İbrahim ve Lut hakkında Tevrat ve Kur’ân’ın anlatımları

SORU: Tevrat’ta da anlatılan İbrahim, Sare ve Hacer olayı hakkında iki sorum olacak:

1- İbrahim’e “Harran’a git orasını sana verdim” dendikten bir süre sonra İbrahim Harran’dan bugünkü İsrail’e döndü ve Sare, Hacer olayları burada oldu. İbrahim İsrail’den Mekke’ye nasıl ve neyle gitti? Tevrat’a göre arada sırada ziyarete de gitmiştir. 2- Tevrat’ta Lut peygamberin kızları babalarına şarap içirip onunla yatarlar. Tevrat’ı aynen kabul ettiğimize göre bu olay Kur’ân’da niye yok? (Yakar Erdoğan)

CEVAP: O zamanlar iki ticaret seyahati yapılırdı. Biri güneye Yemen’e, diğeri batıya, Mısır’a. Mekke ise ticaret kervanlarının uğrak yeri olduğu için önemli bir ticaret merkeziydi. Ayrıca Yemen’de Yahudi nüfusu da vardır. Bunlar herhalde Hz. İbrahim’in oraya seferlerinde onunla beraber gelmiş olan insanların devamı olabilirler. Sözün kısası: Hz. İbrahim, Allah’ın da vahiy ve ilhamıyla artık 14 yaşına gelmiş olan çocuğunu, annesiyle beraber getirip bu kavşak noktasına yerleştirmiştir. Irak’tan Harran’a, Harran’dan Filistin’e, Filistin’den Mısır’a gitmiş olan İbrahim’in belki o günün şartları gereği birçok seyahati olmuştur. Demek ki kendisi Mekke’nin durumunu biliyordu. Karısı Sare çocuk doğurunca aslında kendisine ait olan cariye Hacer’in çocuğunun, Filistin toprağında bulunmasını istemedi. Büyük çocuğu Filistin’den uzaklaştırmasını istedi. Sebebi de İbrahim’in mülkünün ve mevkiinin yasaya göre büyük oğul İsmail’e geçmesini önlemekti. İbrahim de büyük oğlu İsmail’i alıp Mekke’ye getirdi.

Kur’ân İbrahim’in, bir çocuğunu Beyti Muharrem’e yani Kabe’nin bulunduğu yere getirdiğini ve onunla beraber Kabe’yi yaptıklarını, ondan gelecek nesle bereketle dua ettiğini anlatır fakat ayrıntıya girmez. Kimi rivayetlere göre İbrahim’in, henüz memede olan bebeğini annesiyle birlikte getirip ekinsiz, çorak toprak olan Mekke’ye bıraktığı anlatılır ki bu rivayet akıl ve mantığın kabul edeceği bir şey değildir. Bunu Hz. İbrahim gibi gönlü şefkat ve merhamet dolu bir peygamber değil, gönlünde en ufak bir merhamet duygusu taşıyan sıradan insan dahi yapmaz. Çünkü böyle bir durum, bebeği ve annesini ölüme terk etmek demektir. Bunu İbrahim elbette yapmaz. Bu tür rivayetlerin kitap ehli efsanelerinden adapte edildiği kanaatindeyim.