Türkiye, MAN’ın en çok otobüs sattığı ikinci, en çok kamyon sattığı 4’üncü ülke. MAN’ın ticari araç bölümünün 2023 hedefi Brezilya fabrikası hariç 150 bin araç. Yani bugünkü üretimin neredeyse iki katı...
MAN Almanya’nın en köklü şirketlerinden biri. 254 yıllık bir şirket. Kamyon ve otobüs üretiminde dünya devleri arasında yer alan MAN’ın en büyük otobüs üretim merkezi de Ankara’da. MAN Kamyon ve Otobüs Türkiye A.Ş.’inin Yürütme Kurulu Başkanı Tuncay Bekiroğlu’yla sohbet ettik. Tuncay Bekiroğlu, ODTÜ Endüstri Mühendisliği mezunu. Boğaziçi Üniversitesi’nde master yapan Bekiroğlu, ilk iş deneyimini Türk Traktör’de yaşar. 2 yıl sonra kendi şirketini kuran Bekiroğlu’nun girişimcilik deneyimi kısa sürer, STFA’nın Enerkom Şirketi’nde çalışmaya başlar. Bir dönem de Ankara’da Özkaşıkçı Grubu’nda çalışan Bekiroğlu, 2000 yılından bu yana MAN’da. MAN Kamyon ve Otobüs A.Ş.’de 2007 yılında Yürütme Kurulu Başkanlığı koltuğuna oturan Bekiroğlu, ‘liderlik’ eğitimleri de veriyor.
Başarı grafiği yükseliyor
- MAN Avrupa’nın en büyük ilk 30 şirketinden biri... Ve Türkiye MAN için önemli bir üs. 47 yıldır MAN Türkiye’de. Geriye dönüp bakarsak en zor dönem ne zamandı?
MAN 1966’da Türkiye’ye geldi. MAN da tüm otomotiv sektörünün etkilendiği gibi ekonomik krizlerden etkileniyor. En son 2009 krizinden etkilendik. 2001 yılındaki kriz de çok etkilemişti tüm üretici firmaları. Biraz daha geçmişe dönersek dediğiniz gibi zor dönemler de var. MAN aslında 1985 yılında Türkiye’de atak yapı-yor. O döneme kadar MAN Türkiye’de Ercanlar Holding’le var. Büyük bir motor fabrikası Ankara’da kuruluyor. Ancak bu yatırım yapılırken ikinci el ticari araç ithalatına izin veriliyor Türkiye’de. Ercanlar Holding tam yatırım döneminde buna yakalanınca ciddi krize giriyor. 1995 yılına kadar sürüyor bu durum. O dönemin kahramanları var, şirketi ayakta tutuyorlar. 1995 yılında Almanlar Türkiye’ye geri dönüyor. Daha sonra MAN Türkiye büyüyor. Biz de bayrağı devraldıktan sonra grafiği daha da yükseltmeye çalıştık.
- MAN Türkiye’de son dönemde atakta mı?
En parlak yılları ne zaman diye sorarsanız bugün derim.
- Rakamsal olarak...
2012’de konsolide cirosu 451 milyon euro civarında oldu. Kârımız 21 milyon euro.
- Bu yıl için beklentiniz?
Bu yıl bir miktar geri kalacak. Mayıs’tan sonra finansal piyasaların daralacağı beklentisi vardı ve Gezi olayları pazarı biraz daralttı. İhracatla Türkiye’deki durumu kompanse ettik.
% 60-70 ihraç ediliyor
- MAN’ın en büyük üretim tesislerinden biri Ankara’da. Bu üretim tesisinden ne kadar ihracat yapılıyor?
Üretimimizin yüzde 60-70’ini ihracat yapıyoruz otobüste.
- Kaç ülkeye?
40’tan fazla ülkeye ihracatımız var. Biz dünyanın başka yerlerinde ürettiğimiz kamyonları da Türkiye’de satıyoruz. MAN Türkiye otobüs üretim üssü ama satış için böyle değil. Daha çok kamyon satılıyor. Ciddi miktarda otobüs satıyoruz ama ciddi anlamda kamyon da satıyoruz. MAN’ın dünyada en çok kamyon sattığı 4’üncü ülkeyiz.
- Otobüs satışlarında durum nasıl?
Otobüste de hem üretim hem de satışta çok iyi durumdayız. Satışta da ikinci durumdayız. Seyahat otobüsü alanında birinciyiz. Tüm otobüs satışlarında da ikinnciyiz...
- Kaç otobüs, kaç kamyon satıyorsunuz yılda? Bu yıl kaç adet satıldı?
2011 yılında 433 adet seyahat otobüsü, 19 adet şehir içi otobüs satmışız. 2012 yılında 182 adet seyahat otobüsü, 149 adet şehirlerarası otobüs, bu yıl da 230 şehirlerarası, 177 adet şehir içi otobüs satacağız. Toplamda bu yıl 407 otobüs satacağız. Bu yıl şehiriçi otobüs satışları çok iyi oldu.
- Kamyonda nasıl satışlarınız?
3 bin 580 kamyon 2011 yılında satıldı. İthal pazarda bir numarayız. Bu kamyonlar Almanya’da yapılıyor. Biz Türkiye’ye getirip satıyoruz. Toplam pazarda da yüzde 8-9 payımız var. 2012 yılında 2 bin 825 kamyon satmışız. Bu yıl da 2 bin 50 kamyon satacağız. Pazar yüzde 20 geriledi bu arada. Bizim payımız da bu yıl yüzde 7 civarında olacak.
- Otomotiv sektörü kriz yaşadı. Avrupa’daki daralma MAN’ı nasıl etkiledi?
2008’de otomotiv sektörü tavan yaptı Avrupa’da. Sonra da kriz geldi. Bence de 2020 yılına kadar 2008 rakamlarına gelinemez. Gelinmesi çok zor. MAN 2008 yılında 100 bin araç yaptı. Bu da tarihi zirvedir. 2013 yılında toplam 78 bin civarında araç yapılması öngörüldü. Pazar daraldığı için rakamlar böyle.
- MAN Türkiye’nin 2023 hedefi var mı?
MAN’ın ticari araç bölümünün 2023 hedefi Brezilya fabrikası hariç 150 bin araç. Bugünü ikiye katlayacak bir rakam. 10 üretim tesisi var MAN’ın. MAN’ın bitmiş otobüs tesisi olarak dünyadaki en büyük tesisi Ankara’da. MAN artık Avrupa dışındaki pazarlarda büyüyecek. 75 binden 150 bine giden hedef Avrupa dışında olacak büyük miktarda.
Avrupa’da olmayan otobüs konforu Türkiye’de var
- Son dönemde şehirlerarası yolculuklarda otobüs yerine havayolu tercih edilmiyor mu?
Türkiye’de uzun mesafelerle yolculuk hâlâ yapılıyor. Pazar küçülmüyor yön değiştiriyor. Çok rekabet var. Her firma daha iyi konfor sunmak istiyor. Uçak yolculukları çok daha hesaplı oldu ama hâlâ çok geniş bir kesim otobüsü tercih ediyor.
- Özel konfor talepleri var. Rahat koltuk dışında neler talep ediliyor?
Araç içi internet erişimi, koltuk rahatlığı, koltuk arkası ekran gibi Avrupa’da olmayan Türkiye’ye has yerleştirmeler var. Bu yüzden de Türkiye önemli bir söz sahibi. Üretim üssü olduğu için otobüste bazı Ar-Ge çalışmaları da burada yapılıyor. Hükümet de teşvikler veriyor, ileride bu teşvikler sayesinde inovasyon anlamında daha çok yol alınacağını düşünüyorum.
TUTKUSU EDEBİYAT VE DENİZ
- İş dışında ne yaparsınız?
Eskiden çok işkoliktim. Her zaman hayatımda spor vardı. Şimdi daha düzenli bir hale getirdim. Spor ve edebiyat hayatımda önemli yer tutu-yor. Trabzonspor Yönetim Kurulu üyesiydim. Bu dönem yokum. Köken olarak Trabzonluyum. İstanbul’da doğdum, Ankara’da büyü-düm. Yüzme, yelken sporları yapıyorum. Deniz en büyük tutkum diyebilirim. Haftada 4-5 antrenman yaparım. Edebiyata çok meraklıyım. Son dönemde Kemal Tahir’in kitaplarını yeniden okuyorum. Pek TV seyretmem. Ama Türk dizi sektörü muhteşem gelişiyor. Balkanlar’da, Orta- doğu’da kiminle konuşsam Türk dizilerini izliyor. Ben film izlemeyi severim.
37 kadın mühendis çalışıyor
- MAN Almanya’da otobüs üretiminde Mercedes’ten sonra sektörde 2’inci sırada. Yüzde 30’larda pazar payı var.
- Geçen yıl MAN Latin Amerika kuruldu. Brezilya’da daha önce Volkswagen’a ait olan bir fabrikayı aldı MAN. Hindistan’da ciddi yatırımlar oldu. Çinli kamyon üreticisinin yüzde 40’ını aldı. Söz ettiğim rakamlar bu yatırımın dışında. MAN Latin Amerika’da yılda 75 bin civarında araç yapacak.
- MAN Türkiye’de 148 mühendis çalışıyor. Bunların 37’si kadın mühendis.
Hibrit otobüsler de gelecek
- Doğalgazlı otobüsler konusunda öncü bir şirket MAN. Türkiye’de kaç doğalgazlı otobüsünüz var?
MAN’ın teknolojide lider olmak gibi hedefi var. Doğalgazla çalışan otobüsler konusunda da lider. Türkiye’nin birçok şehrinde bu otobüslerden var. Sadece Ankara’da 1400 otobüsü var doğalgazla çalışan.
- Yeni teknoloji ürünü otobüsler var Kuzey Avrupa ülkelerinde ve Almanya’da. Türkiye’ye bu çevre dostu otobüslerden gelmeyecek mi? Sizce ne zaman gelir? Belediyelerin talebi olmuyor mu? Yoksa hala Türkiye için lüks mü?
Hibrit otobüsleri var MAN’ın. Yüzde 25 daha az mazot tüketiyor bu otobüsler. Türkiye’de henüz yok. Türkiye’de henüz yeterli olarak gelişmemiş olan çevre bilinci bunu talep etmiyor. Ben Türkiye’de de yavaş yavaş bu otobüslerin pazara gireceğini düşünüyorum.
