Akın Öngör: Bu krizde beyaz yakalılar da mavi yakalılar da işsiz kalacak

‘Küresel krizin yükünün IMF tarafından yapılan hesabı 1.5 trilyon dolar. Şu ana kadar 800 milyon doları hesaplara girdi ve öğütülmeye çalışılıyor. Dibine vurduk, bu büyük bir kriz ve hemen yarına bakalım diyemeyiz. Krizin daha başındayız.’

Bu sözler Garanti Bankası’nın eski Genel Müdürü Akın Öngör’ün. Geçtiğimiz hafta Akın Öngör’le sohbet ettik. Bir süredir Doğal Hayatı Koruma Vakfı Yönetim Kurulu Başkanlığı’nı üstlenen Öngör’le küresel ısınmadan, bağlarından ve yeni seyahat planlarından konuştuk.

Kariyerinin doruk noktasındayken kendi isteğiyle bankacılıktan uzaklaşan Akın Öngör’ün ‘global kriz’ ile ilgili yorumlarını da köşeme taşımak istedim.

İşin içinde arsızlık ve ahlaksızlık var

Global krizin sorumlusu olarak görülen CEO’lar yargılanıyor. Sizce bu yargılamalar nereye varır?

CEO’ların yönetişimleri açısından çok büyük zaafların olduğu ortaya çıktı. Bu krize bankacıların arsızlığı neden oldu. Adam hem CEO, hem yönetim kurulu başkanı, hem de danışman olarak birtakım hocalar tutmuş, bunların üniversitelerinde de birkaç yatırım yapıyor CEO, kendi kendine yönetiyor. Denetim yok. Batılı bankalar arsızlıkla risk yönetimini doğru yapmadılar. Londra’da Lehman Brothers’ta çalışan yakınım var. Lehman Brothers’ın batmasından 3 gün önce hesaplarını Amerika’ya taşımışlar, üst yönetim bonuslarını almış. CEO’lar paralarını almış. Londra’dakiler maaşlarını alamamış. İşin içinde ahlaksızlık var. Kötü yönetim yargılanmaya sebep vermez, hırsızlık sebep verir. Swiss Air de kötü yönetimden battı, yargılandılar bir şey olmadı.

Türkiye % 0 ila 1 arası büyürse iyidir

Türkiye’de bankalar sağlam. 2001 krizinden sonra iyi yapılandırıldılar demek krizin etkilerini azaltmıyor değil mi?

Batıdan iyi bankacılık yapıyoruz. BDDK iyi bir denetim mekanizması. 2001 krizinden önce böyle değildi. O dönemde biz 21 bankanın batacağını biliyorduk. Bu krizde bizi etkileyecek taraf şu: Yurtdışından gelen sermayeye ihtiyacımız var. Türkiye milli hasılasının yüzde 17’si kadar tasarruf yapıyor. Yüzde 20-25, 40 yapan ülkeler var. Bu yüzde 17 ile yatırım yapıp ülkenin büyümesini sağlamak mümkün değil. Dışarıdan sermaye almamız lazım. Ya direkt yatırımcılardan ya da fonlardan bunu almalıyız. Bu krizde bu olanaklar daraldı. Türkiye önümüzdeki dönemde yüzde 6 büyüyemez, Türkiye yüzde 0 ile 1 arası büyürse başarıdır. İşsizlik çok artacak. Bu kriz yaka rengi ayırmayacak, beyaz yakalılardan da mavi yakalılardan da çok işsiz olacak.

Başbakan bankalara yükleniyor. Sizce haklı mı?

Bankacılık sektörü topladığı 100 liralık mevduatın yüzde 86’sını kredi vermiş. En yüksek kredi veren özel bankalar. ‘Bankalar kredi vermiyor’ diye bir şey yok. Başbakan’ın da siyasi biri olduğunu ve önümüzde seçimlerin olduğunu unutmayalım.