Türkiye’de ilaç, ciklet fiyatına satılıyor...

Kuruluşunun 100’üncü yılında New York’ta Uluslararası Toplam Kalite Yönetimi Ödülü’ne layık görülen Abdi İbrahim’in CEO’su Candan Karabağlı, Türkiye’de ilaç fiyatlarının sürekli aşağı çekildiğini belirterek, “İlaç neredeyse ciklet fiyatına satılıyor” dedi. Sektördeki maliyetlere dikkat çeken Karabağlı, yine de karamsar bir tablo çizmedi: “İyi bir stratejiyle Türkiye ilaçta önemli bir küresel oyuncu olur. Abdi İbrahim’deki amacım Türkiye’de pazar lideri olan şirketimizi küresel güç yapmak” diye konuştu:

Türkiye’de ilaç sektörünün lideri olan Abdi İbrahim bu yıl 100’üncü yılını kutluyor. Bu nedenle Türkiye’ye Van Gogh Alive sergisini getiren, ‘Akıllı İlaç’ kampanyasını başlatan şirkete bir de uluslararası ödül geldi. Abdi İbrahim önceki gün New York’ta Business Initiative Directions (BID) ödüllerinde altın kategoride ‘Uluslararası Toplam Kalite Yönetimi’ ödülünü aldı. Abdi İbrahim’in CEO’su Candan Karabağlı ve bir grup gazeteci arkadaşımla ödül törenindeydim. Bu ödül, Abdi İbrahim’in başvurduğu bir ödül değil. Candan Karabağlı kendileri için de bu ödülün sürpriz olduğunu söyledi. Ödül vesilesiyle Candan Karabağlı’yla sohbet etme fırsatı bulduk. Hem Türkiye’de ilaç sektörününde yaşanan son gelişmeleri hem de Abdi İbrahim’in hedeflerini masaya yatırdık.

Uzun zamandan beri Türkiye’de ilaç sektörü temsilcileri bir yol ayrımında olduklarının altını çiziyorlar. “Böyle giderse yerli ilaç şirketi kalmaz. Rekabete dayanmak zor” diyorlar. Nitekim Mustafa Nevzat İlaç firması da dünya devi Amgen’e kısa süre önce satıldı. Hal böyle olunca sohbette de ağırlıklı olarak ne yapılırsa Türkiye’nin ilaç sektörü güçlenir, gelecekte sektörün ifade ettiği gibi küresel bir oyuncu olur konusu üzerinde durduk.

Yeni düzenlemeler olacak

Candan Karabağlı, son yıllarda ilaç fiyatlarında gerçekleştirilen düşüşlerin altını çiziyor, sektördeki maliyetleri anlatıyor anlatmasına ama umutsuz ve karamsar bir tablo çizmiyor. Hatta iddialı, “İyi bir stratejiyle Türkiye önemli bir küresel oyuncu olur ilaç sektöründe. Benim de Abdi İbrahim’deki amacım Türkiye’de pazar lideri olan şirketimizi küresel güç yapmak’ diyor.

Bu noktada Candan Karabağlı’nın 22 yıl Unilever’de çalışmış, 11 yıllık küresel pazarlarda yöneticilik yapmış deneyimli bir iş kadını olduğunun da altını çizmek isterim.

Peki Türkiye ne yapmalı?

Candan Karabağlı Darwin’in bir sözünü hatırlatıyor: “En güçlü olan değil değişime en kolay ayak uyduran ayakta kalır.”

Ve şöyle anlatıyor:

“İlaç sektörü değişim içinde. Dünyada patent korumalı ilaçların büyük çoğunluğu süresini dolduracak yerine yeni ilaçlar gelecek. Yeni rekabet ortamı başlayacak. Jenerik ilaçlar artacak. Büyük firmalar yeni jenerik ilaç üreten şirketleri alıyorlar. Yeni düzenlemeler olacak.”

Türkiye’de ilaç fiyatlarının son yıllarda sürekli aşağı çekilmesi yüzünden sektörde çalışanların yüzde 10’u işsiz kaldı. 2009’da yüzde 20, 2010’da yüzde 10, yüzde 2011 yüzde 10 fiyat düşüşü yaşandı. İlaçlar neredeyse ciklet fiyatına satılıyor.

Dünyada ilaç pazarının büyüklüğünü ifade etme açısından yazalım. Dünyada yılda reçeteli ilaç satışı 675 milyar dolar. Türkiye’de ilaçların yüzde 15’i reçetesiz satılıyor.

İlaç sektörü artık daha çok jenerik ilaçlara, yeni kombinlere ve biyoteknolojiye odaklı. Rusya, Brezilya, Çin ve Hindistan gibi ülkeler ilaç sektöründe güçleniyor. Türkiye de gelişen ülkeler içinde. Geçen yıl Türkiye’de büyüme rakamı 3.7 olmuş, Batı Avrupa’da ise 1.8. 2010’da 11 miyar liralık büyüklüğe ulaşan Türkiye’deki ilaç sektörü, 2011 yılında 9 milyar liraya geriledi. Bu rakamlarla Türkiye’de dünyada 15’inci sırada. Hindistan 800 milyon nüfusu olmasına rağmen Türkiye’ye benzer büyüklükte bir ilaç satışına sahip. Bunun en önemli nedeni Hindistan’da insanların ilaca erişiminin düşük olması. Türkiye’de ise devlet politikaları nedeniyle ilaca erişim yüksek.

Peki Türkiye’de son dönemde yaşanan sorunlara, ilaç fiyatlarının düşmesine, sektördeki kârlılıkların düşmesine rağmen neden yabancı ilaç şirketleri Türkiye’ye geliyor?

Türkiye’deki büyüme cazip

Candan Karabağlı, bunu şöyle anlatıyor:

- Ne olursa olsun Türkiye’de büyüme olacak. Adet bazında büyüme olacak. Parasal olarak büyüyüp büyümeyeceği politiklarla ortaya çıkacak. Devletin ilaç fiyatlarını sürekli düşürmesi şirketleri sarstı.

Türkiye’nin gelişmekte olan pazar olması, ünite bazında büyümesi uluslararası firmaların ilgisini çekiyor. Bu yüzden de Türkiye’de ilaç sektörü küreselleşmeli. 10-15 yıl içinde ilaç sektörünün tek çıkar yolu küresel olmak. İlaç endüstrisinin stratejisi yoktu ama artık var. İlaç İşveren Sendikası strateji belgesi geliştirdi. Bugüne kadar ilaç sektörü kimya sanayi altında alt kol görünüyordu, oysa öyle olmalı. Devlet de bunu değiştirme kararı aldı.

- İlaç sanayi silkinmeli. Kendi moleküllerini üretecek yetkinliğe gelmeli. Bunun için de elinden tutulması lazım. Biz küresel arenada birtakım ülkelere göre geri kaldık. Kore, İrlanda ve Hindistan’a baktığımızda devlet sanayi ve üniversitelerle işbirliği yaparak öne çıkmış durumdalar. Katma değeri yüksek ürünler üreten, kapasitesini aşmış, ilaç ihraç eden bir ülke haline gelmeliyiz. Yol ayrımındayız. Kolay mı değil?

- Devletin teşvik vermesi çok olumlu ancak başka sorunlar da var. Ar-Ge’ye yatırım yapan, katma değerli ürünler üreten bir tesisin fizibıl olması zor. Zamana ihtiyaç var. Rekabet ortamında böyle bir tesisin kurulduğunda yüzde 10 kapasiteyle çalışması fizibıl değil. Onkoloji tesisi kuracağız. 1.5 yıl validasyon için beklemek istemiyoruz. Devletin bu anlamda desteği şart.

Abdi İbrahim global oyuncu olacak

Abdi İbrahim Türkiye’de 10 senedir kutu bazında da ciro bazında da pazar lideri. Karabağlı, “Türkiye’de Pazar lideriyiz ama dünyada önemli bir varlığımız yok, biz bunu değiştirmek istiyoruz. Abdi İbrahim global oyuncu olacak, bunun için sürdürülebilirlik ve Ar-Ge’ye ağırlık verdik. Yeni ürün havuzunu ikiye katladık. 2017’e kadar çıkacak 1.7 milyar liralık yeni ilaç havuzu var. 2 milyarın üzerine de çıkabilir. Biz bu havuzdan pay almak için çalışıyoruz, 17 yeni projemiz var” diyor.

Van Gogh’u 151 bin kişi gezdi

Yazmadan olmaz, şirketin 100’üncü yıl kutlamaları kapsamında gerçekleştirdiği Van Gogh Alive sergisi büyük ilgi gördü. İstanbul’da 151 bin ziyaretçiyi ağırlayan sergi, yakında Ankara’da da açılacak.

Devlet destek verirse Güney Kore’yi yakalarız

Devletin ilaç sektöründeki oyunculara destek olması gerektiğini belirten Candan Karabağlı, şu noktalara dikkat çekiyor:

- Biz Abdi İbrahim olarak küresel bir şirket olmak için çalışıyoruz. İki hafta önce Güney Kore’deydim. Kore nasıl buraya geldi? Devletin ve sektörlerin işbirliği, maddi manevi arkada durma var.

- Güney Kore 1970’de başlamış Ar-Ge yatırımına. Devlet onlara o yıllarda yardım etmiş. Yakalayabilir miyiz, evet yakalarız.

- Devlet ilaç sektörünü stratejik görmeli, oyunculara destek olmalı. Yeni teşvik yasasında biyoteknoloji ve onkoloji yatırımları desteklenecek. Bu olumlu adım.

- Devlet sesimizi duymaya başladı. Yeni teşvik düzenlemelerinde 100 milyonluk yatırımlar için çıkarılan teşvik 50 milyonluk yatırımlara düşürüldü.

- Benim Oscar’ım Türkiye ilaç sektörünün küreselleşmesidir, bugünkü Güney Kore’nin yerine gelmesidir.