Dünyadaki zeytin ağacının % 10’u bizde ama üretimde % 5 payımız yok

Kırlangıç ve Komili markaları olan Anadolu Grubu şirketlerinden Ana Gıda’nın Genel Müdürü Ümit Ersoy, Türkiye’de zeytin ağacının fazlalığına karşın verimin çok düşük kaldığını belirtiyor. Ersoy, “Zeytin üretim alanı Türkiye’deki tarımsal üretim alanlarının üçte ikisi. 154 milyon zeytin ağacı var. Dünyadakinin yüzde 10’u ancak biz dünyadaki üretimin yüzde 4.6’sını yapıyoruz. Çünkü Türkiye’de verim çok düşük hem de çok” diyor.

Yağ sektörünün iki önemli markası Kırlangıç ve Komili Anadolu Holding’in bünyesinde bulunan Ana Gıda şirketinin markaları. Şirketin Genel Müdürü Ümit Ersoy da Türkiye’de yağ sektörünün önde gelen isimlerinden biri. Farklı markalarda deneyimleri var. Dünyanın farklı bölgelerindeki zeytinlikleri biliyor, tadımlar yapıyor... Sohbetimize geçmeden önce hatırlatmakta yarar var, Ana Gıda’nın yüzde 44.75’i de Soros’un Bedminster Capital Investment Fonu’na ait. Anadolu Grubu yaptıkları yatırımlarla yağ sektöründe hızla büyüyor...

Zeytinyağ tüketimi eskiden bu durumda değildi. Şimdilerde sağlıklı yaşamın en başta gelen reçetesi oldu... Sektörde de gelişmeler hızlandı...

Evet, tüketim alışkanlıkları çok değişti. Bu yalnızca tüketiciyle ilgili bir mesele de değil. Yeme içme kültürü elde edilebilirlikle ilgili. Elde edilebilirlik gelenekleri, gelenekler de beslenme tercihlerini oluşturuyor. Türkiye’de 1950’lerde sınırlı hayvancılık vardı, en makbul yağ Urfa yağıydı. Unilever ve Henkel, Türkiye’ye margarini getiriyor. Bu yağlar bitkisel kökenli bir yağ olduğu için öyle başlattığı için Urfa yağının yerini dolduruyor. Daha sonra sütlü margarinlere kayılıyor. Sütlü margarinleri yumuşak margarinler izliyor. Türkiye aynı zmanda ayçiçek üreten bir ülke. Trakya ayçiçek yağını kullanıyordu. Ege ise binlerce yıldır zeytinyağını kullanıyordu. Ege üretimi Türkiye’yi beslemeye hiçbir zaman yetmedi.

Bir gün yeter mi?

Bilemiyorum. Zeytinyağ genelde üretildiği yerde tüketiliyor. Dünya da böyle. Doğuşunun Mezopotamya ve Güneydoğu Anadolu olduğu düşünülüyor. Tüm dinsel kitaplarda zeytinle ilgili hikayeler var. Nuh hikayesi örneğin... Zeytinyağı hiçbir zaman hakim yağ olmamış Türkiye’de.

Şu anda oran nedir?

Bugün Türkiye’de tüketilen yağların yüzde 70’i ayçiçek yağı.

Son yıllardaki artış nedir? Hem Türkiye hem de dünyada?

Dünyada zeytinyağını üretenler tüketiyor. 5 yıl önce üretim 2.5- 2.7 milyon ton civarındaydı. Bugün 2.8- 2.9 milyon ton civarında

Yarısını İspanya üretiyor

En büyük üretici İspanya mı?

Zeytinyağı üretiminin yüzde 71’ini AB ülkeleri yapıyor. Sonrasında Türkiye, Suriye, Fas, Cezayir geliyor. En büyük üretici İspanya. 1.2-1.4 milyon ton civarında zeytinyağı üretiyorlar. Yani dünyadaki zeytinyağ üretiminin yarısını İspanya yapıyor.

Bizim beceremediğimiz neyi yapıyorlar da bu kadar başarılılar?

Çok geniş bir yer değil ama dünyadaki zeytinyağının yarısını üretme becerisindeler. Ağaçların bakımına ve titizliğine bakınca bunu hakettiklerini görüyoruz. Çok özenliler.

Peki son yıllarda Suriye atakta... Onlar da bizden çok daha iyi üretici oldular... Bunun nedeni nedir?

Suriye bizden iyi. Son 15 yıldır çok çalıştılar ve bizi geçtiler. Keşke biz hızlı koşsaydık. Türkiye AB dışında dünya üretimin yüzde 19’unu karşılıyor.

Türkiye’de sorun nedir?

Zeytin üretim alanı Türkiye’deki tarımsal üretim alanlarının üçte ikisi. Ekili alanlar yüzde 17.5 büyüdü. Yeni ekilen alanlara özen gösteriliyor. 154 milyon zeytin ağacı var. Dünyadakinin yüzde 10’u ancak biz dünyadaki üretimin yüzde 4.6’sını yapıyoruz.

Yani sorun verimsizlik...

Aynen. Çok düşük hem de çok... Acımasız da olmamak gerekiyor, son yıllarda biraz toparlandık...

Bu yıl nasıl geçiyor?

Bu yıl Türkiye’de 150 bin ton deniliyor. Gönlüm 200 bin ton olsun ister. Ağustos ayının 15’inde daha iyi tahminler yapabiliriz.

Sizin şirketinizin çatısı altında 2 marka var. Aynı zamanda rakipler...

Kırlangıç ve Komili iki önemli marka... Türkiye’de zeytinyağıyla ilgili iyilik şu, yıldan yıla çok değişirdi zeytinyağı üretimi, artık öyle değil. Bakım artıkça farklılıklar azaldı. Çiftçinin verim alamamasının nedeni gübreleme ve sulama... En iyi örnekler İspanya’da... Damlama sulama.

Bakım, sulama ve toplama tekniklerini iyileştirme Türkiye’deki verimi artırır mı?

Sorun yalnızca bu değil. Zeytinliklerin yüzde 50’si 20 dönümden yukarıda. Yani çok küçük parçalar. Toprak parçalanınca verim de düşüyor. Bu tarımın ana konusu zaten.

HOBİM GEZMEK, UZMANLIK ALANIM KAPALIÇARŞI

Ümit Ersoy, “Ben gezen bir adamım. Eskiden hep iş için gezdim. Yılın 150 gününü yurtdışında geçirdiğim olmuştur... Her fırsatta seyahat ederim. 3 hafta önce Amalfi Bölgesi’ndeydim...Güney Afrika’daydım, Kasım’da Vietnam, Kamboçya’ya gideceğim. Hafta sonları İstanbul’da gezerim. Moda’da otururum, uzmanlık alanım Kapalıçarşı... Sert hobisi olan insanlara hayranım, sert hobim yok” diyor.

Sızma yağ meyve suyudur

Sızma ve Riviera ayrımını tüketici ne kadar yapıyor?

Sızma zeytinyağı, Riviera farklı. Riviera zamansız yağmurlar yağdığında piyasaya daha fazla sunulur. Bilgi seviyesi sınırlı bu konuda. Sızma yağ meyve suyudur. Zeytini alın sıkın, bu sızma zeytinyağıdır. Riviera işlemden çıkmış yağdır. Rafine işlemi görmüştür. Yağmur yemiş olabilir. Sızma zeytinyağın fiyatı diğer yağlarla mukayese edilmemeli. Çünkü farklı bir yağ... Sızma yağın içinde değerli vitaminler var...