Taziyeyle başlangıç

Başbakan Erdoğan’ın, 24 Nisan açıklamasına yaygın olarak “taziye” adı verildi. “Taziye” kelimesi bir “özür” içermiyor ama “özür” kavramını dışlamıyor da.

Taziyeye en sert tepkiyi gösteren milliyetçi sözcülerin söylediklerinin aksine, açıklamada o dönemde Anadolu’da yaşanmış bütün acılar da belirtiliyor.

Taziyeye en olumsuz tepkiler sadece Türkiye’nin milliyetçilerinden gelmedi, Ermeni diasporasının ABD kanadında da ‘hiçbir yenilik olmadığı’ söyledi.

Bu ikiz tepkiler, kendi savaş konumları bozulduğu için iki uçta, ama aynı olumsuzlukta bir araya gelmiş oldu.

Taziyede “soykırım” kelimesinin yer alıp almamasının bu aşamada büyük bir önemi yok. Taziyenin kendisi, bir ilk olması dolayısıyla önem taşıdığı gibi, bir başlangıç olması, asıl önemli tarafıdır.

Anadolu, Ermenilerin de yurduydu; Türkler, Kürtler, Rumlar, Anadolu Yahudileri ve Türk olmayan Müslümanlar gibi.

Hepsi, anayurtlarının bu topraklar olduğu duygusunu hâlâ taşıyor; yüz yıldır süren savaşlar, kavgalar bu duyguyu yok etmedi.

Son nokta değil, başlangıç

Taziye, bu toprakta yaşamış, bu toprakta acı çekmiş; bu topraklardan gitmek zorunda kalmış olanların duygularına saygıyla “büyük barışma”nın insanlık ve kardeşlik üzerine yeniden tesis edilebileceğini de söylüyor.

Bunu bir “özür” olarak söylemek, görmek de mümkün.

“Özür” olarak görülmesiyle, öyle algılanmasıyla da bir son nokta olmuyor; tam tersine, “büyük barışma”nın başlangıç noktası oluyor.

Bugün Ermenistan’da yaşayanların da soluk alabildiği coğrafya Türkiye ise, barışmanın habercisi de bu taziyedir.

Yüz yıl öncesinin çalkantılarında sayısı bilinmeyen Ermeni çocuk, Müslüman ailelerin yanında yeni kimlikleriyle büyüdü. Sayısı bilinmeyen kimseler, adını ve dinini değiştirerek yaşama mücadelesi verdi. Müslüman komşuları onları yeni kimlikleriyle kabul etti, korudu. Yüz yıl öncesinin insanlık dramları bugüne taşındı ve hâlen bugünkü Türk toplumunun bir gerçeği.

Taziyeyle başlamak, bundan sonrasını insanlık değerleri üzerinden yürütmek ve büyük barışmayı tamamına erdirmek bu toprağı anayurdu olarak gören herkesi yükseltir, başka barışmaları da kolaylaştırır.