CHP’den MHP’ye doğru bir “sol”

Türkiye’de sol yasal ve kitlesel olarak 27 Mayıs darbesi ve 1961 anayasasının ardından ortaya çıkabildi.

27 Mayıs darbesinin ve anayasasının özgürlükçü bir alan açmış olması sayesinde hâlâ bu darbe “sol” olarak nitelenebiliyor.

1965 seçiminde yüzde 5 gibi oranı küçük ama ağırlığı büyük bir oyla ortaya çıkan sosyalizmin etkisi karşısında CHP lideri İsmet İnönü’nün söylediği “CHP aslında ortanın solundadır” sözü, sol kavramındaki ilk çarpıtma oldu.

60’lı yıllarda solun bir kesimi devletçi, darbeci hareketlerin, dolayısıyla da CHP’nin kontrolünde olmaya yöneldi. Darbecilik kısa yoldan iktidar umudu verirken, böyle bir solun ne kadar sol olabileceği fazla tartışılmadı.

CHP’deki Ecevit hareketinin ortanın solu ve sosyal demokrasi olduğunu beyan üzerine kabul etmiş dışarıdaki sol, CHP’nin yanında ve içinde belli güvencelere karşılık CHP’yi sol olarak kabullendi.

Hayırlı final...

Kısa bir dönemde yaşanan SHP‘deki sosyal demokrasi çabaları dışında CHP’nin hiçbir döneminde sol politikalar görülmemesine rağmen, devletçi, milliyetçi ve gerçekten muhafazakâr bir hat, sol olarak kabul edilebildi.

Solun, sosyalizmin temel ilkelerinin asla devletçilikle, milliyetçilikle, laikçi baskılarla bağdaşamayacağı bir yana, bunlar sol gibi kabul gördü.

Kürt meselesindeki ve Ermeni meselesindeki düpedüz ırkçı tavırlar bile kendisini solcu olarak gören bir kesim tarafından benimsenirken darbeci gelenek de o “sol“un 27 Mayıs’ta temeli atılmış bir unsuru hâline geldi.

Bu “sol”un CHP’den MHP’ye geçişi de bir ölçüde İşçi Partisi’nin etkisiyle ama esas olarak 30 Mart seçimiyle gerçekleşti.

“Mansur Yavaş kurtuluşa kadar savaş” sloganıyla Ankara sokaklarında dolaşanların şuursuzluğu bu “sol”un finali oldu.

Finalin bir diğer tarafında da adında “komünist” kelimesi olan, Türkiye Komünist Partisi’nin tümüyle ulusalcı ve CHP hattında politikalar savunması yer aldı.

30 Mart öncesinin çatışma ortamının MHP’ye kadar sürüklediği bir “sol”un böyle bir final yapması bu dönemin en hayırlı siyasi gelişmelerinden biri olmuştur. Bu final ile hayat gerçek bir sola da yol açmıştır.