Cari açığın ‘Altın’a tıkaç!

Dış ticaret açığı yüksek altın ihracatı nedeniyle Ağustos ayında da beklentilerin üzerinde daraldı. İran’ın gelen tepkiler nedeniyle altın ihracatını Birleşik Arap Emirlikleri’nden yapmaya başlaması bu ülkeye olan altın ihracatını patlattı. 2.3 milyar dolarlık altın ihracatının 1.9 milyar dolarlık kısmı BAE’ye yapılırken dış ticaret açığı Ağustos’ta yüzde 31 daralarak 5.9 milyar dolara indi. Cari açığın da Ağustos’ta 1 milyar dolar daralacağı ve 60 milyar doların altına ineceği beklentisi arttı

Ağustos ayında dış ticaret açığı beklentilerin üzerinde gerileyerek Mart 2011’den bu yana ilk kez 60 milyar doların altına indi. Dış açığın beklentilerin üzerinde daralmasının nedeni yine devam altın ihracatı oldu. Ancak bu kez altın ihracatı diğer ayların aksine İran yerine Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) yapıldı. Dış ticaret açığı Ağustos ayında 1.9 milyar doları BAE’ye olmak üzere toplam 2 milyar 352 milyon dolarlık altın ihracatının desteğiyle 5 milyar 862 milyon dolar olarak gerçekleşti. Beklenti açığın 8.1 milyar dolar seviyesinde olacağı yönündeydi.

Dış ticaret açığında yaşanan daralmanın ardından Ağustos ayında cari açığın da yaklaşık 1 milyar dolar civarında oluşacağı ve 60 milyar dolar sınırının altına ineceği tahmin ediliyor.



Peki geçtiğimiz aylarda İran’a yapılan altın ihracatı bir anda neden yerini Birleşik Arap Emirlikleri’ne bıraktı? Bu konuyla ilgili olarak en fazla taraftar toplayan görüş, İran’ın gelen tepkiler üzerine Türkiye’den yaptığı altın ithalatını BAE üzerinde gerçeştirmeye başladığı yönünde. ABD ambargosu nedeniyle yabancı bankaların para transferi yapmaya yanaşmadığı İran’ın BAE bankaları ile yakın ilişkileri var. Örneğin, Hindistan’ın petrol ithalatı için yapacağı ödemelerin bir kısmı Halkbank üzerinden yapılırken bir diğer kısmı da BAE bankaları üzerinden yapılıyor.

Dolayısıyla İran’ın petrol ihracatıyla elde ettiği gelirleri altına dönüştürme işlemi BAE üzerinden yapılmaya başlanmış gibi gözüküyor.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre, Türkiye bu yıl neredeyse tamamı İran’a olmak üzere toplam 11.2 milyar dolarlık altın ihracatı yaptı. İlk 8 ayda yapılan altın ithalatı ise 6 milyar 851 milyon dolar oldu. Yani Ocak-Ağustos döneminde altın ihracatı dış ticaret açığına net 4.3 milyar dolar katkı yaptı.

İhracat 100 milyar doları aştı

Devam eden altın ihracatının etkisiyle dış ticaret açığı Ağustos’ta yüzde 30.5 gerileyerek 5.862 milyar dolara geriledi. 8 aylık dış ticaret açığı yüzde 21.2 daralarak 56.6 milyar dolara indi.

İhracat Ağustos’ta yüzde 14.5 artarak 12 milyar 874 milyon dolar, Ocak-Ağustos’ta yüzde 12.8 artarak 100 milyar 55 milyon dolar oldu. Ağustos ayında fasıllar düzeyinde en büyük ihracat kalemi, 2 milyar 352 milyon dolarla kıymetli taşlar ve metaller oldu.

Bankacılar Ağustos ayında ciddi bir düşüşle 1 milyar dolara yaklaşacak cari açığın son dönemde de piyasa beklentisinden düşük bir seyir izlediğine dikkat çekerken, cari açıkta beklentiden olumlu devam eden seyrin ise uzun vadede TL açısından olumlu bir gelişme olacağını da belirtiyor.

Ağustos ayında ithalat ise yüzde 4.8 azalarak 18 milyar 736 milyon dolar, Ocak-Ağustos’ta yüzde 2.4 azalarak 156 milyar 648 milyon dolar oldu.

AB’nin ihracattaki payı yüzde 34’e indi

- 2011 yılı Ağustos ayında yüzde 44 olan AB ülkelerinin ihracattaki payı bu yılın aynı döneminde yüzde 34’e geriledi.

- Ortadoğu ve Kuzey Afrika’nın ihracattaki payı yüzde 26’dan yüzde 42’ye yükseldi.

- En çok ihracat yapılan ülke sıralamasında Ağustos’ta ilk sırayı 2.2 milyar dolar ile Birleşik Arap Emirlikleri aldı. BAE’ye Temmuz’da 271 milyon dolar ihracat yapılmıştı. Bu ülkeye en fazla ihracat yapılan kalem ana metal sanayi oldu. Almanya ise 1 milyar dolar ile ikinci sıradaki yerini korudu.

- Nisan-Temmuz döneminde aylık bazda İran en fazla ihracat yapılan ülke konumundaydı. Temmuz’da İran’a 2.2 milyar dolar ihracat yapılırken Ağustos’ta bu rakam 540 milyon dolara geriledi.

- Ocak-Ağustos döneminde Almanya ihracatta ilk sıraya yerleşti. Almanya’nın toplam ihracat içindeki payı yüzde 8.7, İran’ın yüzde 8.6, Irak’ın ise yüzde 6.8 oldu.

- Kıymetli taş ihracatı (altın) Ağustos’ta 2 milyar 352 milyon dolar oldu. Ocak-Ağustos döneminde ise altın ihracatı 11.2 milyar dolara ulaşırken, toplam ihracat içindeki payı yüzde 11.2’ye yükseldi .

- Enerji ithalatı, Ağustos’ta yıllık yüzde 16 artış gösterirken, net enerji açığı da yıllık yüzde 19 artışla 4.6 milyar dolar olarak gerçekleşti.

- Enerji dışı ithalat Ağustos’ta yıllık yüzde 11 azalış gösterirken, enerji hariç dış ticaret açığıa 1.2 milyar dolara geriledi. Enerji hariç dış ticaret açığı 2011’in ilk 8 ayında 42 milyar dolarken 2012 aynı döneminde 22.5 milyar dolara geriledi.