Bu yaz ticaret yapan hiç kimse para kazanamadı

LÜKS İÇ GİYİM VE MAYONUN ADRESİ MENDO’S’UN SAHİBİ DURGUNLUKTAN YAKINDI

Vedat Stamati, Sultanhamam tüccarlarından Mendo Stamati’nin oğlu, çekirdekten yetişme bir işadamı. Stamatiler İstanbul’un köklü Musevi ailelerinden biri. İstinyePark’taki Mendo’s’ta buluştuk Vedat Stamati’yle. Mendo’s lüks iç giyimin adresi. Bana sorarsanız kadın olmanın en ayrıcalıklı noktalarından biridir iç giyim. Bu işin uzun süredir ticaretini yapmak ise hem ince bir zevki taşımayı hem de trendleri iyi takip etmeyi gerektirir. Çiçek İç Giyim, 1989’da Mendo Stamati tarafından kurulmuş. Mağazalaşmaya da Mendo’s adıyla 1994’te başlamış. O dönemlerde en ünlü lüks markaları getiren ilk adresmiş... Şimdilerde de mayo ve içgiyimin 12 markası satılıyor Mendo’s’larda. Türkiye genelinde 20 mağazası var. 2007 cirosu 9 milyon dolar.

İsrail’in ünlü mayo markası Gottex’i Türkiye’ye getiren isim Vedat Stamati. Gottex’in Türkiye’ye geldiği tarih 1990. Benim için de nostaljik bir yanı var Gottex’in. Türkiye’ye geldiğinde İzmir’de Gottex marka bir mayo bulmak için ayaklarımıza kara sular inmişti. Bulmuştuk sonunda ve o mayo hiç ama hiç eskimedi. Mendo’s’u Vedat Stamati’yle konuştuk.

* Çok eski bir İstanbullu ailenin oğlusunuz...

Ailemizin 500 yıllık bir geçmişi var İstanbul’da. Dedem Sultanhamam’da ticarete başlamış. Ailede herkes ticaretle uğraşır. Çok küçük yaşlarda babamızın yanına giderdik. İşi izler, öğrenirdik.

İsrail’e göç ettik

* İsrail’e dönmüşsünüz bir ara...

İsrail’e göç etmek zorunda kaldık. 14 yaşındaydım. Babamın Levent’teki fabrikası, o yılların siyasi olayları ve anarşi nedeniyle işleyemez hale gelmişti. Grevler oluyordu. Ailece karar alıp İsrail’e gittik. 4 yıl kaldık. O dönemde okul çıkışlarında meyve satardım. İlk iş deneyimimdir.

* 4 yıl sonra karar değişikliği mi oldu?

İnsanın doğup büyüdüğü toprakları bırakması çok zor. İstanbul’a bağlı bir aileyiz. Çok zorlandık yurtdışında. Ayrıca büyük bir ailenin yeni bir yere alışması, iş kurması da çok zordur. Sonuçta 4 yıl sonra döndük. 1984 yılıydı.

* Özal Türkiyesi’ne döndünüz...

Evet, öyle denilebilir. Liberal rejime geçiliyordu. Yeni bir ülkeye gelmiş gibi olduk. Yasaklar bitmişti. Yeni yeni şeyler görmeye başladık. Aynı işe dönmedik, oturmuş bir düzen bozulmuştu. Yeni alanlar vardı. İç giyime döndük. İthalat, ihracat yapmaya başladık. Babam yabancı iç giyim markalarını Türkiye’ye ilk getirenlerdendir. 1989’da Çiçek İç Giyim’i kurdu.

* Mağazalaşma ne zaman başladı?

1994’te mağazacılığa başladık. Toptan satış, imalat, ihracatı birlikte götürdük. Tüketiciye daha yakın olmak ihtiyaç oldu ve “Mağaza açalım” dedik. 1990’da İsrail’in kalitesiyle ünlü mayo markası Gottex’in distribütörlüğünü almıştık. Üretim de devam ediyordu. Sonraki yıllarda Türkiye’de tüketicinin beğenisini kazanan yabancı markaları da getirmeye başladık.

* İlk mağaza Akmerkez’deki mi?

Evet. O dönemde kirası 4.500 dolardı, o zaman bizim için inanılmaz bir kiraydı. Şimdiki kiraların yanında komik kalıyor. Akmerkez iyi bir nokta oldu bizim için. O zaman 3 markamız vardı. 12 marka daha eklendi. Ve mağaza açmaya devam ettik.

* Müşteri kitleniz hep A ve A artı mı? Lüks iç giyimin sadık müşterileri kimler?

Orta üst, A ve A artı kitle alışveriş yapıyor bizden. Türkiye’de maddi gücü olan, modern kesim bizim müşterimiz.

* 1990’lardan bu yana tüketici alışkanlıkları sizce ne yönde değişti?

Tüketici alışkanlıkları çok değişti. Daha rahat kıyafetler giyiliyor. Mağazaya her gelişlerinde yenilik görmek, yeni ürünler bulmak istiyorlar. Eskiden sezon açılır bir koleksiyon gelirdi, şimdi koleksiyonlar sürekli yenileniyor.

* Avrupa markaları Türkiye’de Avrupa’ya göre daha pahalı. Müşterilerinizin bir ayağı yurtdışında olmalı. Fiyat politikanızı nasıl ayarlıyorsunuz?

Getirdiğimiz markaları bulunduğu ülkelerle en uygun fiyata satıyoruz. Müşterilerimizin bir ayağı Avrupa’da, doğru. Aynı fiyatı yakalamaya çalışıyoruz. Biraz ucuz ya da pahalı olduğumuz zamanlar oluyor ama ortalamada aynı fiyatı yakalıyoruz. Biz Avrupalılardan zengin değiliz, neden onlardan pahalıya satalım?

Arap turist rekoru kırıldı

* Bu yaz ticaretle uğraşanlar için iyi geçmedi deniliyor. Siz nasıl geçirdiniz?

Bu yaz sezonu maalesef çok daralma oldu. Dünyadaki ekonomik çalkantılar da AKP ile ilgili kapatma davası da etkiledi. Karar çıktıktan sonra biraz hareketlendi işler. Bence bu yıl kimse para kazanamadı. Stokları erittilerse büyük başarı. Yeni sezon başladı, indirimler hâlâ devam ediyor.

* Ağustos’ta Arap turistler geldi...

Arap turistler indirim dönemini yakaladı. Arap turist rekoru kırıldı ama indirimde. Onlar da iç giyime meraklı. İyi de alışveriş yaptılar çok faydası oldu.


Avrupalılar’a taksit olayını anlatmakta çok zorlandık

* Müşteriler değişmedi mi? 1990’ların zenginleriyle 2000’li yılların zenginleri farklı değil mi?

Para el değiştirdi. Siyasi değişiklikler bizi de etkiledi. İç giyim konusunda alışkanlıklar da değişti. Kadınlar iç giyim üzerine erkeklere göre çok daha fazla tüketim yapıyor.

Kemik bir müşterimiz her zaman var ama yeni müşterilerimiz de oldu. Dış giyim olarak farklı olup iç giyimine çok özen gösteren kadın müşterilerimiz var. Sadık müşteriyi biz çok seviyoruz.

* Kim sevmez... Ürünlerinizin fiyatları yüksek. Taksitli satış da yapıyorsunuz. Bu rakamlar ve bu taksitlerle neredeyse ürünlerin taksidi bitmeden modası geçer desem...

Dünyada daralma var, Türkiye lüks markalar için cazip

12 taksitle almak isteyenler oluyor. Artık akıntıya ters kürek çekemezsiniz. Taksit Türkiye gerçeği. Avrupa’da yok ve Avrupa markalarına taksit olayını anlatmakta başlarda çok zorlandık.

* Lüks markalar için Türkiye son yıllarda gözde ülkelerden biri. Neden? Gelir seviyemiz ortada...

Dünyada ve Avrupa’da daralma var. Türkiye çok cazip bir pazar. Eskiden Türkiye onlar için olsa da olur, olmasa da dedikleri bir ülkeydi. Ama artık öyle değil. Avrupa markaları Türkiye’ye ihtiyaç duyuyor. Burada potansiyel var.

* Türkiye’de kadınlar markaya önem veriyor diyebiliriz o zaman...

Türkiye’de kadınlar şık. Giyime de iyi para harcıyorlar. Avrupa’dan gelen misafirlerimizin hemen hemen hepsinin ortak görüşü, Türkiye’de kadınların bakımlı ve şık olduğu. Aslına bakarsanız genelleme de yapmam yanlış olur, Türkiye yalnızca İstanbul, İzmir, Bodrum değil... Biliyoruz ama hitap ettikleri kitleye bakınca kadınlar gerçekten de şık, bakımlı, kendine özen gösteriyor.

* Dış giyim kadar iç giyimlerine de özen gösteriyorlar mı?

Tam değil. İç giyim çok farklıdır. Maalesef dış giyim gibi değil. Oysa iç giyim sağlık demek. İç giyim aynı zamanda kendiyle barışık olmanın bir göstergesi.

BALIK TUTMAYI SEVERİM AMA MARMARA’DA BALIK YOK

Vedat Stamati’nin 10 aylık bir kızı, iki oğlu var. “Oğlanlardan biri 11.5, biri 8.5 yaşında. Çocuklar stresi alıyor. Hafta sonlarını Adalar’da geçiriyoruz. Balık tutmayı severim ama bu sene balık yoktu Marmara’da” diyor. Emeklilik hayalini sorduğumuzda ise “İşten kopmak istemem, hep bir ayağım işimde olsun isterim. Bence bir erkek için tamamen emeklilik mümkün değil” cevabını veriyor