‘Zenginlik gönül tokluğuyla olur’
.
* DÜNDEN DEVAM
“De ki: Allah’ın kulları için çıkardığı süsü ve güzel rızıkları kim haram etti? De ki: O, dünya hayatında inananlarındır, kıyamet günü de yalnız onlarındır” (Araf: 32). Peygamberimiz “Güzel mal, iyi adam için ne güzeldir” buyurmuştur. Gazali’ye göre fakirlik, dünyaya, dünya malına buğz etmek değil, dünyanın varlığının ve yokluğunun gözünde bir olması, mal bulunca sevinmemek, yitirince üzülmemektir. Dünyanın altınının ve toprağının gözünde bir olmasıdır. Yunus’un dediği gibi:
Ne varlığa sevinürem
Ne yokluğa yirinürem
Aşkun ile avınuram
Bana seni gerek seni
Mal sahibi olmanın en yüksek derecesi, kulun gözünde malla suyun bir olmasıdır. Kıyı kenarında, yanı başında suyun çok olması sana zarar vermeyeceği gibi zorunlu gereksinimden aşağı düşmemek kaydıyla az olması da sana zarar vermez. Mal da öyledir. Eğer kalbin mal sevgisi veya nefretiyle meşgul değilse malın çok olmasının zararı yoktur. Böyle kimse, gerçekte müstağnidir yani onun Allah’tan başka bir şeye ihtiyacı yoktur. Bu anlamda fakirlik, kulun, her işinde Allah’a muhtaç olduğunu, O’ndan başkasına muhtaç olmadığını bilmesidir (İhya: 4/37). Önemli olan kişinin, elindekiyle yetinip tamahkâr ve cimri olmamasıdır. Çünkü cimrilik ve tamah, haydutluğa neden olur. Sebebi şudur: İnsan, hamurunda bulunan bu duyguya tabi olursa dünya kendisinin olsa doymaz.
“Yoksula yedirmeye teşvik etmiyorsunuz. Mirası hırsla yutuyorsunuz. Malı pek çok seviyorsunuz” (Fecr: 18-20), “Doğrusu o, malı çok sever” (Adiyat: 8) ayetleri insanın mal tutkusunu kınamaktadır. Peygamber de insanın hamurunda bulunan bu duyguya işaret buyurmuştur: “İnsanoğlunun iki vadi dolu malı olsa, üçüncüsünü ister. İnsanın karnını ancak toprak doyurur.” Cimrilik, kişinin içinde büyük çalkantılara, toplumda huzursuzluklara, uçurumlara neden olur. Bunun tedavisi de istiğnadır (kendini zengin görme, yeterlilik). Peygamber, “Zenginlik, mal çokluğuyla değil, gönül tokluğuyladır” buyurmuştur (Müslim, Zekât 116, 119). İslâm, dünya nimetlerini değil, hırsı, göz doymazlığını yasaklamıştır. Zenginlik, pek az kimse hariç insanları azdırır.