ben kendimi kaybettim ve hiç pişman değilim, çok yakında yeniden gitmek ve bundan sonra tüm fular - eşarp - atkılarımı Koza Han’dan almak niyetindeyim. Şehrin damak standardı doruklarda...Sayfalarca anlatsam Bursa yemeklerini ve birbirinden lezzetli mekanlarını sığdıramam. Çiçek’te köfte ve Uludağ ya da İskender İskenderoğlu’nda iskender, İdris ya da Güven’de pideli köfte, tabii ki kestane şekeri, Allah’ın emri. Ben bu defa Tamer Kebap’ı keşfettim ve iskenderine bayıldım. Tamer Kebap’tan çıkıp köşeyi dönünce Bursa’nın ünlü Ülkü Pastahanesi var ki tahinli çörekleri efsane. Açıkçası yemek severler için bir vaha Bursa ve karşılaştığım hiçbir muhteşem lezzet beni şaşırtmıyor artık. Şehrin damak standardı doruklarda. Ama bir mekan var ki yazmadan geçemem çünkü gerçekten beni hayran bıraktı. Ülkemizin en muhteşem mekanlarında biri meğer Bursa’daymış da ben yeni keşfetmişim. İftiharla sunar ve can-ı gönülden tavsiye ederim: Zennup ve yaratıcılarından bir mutfak delisi Ömür Akkor. Diyetisyenim Yeşim Özcan’ın ”sağlıklı ekmekleri” için hararetli tavsiyesi ile gittim ve beklediğimden çok daha fazlasıyla karşılaştım. Anlatılmaz ancak yaşanır ve doya doya tadına bakılır. Her ürünün en doğal, en özel ve en sağlıklısından yapılan en geleneksel Anadolu yemekleri... Ekmeklerin piştiği tahıllar bile kendi tarlalarından. Yemeklerin içine giren her ürün Anadolu’nun en özel bahçelerinden tek tek seçme. Anneanne tarifleriyle bir gurme şölenle karşılaştım. Mekanın güzelliği ise başlı başına bir yazı konusu. Eylül’de İstanbul’a açacaklarını duydum, heyacanla beklemekteyim, olmadı, sırf Zennup için bile Bursa’ya tekrar tekrar giderim.Bursa’nın olağanüstü güzellikteki çevresi Ama hangi birini buraya sığdırayım, Tirilye, Cumalıkızık, Gölyazı hepsini tek tek anlatmalıyım. İstanbullu Gelin dizisi ile son dönemin gözdesi ve içlerinde en az bilineni Gölyazı’yı da listenize ekleyin. Yeni keşfim Trilye-Gemlik yolundaki Kurşunlu. Kaldırım üstündeki balıkçılarına, pide ve köftecilerine bayıldım. Şimdilik bu kadar, eeeee koca Payitaht’ın gözdesi ve başkenti Bursa bu, tek sayfaya, birkaç güne sığar mı... Sonraki gezilerimde yeni paylaşımlarla buluşmak üzere...

Yeni sosyo-ekonomik anket ve istatistik sonuçlarına göre en pahalı şehirler ve refahı en yukarıda olanlar listelerinde İstanbul da var. Duruma şöyle bir göz atalım.Yaşam kalitesine göre dünya şehirleri- 231 şehrin sıralandığı liste hava kirliliğinden trafiğe, ekonomik seviyeden park alanlarına pek çok kritere göre belirleniyor.- Araştırmaya göre yaşam kalitesi en yüksek şehir Viyana. Listenin ilk 10’u şöyle;Zürih, Auckland, Münih, Vancouver, Düsseldorf, Frankfurt, Cenevre, Kopenhag, Basel.- 231 şehrin arasına ülkemizden giren tek kent İstanbul 134’üncü sırada.Kabul etmek gerekir ki 134’üncü sıra İstanbul’umuzda pek kaliteli yaşam olmadığının yani malumun ilanı. Açıkçası bana göre, 134’üncü sıradan da olsa listeye girebilmesi bile mucize. Bence şehrin güzelliği o kadar yüksek puan almıştır ki, yaşam alanlarındaki kalitesizlikten gelen düşük notların bile ortalamasını yükseltmiştir. İstanbul insana uzaktan hoş gelir, yerli ya da yabancı turistseniz tadına doyamazsınız. Ama yaşamaya kalkarsanız da gündelik hayatın zorluğuna dayanamazsınız.Bir şehrin refahı parklarıyla ölçülür. Aklınızda bulunsun, yurt içi ya da yurt dışında gittiğiniz şehirlerin önce halka açık park alanlarına bakarak yaşam zenginliğini rahatlıkla ölçebilirsiniz. İstanbul’da doğru düzgün park yok, kalan tek tük alan da her gün yol-köprü gibi bir takım bahanelerle ortadan kaldırılıp ağaçların yerine beton dikiliyor. Hele Avrupa şehirlerindeki parklarla kıyaslarsak bir tane bile parkımız yok.Trafik deseniz zaten sınıfta kalır. E büyük şehirde trafik olmasını da hadi normal sayalım ama bu defa da toplu taşımanın kolaylığına bakmamız gerekir ki durumu şöyle özetleyeyim; yurt dışından gelen turistlerin faydalandığı gezi rehber kitaplarında İstanbul’da rahatlıkla kullanılabilecek toplu taşıtın hemen hemen hiç olmadığı konusunda uyarı yer alır.Velhasıl kelam, o 134’üncü sıra çok bile İstanbul’a, ah bu güzelliği olmasa, semtinden geçilmez aslında...Paramız değer kaybettikçe geriliyoruzEn pahalı şehirler listesinde yine İstanbul var. 133 şehir baz alınarak ekmek, şarap, sigara ve benzin gibi 150 çeşit ürünün fiyatı karşılaştırılarak hazırlanan listede bakın İstanbul’un durumu ne?- En pahalı şehir olma ünvanına Singapur 5 yıldır bırakmıyor. Bu sene ikinciliği alan Paris şaşırttı. Zürih, Hong Kong, Oslo ve liste böyle devam ediyor.- İstanbul bu yıl 10 sıra birden gerileyerek 72’nci sırada yer aldı.- İstanbul’un pahalılıkta gerilemesi biraz da şu anda paramızın son günlerde fena halde değer kaybetmesinden geliyor. Böyle giderse zamlar kapıda. Listedeki halimize şükretmeyelim 3 ay sonra!- İstanbul’un pahalılık endeksindeki en büyük faktörün, konut fiyatları ve kiraların çok yüksek olması olarak gösteriliyor.lEkmek fiyatları, bu listenin oluşmasındaki baş kriterlerden biri. Ama gelin görün ki burda yanılsama var. Birim olarak İstanbul’daki ekmek fiyatı kuşkusuz ki bir Avrupa şehrindeki ekmek fiyatıyla kıyaslanamayacak kadar ucuz. Ekmekler arasında kalite de kıyas kabul edecek durumda değil. Ne yazık ki ülkemizde ekmek yapımında kullanılan unlar Canan Karatay Hoca’nın yasakladığı kadar var. Avrupa’daki ekmek son derece sağlıklı içerikte iken bizdeki bildiğiniz zararlı kategorisinde bir yiyecek artık. Kaldı ki, bizim ülkemizde ekmek ağırlıklı beslenme mecburi çünkü alım gücü et ve balığa yetmiyor. Avrupalı haftada 1 ekmek alıyorsa kişi başı bizde en az günde kişi başı 1 ekmek tüketiliyor, cepten ekmek için çıkan total para da değişmiyor. Üstelik Avrupa standartı bir ekmek bizde de daha ucuza satılmıyor.Vatandaşı üretim zenginleştirirGayri safi yurt içi hasıla artışı değil milli üretim artışı gerek. lHani bize açıklayıp duruyorlar ya “yıllık gayri safi yurt içi hasıla arttı, ekonomi büyüdü” filan diye! Kapitalizmin süslü ekonomik kandırmaca lügatı değil mi bu? Vatandaşın boğazından geçen yemeğin, eğitimin, havanın, suyun kalitesi değil ki ölçülen! İşin garibi yerli üretimle değil, ithal malların fazlasıyla sanki ekonomimiz büyümüş gibi yükseliyor GSYH denilen sayı. Yerli üretim bizim zenginliğimiz ama ekonomik tablodaki yeri anlam ifade etmiyor diye tarım ve hayvancılığımız bitiyor, hasıla artıyor görünürken fakirleşiyoruz.Gerçek şu ki bugünkü ölçümlerde, Amerika’daki evsiz de Anadolu’da tarlasından yiyeceğini çıkaran kadın da ekonomik tabloda aynı yere konuyor. Bakın ekonomi ne gibi saçma durumlarda sanki büyümüş gibi görünüyor.- Araba kazalarından doğan masraf.- Ağaç kesildiğinde.- Su doğal ortamdan değil pet şişeden içildiğinde.- Yaşlılar bakım evine konduğunda.- Kendi bahçemizden yediğimizde değil ithal bir ürünü aldığımızda.

Anti-aging yani yaşlanma karşıtı kürler 35 yaş sonrası herkesin gündeminde. Bugün başka hiçbir yerden öğrenemeyeceğiniz yaşlan-ma karşıtı yemek tarifleri vereceğim. Hepsi sağlıklı ve antioksidan deposu...Anti-aging yani yaşlanma karşıtı kürler 35 yaş sonrası herkesin gündeminde. Adı üzerinde yaşlanma karşıtı! Yani iş işten geçmeden kısaca yaşlanmadan başlamak gerek dikkat etmeye. Yanlış anlaşılmasın, “yaşlanmamak” ile elbette öğrenci gibi görünmeye çalışmayı kasdetmiyorum. Her yaşı sağlıklı, güzel ve keyifle karşılamak önemli olan. Yıpranmadan, ihtiyarlamadan, bozulmadan, başka bir güzelliğe yelken alıp yaşamda yol almak... Kısaca hangi yaşta olursak olalım, fiziksel ve zihinsel olarak hem göze hem ruha hitap ederek her dem kendimize beğeni ile bakmak...Bugün, başka hiç bir yerden öğrenemeyeceğiniz yaşlanma karşıtı yemek tarifleri paylaşacağım. Avusturya’daki dünyaca ünlü medikal tıp merkezi Vivamayr’deki yemek kursundan öğrendiğim sırlar bunlar. Muhakkak deneyin ve mümkünse arada kür olarak akşam öğününüzü bu yemeklerden seçin. Basit, sağlıklı, anti oksidan deposu, kolestrol karşıtı, damar dostu, vücudun alkali düzeyini ayarlayan ve kilo verdiren bu tarifleri mutlaka deneyin.Yaşlanma karşıtlığı hakkında bunları bilinBilim insanlarına göre, vücudumuz, teorik olarak şu anki insan ömründen daha uzun yaşamak üzere yaratılmış. Ancak 20’li yaşlardan itibaren hormonlardaki değişiklikler, özellikle “temizlik” yapan hormonların seviyesindeki azalma, bedenin yıpranmasına ve bozulmasına sebep olduğu için “yaşlanma” dediğimiz süreç işlemeye başlıyor.Aslında cinsel ya da yaşlılık karşıtı anti-oksidan hormon kokteylleri ile yaşlanmanın önüne geçilebiliyor ki bu yolu seçen pop yıldızları gibi her dem genç kalmaya çabalayan ünlüler var. Fakat uzun vadede dışarıdan verilen bu hormon karışımları pek çok hastalığa sebep olabildiği için sağlık açısından tam ters tepebiliyor. Bu sebeple uzmanlarca şu anki metodlar sağlıklı bulunmuyor.Yaşlanmak, başta stres olmak üzere toksinleri artıran etkenlerden ötürü hücrelerin bozulmasından ileri geliyor. Hücrelerin yaşam döngüsünü uzatmayı amaçlamak gerekiyor. Bu noktada, hücrelere zarar veren serbest radikallerle savaşması için antioksidanları devreye sokmak, vücudu toksinlerden arındırmak gerekiyor.Sağlıklı yaş almak ve yaşlanma sürecini yavaş işletmek için en güvenilir ve kolay yöntem vitamin ve mineral takviyeleri almak. Özellikle Omega 3 ve antioksidan gıda takviyeleri hücre yıkımını engelliyor ve kanser gibi hücresel hastalıklardan da koruyor.Alkol tüketimini sınırlı tutmak, sigara içmemek, yediklerimizi dengede tutup günlük hayattaki hareketlilik seviyemizi ayarlamak da yaşlanmayı geciktirmek için önemarz ediyor.Hem yaşlanma hem kanserden uzak kalmak için, A, C; E vitaminleri, Omega 3, taze sebze, meyve ve otlarla ile vücudu takviye etmek gerekiyor.Gece çiğ sebze, meyve, salata önerilmiyor.Keten tohumu ve kenevir tohumu yağlarının sofrada yemeklerin üzerine kullanımı da “anti-aging” önerileri arasında.Bol bol su içmek çok çok önemli.Havuç-zencefil çorbası300 gr. havuç100 gr. soyulmuş akşamdan suda bekletilmiş patates1/2 litre su1/4 litre taze sıkılmış havuç suyuKüçük bir parça taze zencefilKaya tuzuHavuç ve patates yıkanıp küçük küçük doğranır ve yumuşayıncaya kadar haşlanır. Robottan geçirilir, pişmeye alınır. Zencefil eklenip karıştırılır. En son havuç suyu ve kaya tuzu da eklenerek yavaş yavaş pişirilir. Çorba çok kaynamamalı.Bademli havuç ezmesi (Laktossuz)150 gr. badem100 gr. buharda ya da haşlanmış havuç1 yemek kaşığı ceviz yağı1 çay kaşığı susam1 tutam taze zencefilHepsini karıştırıcı aletten geçirip ezme haline getirin. Üzerine baharat, ot (kişniş vs), kaya tuzu serpin. Kaliteli bir tam tahıl ekmek ya da patates haşlamasının üzerine sürüp servis edin.Sebzeli patates rulosu6 adet büyük boy patates4 adet yumurta sarısı4 yemek kaşığı patates nişastası ya da siyez gibi doğal unTuz, susam, zeytin yağı, taze otlar, maydanoz, fesleğen, kekikPatatesleri püre hale getirin, yumurta sarılarını ve nişastayı ekleyin. İki yemek kaşığı zeytinyağı ve biraz tuz ile yoğurun. Kıvam hamur gibi olmalı çok cıvık olmamalı. 30cm’lik folyo kağıda zeytin yağı sürüp patatesi 1 parmak kalınlığında hamur gibi folyoya yayın. Üzerine susam ve otları yerleştirin.İçine arzunuza göre haşlanmış sebze koyup, folyoyu rulo yapın. (Az haşlanmış pazı ve kurutulmuş domates tavsiye edilir) Folyo içindeki patates rulolarını 30 dakika haşlayın. Piştikten sonra dolaydan çıkarıp keserek servis yapın.Peynirli patates suflesi350 gr. haşlanmış ve ezilmiş patates2 yumurta sarısı200 gr. beyaz peynirTaze kekik, biberiye, kaya tuzu, muskat.4 yemek kaşığı sızma zeytinyağı4 tane fırına girebilir küçük kase1 adet kabak-patlıcan l 2 adet domates1 adet rezene l 12 adet zeytinYumurta sarıları, patates, beyaz peynir, baharat,tuz ve otları karıştırın. Oluşan hamurumsu yapının altına yumurta beyazını sürün. Kapların içini tereyağı ya da Hindistan cevizi yağı ile sıvayın. Karışımı kaplara koyun. Bir tepsiye 2 parmak sıcak su koyup, kapları tepsiye yerleştirin. Önceden ısıtılmış fırında 15-18 dakika pişirin. Sebzeleri küçük küçük doğrayın. Tavada sote edin. En son zeytin ekleyin ve üzerine taze otları serpin. Patates suflelerle sebze soteyi birlikte servis edin.

Bu hafta içinde dört mevsimi yaşadık. Hoş zaten kış hiç gelmedi bu sene. Çarşamba yazı yaşarken perşembe günü 15 derece düşüşle keskin bir kış virajı aldık ki saatler sonra bahara uyandık. Vücutlarımız bu radikal değişimlere uyum sağlayamadığından herkes hasta... Kış günü havanın bahar gibi olduğu günlerde bile kimse mutlu değil çünkü herkesi alıyor bir endişe! Hepimizin dilinde aynı tepki, “hayırdır inşallah”!“Sürdürülebilirlik felsefesi” şu ara tüm dünyanın gündeminde. Öyle ya elimizde tek bir dünya var ve insanoğlu onu hoyratça tüketiyor günden güne. Atalarımızın 100 yılda kirlettiğinden fazlasını biz hızla atıyoruz gezegenimize. Eh bu durum böyle sürer mi? Sürmez elbette! İşte tam da bu sebeple “Sürdürülebilirlik felsefesi”ni hayata geçirmeye ihtiyacımız var. Dünyamızın üretebildiğinden fazlasını harcamayarak işe başlamak zorundayız. Karbon gazlı yakıtları kullanarak çıkardığımız karbondioksit gazı, iklim değişikliğine ve en kötüsü çok ciddi ısınmaya sebep oluyor, bu da çocuklarımızın yaşamını tehlikeye atıyor.Aslında benim de hep uzaktan duyduğum, okuduğum bu konu ile tanışmam kızım sayesinde oldu. Okulundaki sürüdürülebilirlik ile ilgili eğitime katılan Ada, evde o kadar çok anlattı ki bize bu konuyu sonunda ben de seminerlerden birine katıldım. Çok net bir şekilde söylemeliyim ki hızla tüm okulların müfredatına zorunlu ders olarak konmazsa, tüm şirketler, fabrikalar ve ev idaresini elinde tutan kadınlar sürdürülebilirlik kurallarına göre yeniden iş ve yaşam koşullarını inşa etmezse, 20 sene sonra yaşanabilir bir dünya kalmayacak! Hala bir şansımız varken harekete geçmeliyiz, hemen şimdi! Prof. Levent Kurnaz ve Gülin Yücel’den edindiğim bilgilerden aklımda kalanları paylaşıyorum sizinle:Sürdürülebilirlik deyince...-Sürüdürülebilirlik, toplum ve iş düzenini Dünya’ya uyumlu, duyarlı ve koruyucu yapma çabasıdır.-Doğanın sınırlarını tanıyarak, herkes için sosyal adalet ve eşitlik gözeterek, nesiller boyunca sorumluluk taşıyarak hareket etmektir.-Sürüdürülebilirlik, ülke devletlerinin, sivil toplumun, kurumların gündemine hızla girmek zorunda.- Mevcut düzen, dünyanın sürdürülebilirliğini sağlamak için acilen bu felsefeyle evrilmek zorunda.- Gençlerin, kendi gelecekleri için bu bilinçle yetişmesi gerekiyor.Global hedefler...- Açlık ve fakirliğe son.- Sağlık.- Kaliteli eğitim.- Cinsiyet eşitliği.- Temiz su ve hijyen.- Yenilenebilir enerji.- Ekonomide büyüme.- Yeniden yapılanma.- Sürüdürülebilir şehirler ve toplumlar inşa etme.- Sorumlu tüketim.- İklim hareketi - karadaki - sudaki yaşam.- Barış ve adalet.- Hedeflere ulaşmak için ortaklıklar, birliktelikler.Dünyanın düzenine dair çarpıcı notlar- Dünyanın en zengin 62 insanının serveti, dünyanın yarısını kaplayan en az gelirli nüfusun toplamına eşit.- Türkiye’nin yüzde 22’si yani 10 Evden 2’si yoksulluk sınırının altında yaşıyor.- Ülkemizde ülke ihtiyacının 4 katı gıda ve hijyen maddesi üretiliyor, yılda tahmini 325 bin ton gıda çöpe gidiyor.- İstanbul’da her gün 4 bin ton gıda çöpe atılıyor.- Dünya üzerinde her 9 insandan biri şu an aç.- Bu kadar açlık varken biz 3’te 1 yiyecek üretimimizi atıyoruz.- Gelişmiş ülkelerde kişi başı 95-115 kg yemek çöpe gidiyor.- Sadece Avrupa’da çöpe giden yemeklerle senede 200 milyon aç insan doyabilir.Kadınlarla ilgili çarpıcı bilgiler- İklim değişikliği ve doğal afetlerde en büyük zararı kadınlar görüyor.- Dünya genelinde en fakirlerin çoğunluğunu kadınlar oluşturuyor.- Felaketlerden sonra kadınlara karşı cinsiyet bazlı şiddetin arttığı görülüyor.- Yılda 4 milyon bebek evdeki kötü hava kalitesinden ölüyor.Ya küresel ısınma artarsa- Verimlilikte düşüş- Deniz seviyesinin yükselmesi büyük şehirleri tehdit eder.- Nesli tükenen türler- İklim değişikliğine bağlı geri dönülemez büyük değişiklikler olur.Mevcut düzende problem ne?- İnsan nüfusu hızla artarken, tüm canlı nüfusu son 40 yılda yarı yarıya azaldı.- Canlılar azalırken, karbon ayak izi arttı.2050’ye dair- Şu anda nüfus 7.6 milyar, 2050’de 11.2 milyar olacak.- Şu anda bizden sonraki neslin doğal kaynaklarının yarısını tüketmiş durumdayız, 2050’de 3’üncü neslin kaynağını tüketmeye başlayacağız.- Türkiye zaten şu an nüfusu en yoğun 19’uncu ülke, artan nüfus 2050’de yoksulluk için büyük tehlike.

Ağaçlara sarılanlardan mısınız yoksa bunu yapanlarla dalga geçenlerden mi? Hemen cevabımı vereyim, ben ağaçlara sarılanlardanım. Avusturya’nın orman ve göl ile iç içe kasabası Maria Wörth’te geçirdiğim bir hafta boyunca bol bol sarıldım ağaçlara. Kim bilir, belki şimdi bazılarınız “Berna biz de seni daha aklı başında sanırdık” diye içinizden geçirmişsinizdir. Bir konuda kesinlikle haklısınız, gayet aklı başında biriyim ve şimdi sizin aklınızı başınıza devşirmek üzereyim.Eğer ağaçlara sarılırsanız ya da sırtınızı dayayıp oturursanız ağacın iyileştirici etkisinden yararlanırsınız.Evet evet, İngilizcede’deki “tree hugger” tabirinden tabii ki haberim var. “Ağaçları, hayvanları, doğal hayatı korumayı kendine dert edinen kişileri sinir bozucu bulanlar tarafından ağaçlara sarılanlar için kullanılır. Bırakın betonu övenler kendi karbon salınımında solusun, siz ağaçlara sarılın, kendi iyiliğiniz için, hem de hemen! Neden mi? İşte size birkaç ipucu!- Bilimsel ispatlara göre, ağaçların kendini iyileştirme özelliği var ve bunun için titreşim frekansı yayıyor. Eğer ağaçlara sarılırsanız ya da sırtınızı dayayıp oturursanız bu titreşimle etkileşime geçip, ağacın iyileştirici etkisinden yararlanırsınız. Sonuç olarak, ağaca sarılmak baş ağrısı, depresyon, konsantrasyon bozukluğu gibi strese bağlı pek çok sağlık sorununa iyi geliyor.- Ormanlık alanlardaki oksijen psikolojimizi olumsuz etkileyen iyonları nötr hale getiriyor.- Her ne kadar zaten tecrübeyle bilsek de yapılan pek çok deneye göre de bahçe sahibi olmak, bahçeyle uğraşmak hatta güzel bir bahçe, doğa manzarası seyretmek stresi vücuttan atıyor.- Öğrenciler üzerinde yapılan bir deney sonucuna göre, beton kent manzarası seyretmek, sınavdan daha çok strese sokuyor.- Doğa manzarası seyretmek, doğa ile iç içe olmak, tansiyon, kalp ritmi, kas gerginliği, beyin dalga sistemi, zihin yorgunluğu gibi pek çok fizyo-psikolojik alanda iyileştirici etkide bulunuyor.- Ameliyat sonrası nekahat dönemini ormana bakarak geçiren hastalar daha çabuk iyileşiyor. Pek çok hastalık, tedaviye doğal manzara eşlik ettiğinde, daha çabuk iyileşiyor.- Hapisha-nelerdeki mahkumlara doğaya bakacakları bir pencere verilirse sık görülen sindirim sistemi rahatsızlıkları, baş ağrıları çok daha az ortaya çıkıyor.Ağaçlara sarılmayı, ağaçları korumayı “yeni moda” sananlar için birkaç hatırlatma- Her şeyden evvel tüm koala türü yaratıldığı günden bu yana yanılmış olamaz.- Altay Türkleri, ağaçların içinde yaşayan ve göklerde dolaşan bir varlığa inanırlardı- Keltler, ağaçların ruhu olduğuna inanırlardı- Druidler, milattan önce kullandıkları ay takviminde her aya bir ağaç adını vermişler. Druid kelimesinin “büyücü” anlamına gelmesi, Keltlerin ağaç büyüsüne inanmaları ve meşe ağacının ruhunu tanımış kişilerin “druidler”i oluşturmasından kaynaklanır.- 1700’ler Hindistan’ında, saray yapımı için ağaçların kesilmesine karşı çıkan 400’e yakın insan katledilir. Ülkede ağaç kesimini sınırlayan yasa bu acı olaydan sonra çıkar.Evet, ne dersiniz? Önümüz bahar, bulabildiğiniz her fırsatta doğaya koşmanın tam zamanı değil mi? Bulduğunuz her ağaca sarılmanın ve ağaçları betona çevirmeye çalışanlara karşı durmanın tam zamanı değil mi? Bir kere sarılın, bir ulu ağacın enerjisini, bilgeliğini, titreşimini hissedin, kararınızı öyle verin.Bu arada ağaçları biraz daha yakından tanımak isteyenler için tam da yeri gelmişken harika bir kitap önerim var: Ağaçların Gizli Yaşamı, 23 dile çevrilmiş, New York Times “çok satanlar” zirvesine yerleşmiş bir kitap. Ağaçların acıyı hissedebildiğini, hafızaları olduğunu ve aile kurduklarını öğrendiğinizde doğaya bakışınız değişecek. Bana kalsa, ülkemizi betondan kurtarmak için bu kitabı müfredata almak gerek.(Yazan: Peter Wohlleben)