İstanbul’a yapılacak yeni ‘şehirler’ akıllı olacak mı?

Temmuz ayının ilk haftasında Faruk Eczacıbaşı’yla sohbet etmiştim. ‘Trafik sorununu çözemeyen İstanbul finans merkezi olamaz’ demişti Faruk Eczacıbaşı. Türkiye Bilişim Vakfı’nın Başkanı olan Eczacıbaşı bir süredir İstanbul ve trafik sorunuyla ilgili kafa yoruyor, çözüm önerileri geliştirilen etkinliklere öncülük ediyor.



O sohbetimizde Bilgi İletişim Teknolojileri (BİT) kullanarak İstanbul’da yapılabilecek iyileştirmeleri masaya yatırmıştık. En çok da trafiği ve biraz da enerji tüketimini konuşmuştuk. O günden bu yana bu konuda atılan adımları, toplantıları takip etmeye çalışıyorum.

İstanbul için ‘çılgın’ projeler de belli oldu. Başbakan Erdoğan İstanbul’da 2 yeni şehir yapılacağını açıkladı. Bu şehirlerin biri Avrupa diğeri Anadolu Yakası’nda olacak. 1 milyonun üzerinde nüfus bu şehirlerde yaşayacak.

Bir şehri iyileştirmek demek büyütmek demek değil. Bunu biliyoruz değil mi? Evet İstanbul’da sorunlu çok yapı var ve bu yapılar yenilenmeli. Deprem riskini en aza indirmeliyiz. Bunlara kimsenin karşı durduğu da yok.

AB Komisyonu uzun zamandır sürdürülebilir çevre için kafa patlatıyor. AB vatandaşlarının 4’te 3’ü şehirlerde yaşıyor. AB enerjisinin yüzde 70 şehirlerde tüketiliyor. AB ülkelerinin bazı şehirlerinde de trafik yoğunluğu yaşanıyor. Onlar da bu yüzden ‘akıllı şehir’ konseptleri ortaya koymaya başladılar.

AB 365 milyon euro ayırdı

AB Temmuz ayında ‘Akıllı Şehirler ve Topluluklar Avrupa İnovasyon Ortaklığı’ (SCC- Smart Cities and Communities) girişimi başlattı. Bu girişimle Avrupa enerji, ulaştırma ve BİT (Bilgi İletişim Teknolojileri) araştırma kaynaklarını tek bir havuzda topluyor. Akıllı şehir projelerine para kanalize ediyor. 2013 yılında bu projelere ayrılan kaynak 365 milyon euro.

‘Yeni bir şehir kurma planı yaparken dünyayı yeniden keşfetmemize gerek yok. Yapılanlara bakmak yeter’ demek istiyorum.

Biz de yüksek apartmanlar dikmek yerine, ‘akıllı şehirler’ yapmalıyız. İstanbul’un buna ihtiyacı var.

Çöple ısınabilir miyiz?

Örneğin İstanbul’da kurulması öngörülen bu yeni şehirlerde konutlar nasıl ısınacak? Şehirde yenilikçilik enerji etkinliği için önemli, değil mi? Üstelik ülkemizin çok önemli bir sorunu enerji. Doğalgaz yerine güneş enerjisi kullanılabilinir mi? Ya da bu yeni yerleşim yerleri de Viyana gibi çöpleriyle ısınabilir mi? Neden olmasın? İstanbul’daki birçok proje için bunu gerçekleştirmek zor değil.

Hadi bunlar olmadı. Tam akıllı olamıyoruz, en azından bilgi iletişim teknolojileri kullanarak etkin ısıtma ve soğutma sistemleri kurmayı başarabiliriz. Doğalgaz ve elektrik sayaçlarını uydudan takip etmek, vatandaşlara enerji kullanımlarıyla ilgili sık sık bilgi vermek, cep telefonuna mesaj göndermek gibi... Bunlar tasarruf demek. Bilinçli tüketim demek.

Sıfır enerjili bina ve mahalleler yaratmak neden mümkün olmasın? Yeni projeler masaya yatırılırken İstanbul’un geleceği için bunları konuşmamız gerekmiyor mu?

AB’nin bu söz ettiğim girişimi trafik sorunu, gürültü kirliliği için öncelikle dumansız ve sessiz otobüslerin kullanımını öneriyor. Bu gibi örnekler çok.

Evet İstanbul’da 2 yeni şehir yapılacak. Bu şehirlerin akıllı şehirler olması için de reçete belli. Detaylı bilgilere SCC çalışmalarını takip ederek ulaşabilirsiniz. Faruk Eczacıbaşı ve arkadaşlarının çalışmaları da bu konuda yol gösteriyor.