Türkiye’nin cumhurbaşkanını ilk kez halk doğrudan seçecek. Bu seçimle birlikte bir ilk de yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarının bulundukları yerde oy kullanması oldu.
Bunun demokratik temsil açısından önemli bir adım olduğuna kuşku yok. Ekmeğini başka ülkelerde arayan Türk vatandaşlarının anavatanda olan bitenle yakından ilgili oldukları da biliniyor. Türkiye’deki siyasileşmenin de yurt dışına neredeyse bire bir yansıdığı da biliniyor.
Yurt dışında yaşayan ve oy kullanma hakkına sahip olan Türk vatandaşı sayısının 2.5 milyonun üzerinde olduğu açıklanmıştı.
Bunların tümünün, Türkiye’deki katılım oranına uygun, hatta belki de daha yüksek olarak oy kullanma eğiliminde oldukları da çeşitli gözlemciler tarafından belirtildi.
2.5 milyon oyun genel seçimin tümündeki oranı yüzde 6-7’yi buluyor. Türkiye’deki gibi yüzde 80’in üzerinde bir katılımla da yüzde 5.5-6 puana tekabül ediyor. Bu seçim sonuçları açısından çok kuvvetli bir ağırlıktır.
Daha önce yapılan bazı araştırmalarda, ulaşım sorunları dolayısıyla yaklaşık 1 milyon 250 bin dolayında oy kullanılmasının beklendiği ifade ediliyordu. Bu da toplam içinde yüzde 4’lük bir puan anlamına geliyor.
Ancak son gelen bilgiler ve Yüksek Seçim Kurulu’nun açıklamalarından anlaşılıyor ki, yurt dışındaki seçmenlerden ancak 300 bini, en iyimser ihtimalle 400 bine yakını oy kullanabilecektir.
Bunun nedeni, internet üzerinden bir “randevu“ düzeniyle oy kullanılmakta olmasıdır. Bu sistem seçmenin sandığa gitmesini zorlaştırmıştır, hatta sandığa ulaşabilen binlerce insanın da bu yüzden oyunu vermeden döndüğü bildirilmektedir.
Yurt dışında kullanılması beklenen oyların dağılımı üzerine de genel tahminler yapılabilmektedir. Buna göre de bu oyların dörtte üçünün Tayyip Erdoğan’a, dörtte birinin Selahattin Demirtaş’a gideceği sonucu çıkmaktadır.
Yurt dışındaki vatandaşların oy kullanmasının güçlük yaratan bir sistemle yapılması, fazlasıyla alışık olduğumuz “kasıt” kuşkularını da yaratmıştır.
Şunu belirtmek gerekiyor ki, Yüksek Seçim Kurulu, kuruluşundan bu yana yönettiği seçimlerden hep yüzünün akıyla çıkmıştır. Her seçimde dedikodular çıkar, kimileri paranoyaya varan iddialar ortaya atılır, ama şunu herkes bilmelidir ki, 1946 seçimleri, yani ilk çok partili genel seçimler dışında, sonuçları etkileyecek herhangi bir kasıtlı ya da kasıtsız yanlış olmamıştır.
Şu andaki sorun olan, yurt dışındaki vatandaşların oy kullanmasıyla ilgili olarak da belki yöntemin tümüyle değişmesi mümkün değildir. Ancak yapılabilecek olan, vatandaşların oy kullanmasını kolaylaştıracak bazı pratik esnetmeler getirmek ve oy kullanma süresini uzatmaktır.
