Aleviler

Almanya’da Erdoğan’ın toplantısının karşısında gösteri düzenleyenler Alevi dernekleriydi. Diğer bütün muhalif grupların da onlara katıldığı, göstericilerin sayısından anlaşılıyor.

Artık herkes öğrenmiştir; Aleviler Anadolu’ya özgü bir “dinsel” topluluk, bölgedeki Şiilerle maddi ve manevi bir ilişkileri bulunmuyor.

Türkiye’nin Alevi toplumu, her zaman muhalif bir tavırdadır. Yüzyıllar süren dini baskılar korunmacı ve muhalif tavırlarını kökleştirmiştir, dik durma ve bağımsız davranma duyguları çok güçlüdür.

Yakın dönemde Alevilerin Kürt kesimi bağımsız ve radikal siyasi hareketler oluşturdu, Türk kesimi ise farklı sol hareketlerin içinde yer aldı.

Türk Alevilerin yakın dönemde esas olarak CHP’de bir araya geldikleri görülüyor. CHP’yi de CHP içindeki kendilerini de sol olarak görüyorlar.

Dersim’e rağmen Alevi toplumunun “Kemalist” hatta “ulusalcı” siyasi yapılara yakın durması kolay açıklanabilir bir durum değildir. 12 Eylül öncesi olaylarda devletin Alevilerle ilgili oynadığı rolün tam bir tahlilinin yapıldığını söylemek de zordur.

Temel sorun

Yine yakın dönemde sık sık bir Alevi açılımı sözü ediliyor. Kasıt Alevi toplumunun taleplerinin dikkate alınması ve yerine getirilmesidir.

Alevi toplumu, içinde çeşitli farklılıklar taşısa da somut bir talepte bir araya geliyor.

Talep, cemevlerinin dini mekân olarak kabul edilmesi, camilere yapılan muamele neyse aynısının cemevlerine yapılmasıdır. Sonuçta bu “demokratik” bir taleptir, ama aynı zamanda “dini” niteliktedir.

Cemevlerinin Diyanet İşleri’nin örgütlenmesi içinde yer almasının “laik” niteliği tartışılır, Diyanet İşleri’nin bugünkü yapısı ve işleyişi de laiklik açısından tartışmalıdır.

Esas olarak talep aslında bir “kimlik” olarak tanınmaktır, dolayısıyla da hafızalara kazınmış eziyetlerinin bundan böyle yaşanmayacağı güvencesinin hissedilmesidir.

Alevilerin de ihtiyacı demokrasidir, bunun güvencesini vermek de kendisini bu misyonun sahibi hisseden siyasete, siyasetlere ait bir görevdir. Bir Alevi sorunu varsa, hâlâ bir demokrasi sorunu olduğu için vardır.