Kaçkar Dağları bitki çeşitliliği, kelebek ve kuş çeşitliliği bakımından dünyanın sayılı bölgelerinden biri. Malum son yıllarda aynı bölge HES projelerinin de bir numaralı adresi oldu ve ne yazık ki bazı HES projeleri bölgeye ciddi anlamda zarar verdi...
Geçen haftalarda TEMA’nın Kaçkar Dağları Zirvesi vardı diyebiliriz. TEMA ve Avrupa Birliği desteğiyle 4 yıldır yani 2007’den bu yana bölgede kapsamlı bir araştırma-proje yapılıyor. Bu proje geçtiğimiz günlerde sonuçlandı. Proje kapsamında gerçekleştirilen değerlendirmeler sonucunda da Kaçkar Dağları Yönetim Planı oluşturuldu. Kaçkar Dağları Koruma ve Geliştirme Birliği’nin kurulmasına da karar verildi. Kaçkarlar biyoçeşitlilik açısından dünyanın da yakından bildiği bir yer... Bakın sonuçlara:
- Kaçkarlar 17 Avrupa ülkesinden daha zengin kelebek varlığına sahip.
- Kaçkarlar’da tam 210 çeşit kelebek türü yaşıyor...
- Çengel boynuzlu dağ keçisi, yaban keçisi, ayı, vaşak, kurt ve çakal gibi türler yaşıyor Kaçkarlar’da. Çengel boynuzlu dağ keçilerinin dünyadaki diğer bir adresi de Kafkaslar...
- Kaçkarlar’da boz ayılar da yaşıyor. TEMA bu çalışma sırasında boz ayılara vericiler taktı ve onların doğal yaşam alanlarını takip etti.
- Bitki türleri açısından da çok zengin bir bölge Kaçkarlar. Son yıllarda maden ve su ile ilgili yatırımlar ve HES projeleri yüzünden doğal hayata yapılan saldırılar nedeniyle de Kaçkarlar’daki 112 endemik bitki türünün kaybolma riski ortaya çıktı.
- 118 kuş türü var Kaçkarlar’da. Bunlardan bir türün nesli tehlike altında. 4 türün de tehlikeye yakın olduğu saptandı.
- Kaçkarlar’da Kafkas Semenderi de yaşıyor. Bu türün de nesli tehlikede...
Aslına bakarsanız liste hayli uzun. Konuyla ilgilenenler gerekli bilgileri TEMA’nın web sitesinde de bulabilirler.
Ezcümle, tamam ükemizin enerji ihtiyacı var. Buna kimse ‘hayır yok demiyor’ zaten. Ama her yere de HES yapılamaz. İşte sonuçlar ortada. Geri dönülemeyecek yaralar açılmış durumda, HES’ler ekosisteme büyük darbe veriyor.
Bu arada proje AB Hibe Fonları’nın nasıl kullanılabileceği açısından da bir örnek. Bu projenin finansmanın yüzde 80’i AB Hibe Fonları’ndan, yüzde 20’si de TEMA’dan karşılandı. 2 milyon euro harcandı. 10 kişilik proje ekibine ek olarak, uzmanlık gerektiren alanlarda 70 kişi çalıştı. Projeye ait 2 araç bölgede 200 bin km yol kat etti. Yaptıkları yol ile dünyanın çevresini 16 kez dolaşmış kadar oldular...
Kelebek kaçırıyorlar
Bu projenin ilginç sonuçlarından biri de şu, daha doğrusu bu proje bir hırsızlığı, kaçakçılığı da ortaya çıkardı. Kaçkarlar’dan kelebek ve bitki kaçakçılığı yapılıyor. Biz önemsemiyor, bölgeye HES’leri yapıyor, doğayı tehdit ediyoruz, yabancılar da gelip dünyada eşi benzeri olmayan türleri kaçırıyor. Acı gerçek de bu. Kelebek koleksiyoncuları 20 bavul kelebek kaçırmışlar, bunlar gümrükte yakalanmış ama bir de yakalanamayanlar var... Artık gerisini siz düşünün...
