Tatile çıkmak dinlendirici ve insanı özgür kılıyor ama her bölgesinde ayrı lezzetler barındıran Türkiye’de tatilden kilo alarak dönmek de var. Diyetisyen Emre Uzun anlattı.
Tatil demek, yeni şehirler, yeni insanlar ve yeni tatlar tanımak demektir… Ve bunların tadını çıkarırken aynı zamanda iştah kabartan, kalorili lezzetlerin de tadı çıkarıyoruz. Çünkü bulunduğumuz şehrin yöresel lezzetlerini de tatmak istiyoruz. Tatil yaptığımız bölgeye göre tercih ettiğimiz yemekler de değişiyor. Peki, Anadolu’nun hangi bölgesinde neler yiyeceğiz ve nasıl dengeleyeceğiz, ayrıca sonrasında nasıl kilo vereceğiz?
Marmara Bölgesi’nde tatilden sonra tempolu yürüyüş şart
Marmara Bölgesi’nde Bursa’da İskender, Edirne’de ciğer tava yemeden olmaz. 300 gram bir İskender kebap 580 kalori. Bunun yağa dönüşmesini engellemek 2 saat bisiklet pedalı çevirmek gerekiyor. Diyelim günümüzü Tekirdağ’da geçireceğiz. Tabi ki kahvaltımızda; cizlemenin tadına bakacağız. 1 porsiyon cizleme 100 kalori. Yanında diğer kahvaltılık ürünlerle yaklaşık 400 kalori alınıyor.
Öğle yemeğinde yenilecek kandilli mantının porsiyonu 400 kalori. Akşam yemeğinde adeti 50-60 kalori olan Tekirdağ köftesi yenebilir. Yanında salata tüketilebilir.
O kadar geldim Trakya rakısını içmeden mi gideceğim diyorsak aşırıya kaçmadan tatil süresince günde ortalama 1 kadeh/şişe/duble’yi geçmemeye gayret etmeliyiz. Ama o günlerde mutlaka su tüketimimizi yaklaşık 1 litre kadar artırmalı ve gün içindeki öğünlerimizi hafifleterek dengelemeliyiz. Örneğin, o gün tatlı hamur işi vb. hiçbir kaçamağımız olmasın, gün içinde 2-3 porsiyon meyveyi azaltıp, akşam yemeğinde et yerine sebze yemeği yiyelim.
Ve tüm bu yiyeceklerin vücutta yağa dönüşmemesi için fiziksel aktiviteyle dengelememiz gerekiyor.
Zeytinyağı ile ünlü Ege’de kumruya dikkat
İzmir’de boyozlu, baharatlanmış sızma zeytinyağlı, İzmir tulum peynirli, kırma yeşil zeytinli, bol yeşillikli ve ev yapımı turunç reçelli güzel bir ege kahvaltısı ile güne başlamadan olmaz. Bu kahvaltı; 1 porsiyonu yaklaşık 250 kalori içeren boyozla birlikte en az 500-600 kalori. Kahvaltı sonrası 45 dakikalık bisiklet turu fazladan aldığımız kalorileri dengeler. Öğle yemeğindeki 1 porsiyon kumru 350 kalori. Bunu yarım saat yüzerek dengeleyebilirsiniz.
Akşam yemeğinde ise ızgara balık ve adını bile duymadığınız otları deneyin. Otlar taze, haşlanarak, kavrularak yeniyor. Böyle bir akşam yemeği ile 500 kalori enerji almış olursunuz.
İç Anadolu yemekleri karbonhidrat zengini
İç Anadolu ‘da Kayseri’ye gidenleri bol hamur işli bir kahvaltı sizi karşılıyor ve yanında pastırma olmadan olmaz. 75 kalori olan 1 porsiyon pastırma 20 dakikalık yürüyüş, 600 kalori olan kahvaltı ise bir saatlik yürüyüşle yakılır. Kayseri denildiğinde akla ilk gelen yemek mantı. Porsiyonu 350 kalori içeren mantı da 1 saat yürüme ya da yarım saat koşu ile yakılıyor.
Akşam yemeğinde ince hamur üzerinde salçalı, kıymalı, soğanlı harçla hazırlanan ve yoğurtla servis edilen yağlamayı tercih ettiğinizde 550 kalori almış olursunuz. Bunu ise yaklaşık olarak 80 dakika koşarak dengeleyebilirsiniz.
Akdeniz’de sebze değil kebap öne çıkıyor
Adana’da kahvaltıda ciğer, paça çorbası içilir. 1 porsiyon ciğer şiş 300 kalori. Öğlende 1 porsiyon adana kebap yerseniz 360 kalori. 1 saat yürüyerek yakılabilir. 1 porsiyon tantuni 380 kalori ve ve tatlı olarak künefe ise yaklaşık 380 kalori içeriyor. Fazla miktarda yağ ve şeker içerdiğinden dolayı istenmeyen kiloların başlıca sebebi olabilir.
Öncelikle işe doğal beslenerek başlamalı ve toksinlerden arınmak için çaba göstermeliyiz. Detoks aslında bu konuda tam da istediğimiz şey. Yani sebze ve meyvelerin ağırlıklı olduğu ana öğünler, sebze ve meyve sularının içildiği ara öğünler, tam tahıl ekmeği, kuru baklagiller, balık, yoğurt, yağlı tohumlar, probiyotik ürünler ve bol sıvı desteği evimizde kolaylıkla uygulayabileceğimiz arınma programlarının içerisinde yer almalıdır. Bu sırada kaybedilen sıvı ve elektrolit dengesini yerine koymak için gün 2,5-3 litre su, 1-2 şişe maden suyu çok önemli.
Kolesterol artıran Karadeniz mutfağı
Karadeniz’de kahvaltıda mıhlama ve bir iki dilim mısır ekmeği iyi gider. 1 porsiyon mıhlama 490 kalori, iki dilim mısır ekmeği 160 kalori. Yani kahvaltıda toplam 650 kalori alınıyor. Bu kaloriler 1 saat yüzerek dengelenebilir. Ara öğünde omega-3 deposu, ortalama 120 kalori olan 10 fındık yenebilir. Öğle öğününde 280 kalori olan bir porsiyon hamsili pilav yenebilir. Bu, yaylalarıa 50 dakika yürüyüş demek.
Tatlı severler 1 dilimi 200 kalori olan Laz böreğini yiyebilir.
Akşam 1 porsiyonu 120 kalori içeren karalahana sarması ve sonra bol hareketli günler gerek.
Güneydoğu et ve tatlı demek
Güneydoğu Anadolu mutfağı denince Antep geliyor akla. Katmerli kahvaltı yanında bir bardak süt içilince 600 kalori alınıyor. Öğle yemeğinde lahmacu yiyeceksek; 1 adet lahmacun (80gr) 160 kaloriye mal oluyor. Bunu yakmak için 30-45 dakika basketbol oynamak gerekiyor. 40 gramlık bir dilim baklavayı tüketmenin faturası 240 kalori. Onu yakabilmek için ise hiç durmadan 1 buçuk saat dans etmek gerekiyor.
Akşam beyran çorbası, yanına bir de güneydoğu ile özdeşleşmiş meşhur içli köfteyi tüketince 600 kalori alınıyor. Bunun için bir saatlik koşu gerekir.
En yüksek kalori Doğu Anadolu’da
Doğu Anadolu’da Van kahvaltısı yapılır. Otlu, örme peynir (230 Kkal) bal, yayık tereyağı, sucuklu yumurta, kaymak çok tüketilen yiyecekler. Öğle yemeğinde Van’ın kavurmalı uşgun ekşilisi yenebilir. Tandır ekmeği iyi bir eşlikçidir. Bir adet tandır ekmeği yaklaşık 440 kalori. Porsiyonun dörtte birini tüketilince kavurmalı uşgun ekşilisiyle beraber 600-700 kalori alınır. Bunun için yaklaşık 2 saatlik yürüyüş gerek, Tabi ardından hafif bir akşam öğünü tercih etmeliyiz. Ve ayrıca Van gölü etrafında yaklaşık 1 saatlik bisiklet turu yenilenlerin yakılmasını sağlayabilir.
Tatilde alınan kilodan kurtulma tüyoları
Tatil boyunca kaçamak üstüne kaçamak yaparsak vücut ağırlığımızda haftada ortalama 2 kg artış görürsek şaşırmamalıyız. Peki dönüşte nasıl bir arınma programı uygulamalıyız?
Tatile gidip 2 kilo alarak dönmeyin
Anadolu Sağlık Merkezi Beslenme Uzmanı Tuba Örnek bölgelere göre menü önerileri verdi.
EGE BÖLGESİ
Kahvaltı: (700kkal)
- 1 boyoz,
- 2 yemek kaşığı zeytinyağı
- 5 zeytin
- domates, salatalık,
- 2 dilim İzmir tulumu
- 2 yemek kaşığı incir reçeli
Öğle: (700 kkal)
- Trança çorbası
- 2 adet enginar dolması
Akşam: (510 kkal)
- Balık
- Zeytinyağlı börülce
5 adet zeytinyağlı yaprak sarma
Toplam 1910 kkal.
AKDENİZ BÖLGESİ
Kahvaltı: (505 kkal)
- Yarım peynirli gözleme
- 1 kaşık turunç reçeli
- 2 kaşık çökelek
- Domates
- 3 zeytin
Öğle: (730 kkal)
- Analı kızlı çorba
- 4 yemek kaşığı Borana
- 1 porsiyon Kabak tatlısı
Akşam: (500 kkal)
- Adana kebap
- 1 bardak şalgam suyu
- yeşillikli salata
- süzme yoğurt
Toplam 1735 kkal.
MARMARA BÖLGESİ
Kahvaltı: (420 kkal)
- Yarım Simitl 1 dilim yumurtalı ekmek
- 2 kaşık çeçil peyniri
- 1 kaşık reçel
- Domates salatalık
Öğle:(550 kkal)
- 1 porsiyon yeşil mercimek
- 4 pilav
- Çengelköy salatası
Akşam: (950 kkal)
- 1 porsiyon Bursa İskender
- 1 bardak Susurluk ayranı
- salata
Toplam 1920 kkal.
KARADENİZ BÖLGESİ
Kahvaltı: (410 kkal)
- Çay
- 4 yemek kaşığı Mıhlama
- 2 dilim mısır ekmeği
- 1 yemek kaşığı dut pekmezi
Öğle: (700kkal)
- 4 adet karalahana dolması (yoğurtlu)
- 1 adet laz böreği
Akşam: (630 kkal)
- Hamsili pilav
- Fasulye turşusu
Toplam 1740kkal.
İÇ ANADOLU BÖLGESİ
Kahvaltı: (550kkal) - 1 adet bazlama
- 2 dolu yemek kaşığı bez tulum peyniri
- 1 dilim Küflü peynir
- 1 yemek kaşığı çemen
- Yeşil biber Öğle: (650kkal)
- Tarhana çorbasıl 4 dolu yemek kaşığı ankara tava
- Ayran
Akşam: (550kkal)
- Kayseri mantısı l Salata
Toplam 1750 kalori.
550 kalori 80 dakika koşarak yakılabilir
D.ANADOLU BÖLGESİ
Kahvaltı: (560kkal)
- 1 adet Van çöreği l 2 dilim Van otlu peynir l 1 dilim Kars kaşarı
- 1 haşlanmış yumurta l 3 adet zeytin Öğle: (500kkal)
- 1 kase Ayran aşı çorba l
-1 adet Kars böreği
Akşam: (800kkal)
- Cağ kebabı
- 4 yemek kaşığı Börülceli bulgur
Toplam 1860kalori.
G.DOĞU ANADOLU
Kahvaltı: (710kkal)
- 1 adet Diyarbakır çöreği/ katmer
- 2 Antep peyniri l 2 yemek kaşığı Jaji l 1 yemek kaşığı zahter
Öğle: (500kkal)
- 2 adet İçli köfte (haşlanmış)
-1 bardak Ayran
Akşam:
(700kkal) l İslim kebabı l 4 yemek kaşığı Pilav l Şalgam
Toplam 1910 kkal.