Benzin fiyatlarındaki artış artık sizi üzmeyecek!

Erste Securities’in geçen hafta çıkardığı turbo sertifikalar, petrol fiyatlarındaki artışa bağlı olarak benzine gelen zamlardan şikayet edenler için büyük bir fırsat sunuyor. Benzin fiyatlarındaki artışın yarattığı maliyet, petrol fiyatlarındaki artışın yarattığı getiri ile sertifikalar vasıtasıyla ortadan kalkıyor. Yani benzin zamlarından bıkan vatandaş da kendi korumak için İMKB’de hedge yapabiliyor.


Sermaye piyasalarında ürün çeşitliliğinin artması İstanbul’un finans merkezi olması için kritik öneme sahip. Son yıllarda düşen faiz oranlarının etkisiyle özel sektör tahvil ve bonoları yeniden hayata geçti, yatırımcılar varant gibi yeni ürünlerle tanıştı. Geçen hafta tatilde olduğum Pazartesi günü gazetelerin ekonomi sayfalarında “Turbo sertifikalar İMKB’de işleme başladı”, “İMKB’ye petrol türevi geldi” başlıklı haberler gördüm. Gazetelerde genel olarak “kısa” yer alan bu yeni ürünlerin içeriğini merak ettim. İlk bakışta varantlara benzettiğim turbo sertifikalarla ilgili bilgi almak için bu ürünü yatırımcılara sunan Erste Securities’in Genel Müdürü Erkan Kilimci ve Stratejisti Gündüz Küçükertunç ile bir araya geldim.

Türkiye piyasalarında ihraç edilen ilk turbo sertifalar, petrolü dayanak varlık olarak alıyor. Yani Türkiye’de ilk kez yatırımcılar doğrudan petrole yatırım yapma şansı yakaladılar. Peki turbo sertifikaların avantajları neler? Yatırımcı turbo sertifikalar ile petrolün hem düşüşüne hem de yükselişine yatırım yapmak imkanına sahip oluyor. Ayrıca sahip olduğu kaldıraç nedeniyle yüksek getiri vaat ediyor. Tabii tersi de geçerli. Kaldıraç nedeniyle yatırımcıların anaparasının tamamını kaybetme riski var. Hisse senedi, endeks, emtia veya kurlara doğrudan yatırım yapmadan çok küçük miktarda bir ödeme ile bu yatırım araçlarına sahip olunabiliyor.

Buraya kadar turbo sertifika ile varant arasında pek bir fark yok. İki ürün arasındaki farkı sorduğumda Kilimci oldukça teknik bir yanıt verdi: “Turbolar varantlardan farklı olarak her zaman kârda işlem görmektedirler ve volatilitenin etkisinin sınırlandırılmış olması sayesinde ‘Delta 1’ olarak ifade edilen bu özellik sertifika fiyatlarının doğrudan dayanak varlık fiyatlarındaki hareketleri yansıtmasını sağlamakta. Ayrıca Turbo sertifikaların fiyatlanmasında varantlardaki zaman değeri bileşeni yerine finansman maliyeti bulunmakta.”

Erste Securities, petrole dayalı turbo sertifikalarla profesyonel yatırımcıları hedef kitle olarak belirlemiş. Ancak Kilimci tüm yatırımcıların turbo sertifikalara yatırım yapabileceğini ekliyor.

Tasarrufu arttırabiliriz

Gelelim başlıktaki konuya. Kilimci, petrole dayalı turbo sertifikaların yatırım boyutunun dışında genel ekonomiye nasıl faydalı olacağı konusunda kafa yorduğundan bahsediyor. Konuya Türkiye ekonomisinin yapısal sorunu olan cari açıktan başlıyor: “Cari açığın en önemli nedenlerinden biri yüksek enerji faturası. Enerji kaynaklarımız sınırlı olduğundan dolayı başta petrol olmak üzere enerji kaynaklarını ithal etmemiz gerekiyor. Arabalarımızda kullandığımız yakıt da ithal.”

Burada araya giriyorum: “Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in önerdiği gibi bisiklete mi binelim?”

Kilimci, “O da olabilir” diyerek şöyle devam ediyor: “Madem ithalatı engelleyemiyoruz o zaman ülkedeki tasarruf miktarını artırabiliriz. Mesela birey olarak petrol fiyatlarındaki artıştan kaynaklanan benzin giderlerimizi sabitleyebiliriz, hedge edebiliriz.”

“Nasıl?” diye sorduğumda Gündüz Küçükertunç araya girdi, şunları söyledi: “Petrole dayalı turbo sertifikalarla. Çıkardığımız ürün her iki yönlü. Yani hem düşüşe hem yükselişe yatırım yapabilirsiniz. Yani benzin gideriniz sabitse ve zamlardan sonra masraflarınız artıyorsa, benzine dayalı turbo sertifika alırsınız. Petroldeki artış nasıl benzin faturanızı kabartıyorsa aynı anda sertifikalardan para kazanırsınız. Yani benzindeki zamlardan etkilenmezsiniz.”

Hedge işleminin daha rahat anlaşılabilmesi için konuyu rakamsal örnekle anlatayım: Ayda 4 depo benzin tüketen (50 Litre x 4 = 200 LT) bir kişi senede yaklaşık 2.400 LT benzin tüketir. Bu da ortalama litre fiyatının 4TL olduğu ortamda maliyeti yıllık 9.600 TL’ye ulaştırır. Eğer benzin fiyatları yüzde 25 artarsa tüketiciye toplam maliyeti 12.000 TL’ye (2.400 x 5 TL) yükselecek. Böylece cebinden 2.400 TL daha fazla para çıkacak. Eğer bu tüketici 3.85’den işlem gören yaklaşık 5 kaldıraçlı Uzun Turbo Sertifika’dan 1.200 TL tutarında alım yapsaydı, yüzde 25 petrol maliyetindeki artışın kendisine yüzde 125 oranında getirisinden faydalanacak ve benzin fiyatlarındaki artıştan etkilenmeyecek.

Bu hesabın tersi de geçerli tabii. Yani petrole bağlı olarak benzin fiyatlarındaki gerileme kişinin tüketim maliyetini aşağıya çekecek ama sertifikalardan zarar etmesine neden olacak. Kısaca bu yöntem bir kişinin mevcut harcamalarının aynı tutarda sürmesini sağlıyor. İşte böyle bir ürünün özelliklerinin geniş kitleler tarafından tanınması önemli. Bu konuda basına ne kadar görev düşüyorsa sektördeki sivil toplum kuruluşlarına da o kadar görev düşüyor.

Erdem Başçı, yabancı bankacılara krizi karikatürle anlattı

Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı geçen hafta 17. Uluslararası Bankacılık Denetim Otoriteleri konferansının kapanış konuşmasını yaptı. Yaşanan ekonomik krizin aşamaları ile ilgili bir sunum yapan Başçı, sunumunun tamamını karikatürlerden oluşturdu. Krizin her aşamasını anlatmak için bir karikatür gösteren Erdem Başçı’nın sunumu hem yerli hem de yabancı bankacılar tarafından büyük bir dikkatle izlendi ve beğenildi.