Kur’ân'a göre mağdur taraf diyeti kaldırabilir

SORU: Şoför olarak çalışan bir yakınım, geçen yıl kullandığı arabayla 12-13 yaşlarında bir çocuğa çarparak ölümüne sebep oldu. Mahkeme, 5.5 yıl cezaya çarptırdıı. Zaten 4 ay yatmıştı. İyi halinden dolayı cezası 4 yıla indirildi. Bu cezası, rahatsızlığından dolayı 36 bin lira paraya çevrildi. Ceza çoktur azdır, suçludur suçsuzdur bu ayrı bir konu. Mahkeme gerekli gördüğü cezayı verdi. Sonuçta karşı taraf evladını kaybetti. Kazayı yapan yakınımın yıllarca çalışıp biriktirdiği parayla bir ev almıştı. Avukat, mahkeme masrafları derken evini satmak zorunda kaldı. Daha sonra emekli oldu. Fakat emekliliğinden aldığı parayı da olduğu gibi para cezasına verdi. Çocuklarını kaybeden aile şimdi de mahkemeye giderek kan parası talebinde bulundu. Dinimizde ve hukuk sistemimizde böyle bir şey var mı? Sonuçta bu kişi suçlu bulunmuş ve cezası verilmiştir. Karşı tarafın ayrıca kan parası adı altında bir talepte bulunmaya hakkı var mı? Alınan para evlatlarını geri getirmeyecek. Bu para acılarını dindirir mi?

CEVAP: Sorunuza İslâm hukuku açısından cevap verebilirim. İslâm’da hata ile öldürene diyet yani kan parası ödemek gerekir. Bu para vaktiyle 100 deve parasıydı. Bir deveyi 3 bin lira kabul edersek diyet yani kan parası 300 bin lira eder. Mahkemenin verdiği para cezası elbette dini anlamdaki diyet değildir ama hakimin takdiriyle kanunun belirlediği bir ceza olabilir. Şu var ki Kur’ân’a göre mağdur taraf isterse diyeti azaltabilir veya tamamen kaldırabilir.

Nafile mi nafiye mi?

SORU: Uzun zamandır kafamı karıştıran bir konuyu size sormak istiyorum. Kime sorduysam ikna edici bir cevap alamadım. Sorum nafile namazla ilgili. Nafile kelimesi olumsuzluk ifade eder. Değersiz, geçersiz demektir. Vatandaş da “madem kıldığım namaz nafile, peki ben niye boşuna uğraşıyorum” diyor. Bu soruyu hiçbir art niyetle sormadım. Sadece öğrenmek istiyorum.

CEVAP: Nafile, olumsuzluk demek değildir. Siz nafile ile nafiyeyi karıştırıyorsunuz. Nafiye, nefy kökünden olumsuz edatı anlamına gelir. Ama nafilenin onunla bir ilgisi yok. Nafile; ayrıca, üstelik fazladan anlamına gelir. Peygamberimizin kendisine farz olan ibadetlerden ayrı olarak kendiliğinden yaptığı ibadetlere nafile denir. İsra 79‘uncu ayette Peygamber’e hitaben, “Ayrıca gecenin bir kesiminde uyanıp ibadet etmesi” emredilir. İşte nafilenin manası budur. Sizin içinizden geçeni hiç kimse düşünmez. Çünkü nafilenin, nafiyeyle bir ilgisi olmadığını bilir.