Geçen yıl 4 milyon adet küçük ev aleti satan Arzum’un CEO’su Murat Kolbaşı “Önemli olan fark yaratmak. Bu da Arzum’u adette birinci, ciroda 4’üncü yaptı” dedi.
Türkiye’de ev aletleri pazarı
1 milyar dolarlık bir hacme sahip... Pazar her sene yüzde 10 büyüyor. 199 marka var. Ama 15 firma, 20-25 marka pazarı domine ediyor. Murat Kolbaşı, ev aletleri markası Arzum’un CEO’su. 1966’da kurulan markayla aynı yaşta. Arzum’u Kolbaşı’nın iki amcası ve babası kurdu. Yabancı markalarla rekabet ortamında marka atılımı 2000 yılından sonra yaptı. Küçük ev aletleri pazarında her yıl yükselen oranda yer aldı Arzum. 2013 GFK raporuna göre Türkiye’de en çok satan ev aletleri markası oldu.
Ütüyle başladılar
- Sizin için ‘markayla büyüdü’ demek doğru olur sanırım...
Kesinlikle doğuştan bağlantım var. 1966 doğumluyum. Marka da aynı tarihte doğuyor. Kazım, İbrahim ve Kemal Kolbaşı kurucular.
- Arzum ismini kim koymuş? Neden Arzum?
Babamların o dönemde Türkiye’ye getirmeyi arzu ettikleri bir yabancı marka var, Krups. O iş olmuyor ama kendi markalarının ismini koyuyorlar. Arzu ettikleri markayı getiremeyince kendi markalarına ‘Arzum’ demişler.
- İlk ne üretiliyor?
Ütü üretiliyor. İlk ütümüz hâlâ genel merkezimizde sergileniyor.
- Neler yaptınız ilk iş olarak?
1991-1992 yılında ilk kez Türkiye’de mutfak robotunu ürettirdik. O dönemde komşum olan Cem Topçuoğlu ile tanıtım için birlikte çalıştık. Biz o zamana kadar ufak tefek reklamlar yapıyorduk. Cem bana ‘1 milyon doların var mı?’ dedi. Müthiş ses getirmek istiyorduk. Biz de birlikte reklama başladık. Ürün patladı gitti. 4 milyon adet sattı o mutfak robotu, hâlâ da satıyor.
- İhracat nasıl gidiyor?
1991- 2001 arası Türkiye’de güçlenmeye çalıştık. Bilinirliğini artırdık markanın. Ve o dönemde başka markalar için ürettim yaptırdık Türkiye’de. Fason çalıştık. 2004 yılında yeni bir yola girdik ve ihracatı başka markalarla değil, kendi markamızla yapmaya karar verdik. Derken içeride yeni yapılanma oldu, 2008’de yabancı ortak geldi. Bu arada Felix adında bir markamız daha oldu. İhracatımızın yüzde 10’u tamamen Arzum markalıdır. Turquality marka destek kapsamına girdik.
- Kaç ülkeye ihracatınız var?
30’a yakın ülkeye ihracatımız var. Almanya, Irak, Ukrayna, Mısır, Kosova, İran en çok ihracat yaptığımız ülkeler. Hong Kong ofisinde 10 kişi var, İstanbul’da 140 kişi var aşağı yukarı 150 kişilik aileyiz. İşi yapanı bulmak bizim işimiz.
Yüzde 50’si Türkiye’den
- Üretim miktarınız nedir?
Yılda 4 milyon parça ürün satıyoruz. Bunların yüzde 50’sini Türkiye’den, yüzde 50’sini yurtdışından Uzakdoğu’dan alıyoruz. Türkiye’de 23 ayrı firmayla çalışıyoruz. Elektrikli ev aletlerinde şöyle bir nokta var; çay makinesi, kızartma makinesi gibi ısıtıcıyla çalışan ürünler var, bir de saç kurutma makinesi, elektrik süpürgesi gibi içinde motor olan ürünler var. Bu işlerin ehli üreticilere gidiyorum.
Ünlülerin ütücüsü onayladı!
- Tüketici araştırmaları sizi nasıl yönlendiriyor?
Tüketicilerle iç içeyiz dinliyoruz. Kadınlarla birlikte ütü yaptık. Bizim yıllardır tanıdığımız Ayşe Hanım var. Meşhurların evlerine gider onların tuvaletlerini, gömleklerini ütüler. Ayşe Hanım ütüye iyi diyorsa bizim için tamam. Rahmetli oldu Ümit Usta vardı, o da yemeğe meraklıydı. Mikseri onla yaptık. Parça bırakmayan mikser. Blenderımız da rakiplerden fazla parçalıyor.
- Ayşe Hanım size ne önerdi?
Ütü yaparken en çok sıkıntı su tankı. Bizim ütümüz ütüyü park edince kendi suyunu dolduruyor. Biz bunu yaptık. Biz fikri alıp endüstriyel gelişim ve tasarımcılarla geliştiriyoruz.
- Türkiye’de tasarım konusunda yeterli insan kaynağı var mı?
Tasarım iyi, mühendislik tarafı zayıf kalıyor. Nasıl giydireceğini biliyor ama aşağıdaki iskeletle nasıl uyacağını bilemiyor. Tasarım yetmez, ürünü nasıl giydireceksin, dünya standartları var, hava akımı var. En çok mühendislikte zorlanılıyor.
İki katlı çırpıcı, çayı suyu ayıran termos var
- Tüketiciler yabancı-Türk markası ayrımı yapıyor mu?
1996 Avrupa Birliği Türk markalarını sıkıştırdı ama zaman içinde çok yol alındı. Hizmeti iyi veren marka yol aldı. Satış sonrası hizmet çok önemli işimizde. Bizde şu var; ihtiyacın var mı diye alıyorsun? Yoksa komşu alıyor diye mi?
- Hangisi?
İhtiyaçla trendler karışıyor. Ben tüketici olsam ihtiyacım ne, bu ihtiyacımı çözen marka hangisi ve servisi nasıl, diye bakarım.
- Ev aletlerinde tasarım son dönemde tüketiciler için daha mı ön planda?
Bizim sloganımız, ‘Küçük dokunuşlarla büyük farklar yaratmak’. Herkes saç kurutma makinesi yapıyor, herkes termos yapıyor. Farklılık yakalamalısınız. Tasarım herkesin hayatında artık çok daha fazla öne çıktı. Biz termos yaptık, iki hazneli. Çayla suyu ayırdık, iki katlı çırpıcı yaptık. Rondo tarzı üründe soğan çektiğin yerde mama yaparsan kokusu kalıyor, bebek o mamayı yemiyor. Çok beğenildi bu ürün. Rekabetten kaçmanın yolu bu. Arzum’u adette birinci, ciroda 4’üncü yapan da bunlar.
- Kaç çeşit ürününüz var?
Arzum ve Felix’te 9 ayrı kategori var, 250 çeşit ürün var.
Prens Charles’ın balayında ısırdığı ekmeği satın aldı
Murat Kolbaşı, ilginç bir bilgi veriyor: “Prens Charles- Diana ile balayının ilk günü kahvaltısında kızarmış ekmeği ısırıyor ve bırakıyor. O ekmek saklanmış. Açık artırmaya çıktı. Biz aldık, o ekmek bizde. O ekmeği, ekmek kızartma makinemizi İngiliz pazarına sokarken kullanacağız. ‘İş dışında ne yaparsınız, hobiniz var mı?’ diye soruyorum, “Ben aile babasıyım. 2 oğlum var. Kaliteli zaman geçirmeyi önemsiyorum. Ailemle Uzakdoğu’ya sık sık gideriz. Belgrad Ormanları’nda koşuyorum. Kaldığım otellerin oda kartını biriktiririm. 210 oda kartım var. Ailem iş dışındaki zamanımın her zaman içindedir. Eşime ve oğullarıma düşkünüm” yanıtını veriyor.
İran için cilav Suriye için mırra makinesi ürettik
- Ev aletlerinin artık ömrü daha mı kısa?
Evinin fayansını değiştirenler ev aletlerini değiştiriyor. Ürün iyi bakılırsa 10 yıl çalışır. Bizi en çok zorlayan, ürünlerin kullanıldıktan sonra iyi temizlenmemesi. İyi temizleyip bırakmanız lazım. Şekerli Türk kahvesini bekletirseniz kurur, sıcakken temizlemek lazım. Bu her ürün için geçerli. Tüketiciler ürünlerini temiz tutmalı.
- Yurtdışına yönelik ürün geliştirdiniz diye okumuştum. Doğru mu?
Cilav pilavı yapmak için bir ürünümüz var. Ancak biz geliştirmedik. Bizim inovasyonumuz değil. Suriye’da mırra içiliyor, orası için mırra aleti yaptık. Adı, Mırra. Kahve makinesi.
- Yabancı markalar mı avantajlı siz mi?
Global oyunculara göre dezavantajım şu. İhracatım kuvvetli değil, Türkiye’de bir sorun olduğunda kriz yaşıyoruz. Onlar krizde başka ülkelere fokuslanabiliyor. Biz de bu yüzden ihracata da ağırlık vermeye başladık. Bizim de avantajımız şu, onlar balina biz de piranayız. Biz balina olmaya özenirsek hayatta kalamayız.
