Digital yayıncılık kitap reklamlarını artıracak

MEHMET İnhan, Türkiye’yi e-kitap ile buluşturan Idefix’in Genel Müdürü... 2 aylık sürede e-kitap sayısının 300’ü bulduğunu, 20 olan yayınevi sayısının da bu ay 50’ye yükseleceğini söyleyen Mehmet İnhan, “Dijital yayıncılık kitap reklamlarını artıracak. Bu işin yayılması lazım. Bol kitap olmalı. Hızla da büyüyecek. Yeni bir okuyucu kitlesi ortaya çıkacak. Eylül ayında büyük yayınevleri girmeye hazırlanıyor ‘e-kitap’a. Sektör şu anda küvözde” diye konuştu.

Türkiye’yi e-kitapla buluşturan İdefix’in Genel Müdürü Mehmet İnhan’la yayıncılık sektöründe yaşanmaya başlanan dönüşümü konuşmak için buluştuk. Mehmet İnhan, Elektronik Bilgi İşlemleri A.Ş.’nin (EBİ) başında. Şirketin çatısı altında İdefix, Siberalem, itiraf.com ve son zamanlarda adını sık sık duyduğumuz evlilikmerkezi.com var. Aynı zamanda Boğaziçi Üniversitesi’nde dersler de veren İnhan, Türkiye’de yayınevlerini e-kitap konusunda ikna etti ve hızla yol aldı. Eylül ayında Türkiye’nin önde gelen yayınevleri de bu alanda ‘devrim’ yapacak gibi görünüyor.

Siz hâlâ “Ben kitap kokusunu seviyorum, kitabımı kitaplığımda saklamak istiyorum” diyebilirsiniz... Doğrusu ben de bu düşüncelerdeyim ama aması var... Çantamın içinde taşıyabildiğim, içinde çok sayıda kitap olan bir elektronik okuma cihazı müthiş bir kolaylık sağlıyor. Bundan 2 ay öncesine kadar yalnızca Amazon’un Kindle’ı sayesinde yabancı kitapları elektronik ortamda okuyabiliyorduk. Artık Türkçe yayınlanan kitapları da okuyabiliyoruz ve her geçen gün Türkçe kitapların sayısı artıyor. Ayrıca yakında iPad de Türkiye’ye gelecek... Mehmet İnhan önüme iPad’i açıp, kitapları tıklayıp, sayfa çevirerek kitap okudu. “Yeni jenerasyon bizim gibi değil. Bizim çocuklarımız kitaplarını böyle okuyacaklar” dedi.

İnhan’la sohbet sırasında yalnızca e-kitabı da konuşmadık. Evlilikmerkezi.com TV ekranlarındaki evlilik programlarının internet ortamına taşınmış hali. Üstelik üyeleri de beyaz yakalılar..

1.5 ay önce e-kitap uygulamalarına başladınız. Şu anda kaç kitap oldu?

2 ay olacak yakında. Kitap sayısı 300 oldu.

Hedefiniz?

Hedef koymadık. Çünkü hedef bize bağlı değil. Yayınevlerinin bu işe adapte olup hazırlanmalarına, yazarlardan izin almalarına bağlı elektronik kitabın gelişmesi. İlk başladığımızda 20 yayınevi vardı, sayı hızla arttı.

Türkiye’de kaç yayınevi var?

400 tane yayınevi var. Ama düzenli 100 yayınevi var. Bu ay sonu 50 yayınevini buluruz. Türkiye’deki tüm yayınevlerinin e-kitaba geçmesini beklemiyoruz. Bu çok zor ama çoğu gececek.

Çok uzun zamandır internet ortamında kitap satıyorsunuz. Türkiye’deki okuma alışkanlıkları ortada. Çok az okuyoruz. Çok az kitap basılıyor Türkiye’de. AB ülkeleriyle karşılaştırılamayacak durumdayız. E-kitap uygulamalarını kimler benimseyecek?

Biz 11 yıldır internet üzerinden basılı kitap satıyoruz. Evet, Türkiye’de okuma alışkanlığı çok zayıf. Karşılaştıramıyoruz diğer ülkelerle.

Yarım kitap düşüyor

Rakam var mı sizde?

Türkiye’de kişi başına yarım kitap düşüyor. Yılda 35 milyon kitap satılıyor. 30 bin yeni kitap çıkıyor. 400 yayınevi var. Rakamlar ortada. Avrupa ve Amerika’da en az 10 katı. Japonya’da kişi başına 22 kitap düşüyor. Bizde rakam kötü ama kötümser olmak için de neden yok. Ne yazık ki Türkiye’de yayıncılık sektör diyemeyeceğimiz bir iş kolu. Organizasyon, kurumsallaşma ve sermaye açısından iş kolu diyebiliriz.

Hâlâ sektör olamadı diyorsunuz, nedenleri nedir?

35 milyon kitap basılıyor ama Anadolu’ya dağıtılmıyor. Dağıtımcıdan kitapların yüzde 80’i geri gelebiliyor. Yayınevleri para kazanamıyor. İyi yayınevleri de genelde 7-8 aylık çeklerle dönüyor. Durum bu.

Ama siz her şeye rağmen yayınevleri dönüşecek diyorsunuz ve buna güvenerek de Türkiye’ye e-kitap’ı getirdiniz?

Şu anda yeni bir nesil geliyor. E-kitap tam onların dünyası. Size şimdi iPad’i açacağım. Resmi olarak Türkiye’de dağıtımı yapılmadı henüz. Biz şu anda bunun üzerine okuma denemeleri yapıyoruz. Çok rahat iPad’ten kitap okumak. İstediğiniz kitabı seçip okumayı sağlayabilecek bir olanağa kavuşacaksınız yakında.

Yalnızca iPad’le de okunmuyor...

Biz daha öncesinde tablet bilgisayarlarla başladık. Yakında tablet bilgisayarların sayısı hızla artacak. Dergiler, kitaplar alınacak, aradaki bariyerler kalkacak. Fiziksel olarak kitaba ulaşmak kolaylaşacak. İnternet’in bütün avantajları da bununla birlikte gelecek.

Ne gibi?

Bir kitabı almaya niyetiniz yoksa bile size o kitabı aldıracak yöntemlerle tanışacağız. Yeni bir okuyucu kitlesi ortaya çıkacak.

E-kitap daha ucuz da oluyor değil mi?

Şu anda kitaptan yüzde 40 daha ucuz.

Türkiye’de kitaplar da çok pahalı. E- kitap uygulamaları kitapların fiyatlarını düşürür mü uzun vadede?

Haklısınız. E-kitapta çoğaltma ve dağıtma maliyeti yok. Matbaa, mürekkep de yok. Bu yüzden ucuz olacak.

Telif nasıl oluyor? Yazar e-kitaptan nasıl telif alıyor? Müzik eseri gibi mi oluyor?

Müzik eserinde hak sahibi tarafı çok kalabalık. Oysa kitapta hak sahibi yazar ya da Türkçe’ye kazandıran kişi yani çevirmen. Bir de alıcı var. Müzisyenler konser verebilir, otelde asansörde çalsa para alabilir. Yazarın yapabileceği çok bir şey yok. Yazar ilk baskı sayısına göre bir telif alıyor. E-kitapta dağıtım ve baskı maliyetleri olmadığı için kitabın fiyatı azalıyor.

Türkiye’de siz bu işi nasıl başlattınız?

Biz ilk başta yayınevlerine “Fiyata karışmayacağız. Bir cihaza bağlı kalmayacağız. Teknolojiyi izleyip her tarafta dağıtabileceğimiz şeklinde davranacağız” dedik. Çin’den bir cihaz mı geldi “Ona da yükleyeceğiz” dedik. “Biz dağıtımcı iskontosu alacağız” dedik. Ayrıca teknoloji konusunda dönüştürme desteği vereceğimizi de söyledik. Şu anda yayınevleri e-kitap’a bastıkları kitapları dönüştüremiyor. Yalnızca biz yapıyoruz.

Zaman içinde bu durum değişir...

Eylül ayında büyük yayınevleri girmeye hazırlanıyor e-kitap’a. Sektör şu an küvözde.

Yazarların tavrı nasıl?

Yazarlar tabiki daha çok okunmak istiyor. Ayrıca yayıncının görevi e-kitapta kristalleşiyor. Editörlük işi hâlâ yayınevinde, bunu yapacak, elektronik formata geçirecek, ama biz dönüştüreceğiz. İnsanların internetten bağlı bu cihazlarla internetten o kitaba erişmeleri kolaylaşacak. Google’den kelime aradığınızda o kitaptaki sayfalar çıkacak. Okuyucu kitap sayfasına gelince orada alacak. O kitabın sayfasına geleni ikna edecek bir pazarlama faaliyeti devreye girecek. O sayfadan o kitapla ilgili video da izleyebileceksiniz.

Beyaz yakalılar teknolojik görücü usulüyle evleniyor

Siberalem hâlâ ilgi görüyor mu?

Siberalem’in geçmişi 10 yıl. Şu anda üye sayısı 13 milyonu geçti. Günde 200 bin kişi giriyor. Siberalem’in trafiği ilginçtir. Sabah insanların işlerine vardıkları saatlerde yükselir orada trafik, daha sonra da akşam saatleri hızla yükselir. Gece çok artar. Aynı anda 13-14 bin kişi iletişim halinde oluyor.

Bir dönem itiraf.com çok popülerdi, şu anda nasıl?

Hâlâ 30 bin aktif üyesi var. Günah çıkarma camiası orası.

Evlilikmerkezi.com yeni, televizyondaki evlilik programlarının internet versiyonu mu?

Evlilik merkezi.com bizim için de çok yeni. Abonelikle işliyor. Bir uzman psikanalist bir metodoloji geliştirdi. Üye olup 80-90 soruyu yanıtlıyorsunuz, kişilik profilinizi çıkarıyor. Test doldurup üye oluyorsunuz. Profiliniz belirleniyor. Bazı özelliklerin birlikte olması, bazı özelliklerin birbirini tamamlaması iyi oluyor. Bu test neyi yakalıyor diye baktık. Sistemde ‘siberalem’deki gibi sayfa sayfa bakmanıza gerek kalmıyor. Daha mahrem. Sistem her gün yeni gelenleri tarıyor. 10 bin kişi arasından 3 kişi size yakın çıktı diyebiliyor. Teknolojik görücü usülü. Görücü olan sistem.

Evlenenlerin oranı nedir?

Bir sürü insan evlendi. Bu şekilde evlendiğini söylemek istemeyenler de oluyor. Ayrıca üyelerimiz kariyer sahibi kişiler genelde.

Nasıl yani?

Finans ve sağlık sektörlerinden gelenler çok. Üyelerimiz beyaz yakalı.

Şaşırtıcı...

Bize de ilk başlarda öyle geldi ama incelediğinizde şaşırtıcı değil. Bu insanlar zaman bulamıyor. Zaman bulsalar kısa zamanda yol alamıyorlar.

Hiç mi olumsuzluğu yok?

Tercih meselesi... İlk vakalardan biriydi. Bir adam şikayet etti, “Boşandığım eşime sizi tavsiye ettim, bunca insan arasından onlar eşleştirilmişim, pes” dedi. Biz de adama “Bardağın yarısı dolu” dedik. Gözyaşları içinde tekrar birleşmişler sonra. 150 bin üye var. Her ay gelen giden oluyor.

En çok Osmanlı tarihi satıyor

Neredeyse 2 aydır e-kitap uygulamaları yapıyorsunuz. En çok Best Seller’lar mı satıyor?

Hayır. Küçük yayıncılar daha avangard işler yapıp dağıtımcıların filtrelerinden geçemeyenler daha çok satıyor. Kişisel gelişim kitapları çok satıyor. Alfa, Everest, Doğan gibi büyük yayınevlerinin bazıları ve banka yayınevlerinin de hiçbiri henüz girmedi. Büyüklerden Can, Kabalcı, Epsilon e-kitap’a girdi, çok da iyi gidiyor. Son zamanlarda tarihi kitaplara da ilgi arttı. Yeditepe Yayınları çok sattı. Osmanlı Tarihi kitapları e-kitap’ta çok iyi gidiyor.

Kimler şu anda e-kitap’a ilgi duyanlar?

Öyle bir kuşak var ki internet kuşağı onlar. Onların davranışları farklı. Sanırım şu anda da daha çok yenilikleri takip edenler kitaplara ulaşıyor. Ama yakında internetin doğasındaki çok yönlü trafikten akıp gelecekler.