Yeni yıl için her şeyin fiyatı güncellenmeye başladı. Akaryakıtın litresinden, trafik cezalarına, harçlardan vergilere kadar birçok parametre güncellendi. Diğer değişkenler ise asgari ücret sonucuna göre şekillenecek.Trafik cezaları ve harçlarda yüzde 22’lik bir artış yapıldı. Peki, asgari ücrette de yüzde 22’lik bir zam yapılacak mı? Taraflar masada uzlaşabilecek mi? Jest beklentileri karşılayacak mı?

Yaşam maliyeti geçen yılın 100 lira fazlası!

Asgari ücret tespit komisyonunda kafalar her zaman olduğu gibi çok karışık. İşveren tarafı asgari ücret az olsun diyor, işçi tarafı çok olsun diyor. Hükümet tarafı ise hakem olarak bulunuyor ve nihai kararı veriyor. İşçi ve işveren temsilcilerinin rakamları havalarda uçuşurken hükümet kanadı TUİK’den yaşam maliyeti tablosunu istedi.

TUİK istenen rapor doğrultusunda 2 Bin 331 TL’lik bir rakama ulaşmış oldu. Mevcut AGİ dahil asgari ücretle arasındaki fark 311 TL yani yüzde 15 fazlası. TUİK geçtiğimiz yıl yaşam maliyeti olarak 2 bin 213 TL bildirmişti. Geçtiğimiz yıl ile bu yıl arasında yaşam maliyetinin farkı sadece 100 TL olarak belirlenmiş oldu. Belirtilen rakam bir işçinin bir aylık gıda maliyetini karşılayacak kadar belirtilmiştir. Ağır sanayi işçisi için 2 bin 331 TL, orta düzey çalışanlar için 2 bin 86 TL, hafif işlerde çalışanlar için de Bin 940 TL olarak bildirdi. Bu rakamların üzerine ayrıca asgari geçim indirimi rakamları da uygulanacaktır.

TUİK asgari ücretli verileri

TUİK 2018 Yılı verilerine göre asgari ücret altında kalan, asgari ücretli ve asgari ücret üzerinde çalışan verileri aşağıdaki gibi yayınlandı.

Kim ne istiyor?

İşveren kanadı her zaman olduğu gibi öncelikle düşük asgari ücret belirlenmesini istiyor, devamında son birkaç yıldır uygulanan asgari ücret teşvikinin 100 TL değil de 200 TL şeklinde sürdürülmesini istiyor. Ayrıca borcu bulunmayan işverenlerin faydalandığı yüzde 5’lik SGK indiriminin yüzde 6 olarak uygulanmasını talep ediyor. Tabi bunlar işsizlik rakamlarının üst seviyelerde olduğu dönem için istihdam oluşturanların makul istekleri olarak değerlendirilebilir.

İşçi kanadı ise 2 bin 578 TL altında olan hiçbir rakamı kabul etmeyeceklerini belirtiyor. Konuyla ilgili olarak üç işçi sendikası toplanarak (Türk-İş, HAK-İŞ ve DİSK) asgari ücretin en az 2 bin 578 TL olması gerektiğini belirten ortak karar aldılar.

Hükümet kanadında ise çalışma bakanı ‘İşçilerimizin haklarını koruyacağız’ şeklinde açıklamada bulunmuş ve Cumhurbaşkanımız da ‘Jestimizi yaparız’ sözleriyle işçilere umut olmuştu.

Komisyon 4. ez toplanıyor ve yeni asgari ücret!

Asgari ücret tespit komisyonu kural gereği 3 kez toplantı gerçekleştiriyor ve son toplantıda kararlaştırılan tutar açıklanıyordu. Ancak bu defa 4. komisyon toplantısı düzenleniyor. Bu toplantının bugünlerde yapılması planlanıyor ve sonrasında 2020 için belirlenen rakam açıklanmış olacak.

Yeni ücretin AGİ dahil 2 Bin 300 olarak belirleneceği kulislerden gelen bilgi. Son dakika dokunuşuyla 2 bin 350 TL olması da ihtimal olarak söyleniyor. Yani mevcut asgari ücrete yüzde 15-16 oranında zam yapılmış olarak açıklanması bekleniyor. Açıklamaya artık saatler kaldı; Milyonların gözü kulağı Ankara’da…

Çalışanların İşverenleri Aracılığıyla Otomatik Olarak Emeklilik Planına Dahil Edilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Yönetmelikte Değişiklik Yapılması"nı içeren Cumhurbaşkanı Kararı 2018 yılında Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmişti. Yapılan düzenleme ile sistemden ayrılan çalışanların 2 yılda bir otomatik olarak yeniden sisteme dahil edilebilmelerine ilişkin madde, 3 yıl içinde bir defalığına olacak şekilde yeniden düzenlendi. Böylece Bireysel Emeklilik Sistemi'ne (BES) otomatik dahil edilenlerden cayma veya ayrılma hakkını kullananlar 3 yıl içinde bir defalığına tekrar sisteme dahil edileceklerdi. Ayrıca bakanlık söz konusu süreyi 1 yıla kadar azaltabilecek, 5 yıla kadar artırabilecekti. Bakanlık bu yetkisini kullandı ve süreyi 4 yıla çıkardı. BES'e otomatik katılımın bir yıl ertelendiğini sigorta şirketleri iş ortaklarına duyurdu. Sigorta şirketlerinin duyurusunda Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın açıklamasına yer verilerik şöyle denildi: "23.10.2019 tarihli ve 425871 sayılı Bakanlık Onayı ile işverenleri tarafından emeklilik planına dahil edilmiş ancak cayma veya ayrılma hakkını kullanmış olan çalışanların bir defalığına otomatik olarak emeklilik planına tekrar dahil edilme süresinin 4 yıl olarak yeniden belirlenmesi ve buna bağlı olarak sistemin, 2017 yılında cayma veya ayrılma hakkını kullanan çalışanlar yönünden, 2021 yılında başlatılması kararı alınmıştır”

Yani özetle, zorunlu bireysel emeklilikten cayan milyonlarca çalışanın yeniden sisteme alınacağı ve artık cayma hakkının olmayacagı, yeni adı ve yeni kimliğiyle 2020’de “Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi” olarak çalışma hayatına girecek olan sistem 1 yıl ertelendi.

BES’TEN TES’E…

Hükümetin büyük umutlarla hayata geçirdiği zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemi’ne (BES) kademeli katılım süreleri geldikçe zorunlu kapsama alınan personel sayısı da arttı. 6740 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla kademeli olarak 1.000 ve üzeri işçi çalıştıran işverenler için 1 Ocak 2017’de yürürlüğe girmiş ve yaklaşık 1 milyon 750 bin kişi BES’e dahil olmuştu. Nisan ve Temmuz 2017 dönemlerinde 6.5 milyon işçi ve memur sisteme mecburi giriş yaptı.Çalışan sayısı 10 ve üzerinde ancak 50’den az olan bir işverene bağlı olarak çalışanlar da 1 Temmuz 2018 tarihinden itibaren sisteme dahil oldular. Yani bu grupla beraber otomatik BES’e 2 milyon 701 bin 698 çalışan daha eklendi.

BES, eski Çalışma Bakanı Faruk Çelik döneminden bu yana gündemde tutulmaktaydı. Faruk Çelik zamanında temeli atılmış, plan projesi yapılmış uygulama yine eski Çalışma Bakanı Mehmet Müezzinoğlu zamanında uygulamaya konulmuştu. Ancak mevcut durumda hükümet beklediği verimi BES’ten ne yazık ki alamadı! Konuyla ilgili ekonomi, maliye ve çalışma bakanlığı ortak çalışmasıyla 7103 sayılı kanunla düzenlemeler yapıldı.

CAYMA ORANI ÇOK YÜKSEK

Her ne kadar BES’e çalışanlar sokulsa da bir süre sonra işçi brüt maaşının yüzde 3’ünün dahi kesilmesini istemediği için vazgeçiyor. Devletin yüzde 25’lik prim desteğine rağmen işçi kısa vadeli düşünerek cayma hakkını kullanıyor. Bu yüzden tüm teşviklere rağmen BES’de cayma oranı yüzde 60’ı aşmış durumda.

RAKAMLARLA BES

Çalışanların Fon Tutarı: 8.027,5 milyon TL

Faizli Fon Tutarı : 2.961,3 milyon TL

Faizsiz Fon Tutarı : 5.066,2 milyon TL

Katkı Payı Tutarı 6.271,4 milyon TL

Çalışan Sayısı 5.382.345 kişi

KEY GİBİ GEÇMİŞİN KÖTÜ İZLERİ ETKİLİ

Peki bireysel emeklilikte otomatik katılım neden istenen seviyeye gelemedi? Ekonomi yönetimi alınacak tedbirleri düşünürken, bu soruya da cevap arıyor. Zira tasarrufların artırılması önemli. Bu sistemin oturması isteniyor. Bunun için de sistemin aksaklıklarının giderilerek yeniden hayat bulması için strateji belirleniyor. Strateji belirlenirken aksamanın kaynağının bilinmesi de önemli. Öncelikle konunun çalışanlara yeterince anlaşılır bir dille aktarılması ve anlatılması sağlanacak. BES’te oluşan toplu caymaların iletişim eksikliğinden ve çalışanlara sistemin etkin anlatılmadığından kaynaklandığı tespit edilmiş en önemli eksikliklerden. Karşıt görüşlü medya yayınları ve eskiden bazı otomatik uygulamalarda yaşanan başarısızlıklar da birçok BES katılımcısını etkilemiş durumda. Öyle ki medyada eski dönemlerde yine devlet garantisinde uygulanan ve kolay kolay kimsenin biriken fonunu alamadığı KEY ve tasarruf teşvik fon ödemeleri gündeme getirilmekte. Bu durum bireysel emeklilik sistemine olan güveni insanlarda sorgular hale getirmekte. 1990 Yılları itibariyle işçilerin maaşlarından konut edindirme yardımı olarak kesilmiş ancak 20 yıllık bir zaman dilimi içerisinde geriye ancak paraları ödenmiş kesimler yaşadıkları deneyimlerle birlikte genç çalışanları çıkmaları konusunda uyarıyor. Geçmişteki kötü tecrübelerin hafızalardaki izlerinin silinmemesi otomatik BES’i zorluyor.

PEKİ TAMAMLAYICI EMEKLİLİK NASIL OLACAK?

- 2017’de başlayan ve tüm çalışanları kapsayan otomatik bireysel emeklilik sistemi, TES haline gelecek.

- Çalışanların tamamı zorunlu olarak TES’e dahil edilecek.

- Hem çalışanın maaşından kesinti olacak hem işveren katkı yapacak hem de devlet de katkı sağlayacak.

- İşverenin mevcut yükünü arttırmayacak bir katkı formülü kurgulanacak. İşsizlik fonundan katkı yapılması da masadaki seçeneklerden biri.

- TES için az maaş alandan az, maaşı yüksek olandan daha yüksek kesinti yapılacak.

- Her çalışanın bir TES hesabı olacak ve tüm kesintiler bu hesapta birikecek.

-Tıpkı kıdem de olduğu gibi çalışan istediği zaman TES’ten çıkamayacak. Kademeli çıkış hakkı tanınabilir. Çalışan, emekliliği geldiğinde sistemden çıkabilecek.

Bakalım bu önümüzde ki 1 yıl içerisinde TES sistemi nasıl şekillenecek.

Bekleyip göreceğiz…

SORU:25.05.1996 tarihinde bir özel bankada işe başladım. Bankanın özel emeklilik sandığı vardı. 06.06.2012 tarihinde istifa ettim ve 2015'e kadar isteğe bağlı sigorta yatırdım. 25.09.2015’de kendi işyerimi açtım. 25.11.2019 tarihinde işyerini kapatarak SSK’lı bir işte çalışmaya başladım. Banka çalışmamı Bağ Kur üzerine birleştirdim. 1994 yılından 8 aylık askerliğim var. Henüz saydırmadım. Acaba prim ödemesi olarak 9000 iş gününe mi yoksa 5750 iş gününe mi tabiyim. Prim günüm dolduktan sonra çalışmaya devam edersem emekli maaşım düşer mi? Ne zaman emekli olabilirim? Saygılarımla. Volkan Özerol

Cevap: Merhaba, hangi statüde emekli olacağınız son 7 yıllık hizmet sürenizin 1261 gününden fazlasıyla hesaplanır. 20 Yıllık Bağ-Kur sigortalısı olduğunuzu varsayarsak son 7 yıllık hizmetinizin 1261 (3,5 yıl +1) gününü 4/A (SSK) kapsamında bildirirseniz 4/A’lı olarak emekli edilirsiniz. Sizin, son 7 yıllık hizmet sürenizin 1261 günden fazlası Bağ-Kur kapsamında geçmiş olduğundan Bağ-Kur sigortalısı olarak değerlendirilmektesiniz. Bağ-Kur kapsamında emekli olabilmek için en az 9000 prim gününü tamamlamanız gerekecektir. 4/A Statüsünde emekli olabilmek için 1261 gün 4/A’lı olarak hizmet bildirmeniz gerekecektir. Prim gününüz dolduktan sonra aynı oranda prim bildirmek yada daha altında prim bildirmek aylığınızı aşağı yönde etkileyecektir. Prim gününüzü doldurduktan sonra daha yüksekten ödeme yaparak hizmet bildirmeniz halinde yine yükseliş olacaktır. (Doğum tarihi belirtilmediğinden net hesaplama yapılmamıştır)

SORU:Ben 21.10.1977 doğumluyum, ilk işe başlama tarihim 15.5.1993. Bu tarihte toplam 85 gün pirim yatmış şuanda toplam 5135 pirimim var maaşım şu an bürüt 5 bin lira civarında, ağır sanayi fabrikasında çalışıyorum bana emeklilikte ne faydası olur ve Ne zaman emekli olurum?

Cevap:Sigortalılık başlangıç tarihinize göre 54 yaş 5675 prim günü şartına tabisiniz. Prim gününüzü tamamlasanız bile ne yazık ki yaşınızı beklemeniz gerekecektir. Ağır sanayi sektöründe hizmet veren bazı kesimlerin erken emeklilik hakları elbette vardır. Ancak bunlar ağır sanayi şeklinde sektörel değil mesleki olarak açıklanmıştır. Aşağıda fiili hizmet süresi zammı uygulanan ağır işler bulunmaktadır. Bu işleri yapan kişiler arasındaysanız erken emekli olabilirsiniz. Tabi burada yine önemli olarak dikkat edilmesi husus kurşun arsenik işi yapan işçi fiili hizmet süresi zammı alır, müdürü değil. Kurşun ve arsenik işleri: 60-90 Gün, Cam fabrika ve atölyeleri: 60 Gün, Cıva üretim işleri sanayi: 90 Gün, Çimento fabrikaları: 60 Gün, Kokfabrika, termik santral: 60 Gün, Alüminyum fabrikaları: 60 Gün, Demir ve çelik fabrikaları: 90 Gün, Döküm fabrikaları: 90 Gün, Asit üretimi yapan fabrika: 90 Gün, Yeraltı işleri: 180 Gün, Radyoaktif ve radyoiyonizan maddelerle yapılan işler: 90 Gün, Su altında çalışmayı gerektiren işler: 60-90 Gün

SORU: Devlet memuru olarak çalışmaktayım. Eşim ev hanımı ve lise son sınıf öğrencisi bir kızım var. 25 yaşında oğlum vefat etti. 700 küsur gün sigorta hizmeti vardı. Prim iadesi için SGK'ya müracaat ettim. Gelir testi yapılması gerektiği söylendi. Ancak gelir testine kızımın dâhil edilip edilmeyeceği konusunda tereddüt ettiklerinden Bakanlıktan görüş istemişler. Bu konuda sizin görüşünüz ya da açıklamanız nasıl olacak. Yani gelir tespiti yapılırken ailemde bulunan kızım dâhil edilir mi edilmez mi? Teşekkürler.

Cevap: Öncelikle acı kaybınızdan ötürü başsağlığı diliyoruz. Sigortalı çocukların vefatında anne babalarına prim iadesi gelir tespitine göre yapılmaktadır. Hanede bulunan eş, anne, baba ve evli olmayan çocuklar gelir tespitinde dikkate alınır. Bu kişilerin kazançları toplanır ve hanede bulunan kişi sayısına bölünür. Çıkan sonuç kişi başı net asgari ücretten düşük ise prim iadesi yapılır.

Örnek hesaplama yapacak olursak 5 bin lira maaş aldığınızı varsayalım. Bu tutar siz, eşiniz ve kızınız şeklinde 3’e bölünür. Çıkan sonuç 1.666,66 TL şeklinde olacaktır. Net asgari ücret tutarı 2.020,90 TL’den düşük olduğundan iade işlemi yapılır. Kızınız hesaplamaya dahil edilir.

(Genel Sağlık Sigortası Kapsamında Gelir Tespiti, Tescil ve İzleme Sürecine İlişkin Usul ve Esaslar?Hakkında Yönetmelik: MADDE 10 – (1) Gelir tespitinde, aynı hane içinde yaşayan eş, evli olmayan çocuk, büyük ana ve büyük babadan oluşan aile esas alınır.)

SORU:1974 doğumluyum, 30.11.1992 yılında esnaf Bağ-Kur’una başladım kesintisiz 17 yıl 6 ay 23 gün ödedim sonra esnaflığı ve ödemeyi bıraktım ne zaman emekli olabilirim? Teşekkürler. Yaşar Akkuş

Cevap: Belirtmiş olduğunuz tarihler 6323 prim gününe tekabül etmektedir. Sizin ihtiyacınız olan ise 9000 prim günüdür. İster bu süreyi tamamlayarak 53 yaşınızda Bağ-Kur’dan tahsis talebinizi gerçekleştirirsiniz, isterseniz 1261 gün 4/A primi ödeyerek SSK’ya geçiş yapar 54 yaşında tahsis talep gerçekleştirirsiniz.

SORU: İyi günler, benim 17.03.1997 sigorta girişim var şu ana kadar 5902 gün primim var ne zaman emekli olurum? İşsizim ve yaşım 40 olduğu için iş bulamıyorum, bugüne kadar ödenen sigorta primlerimi geri alma imkânım var mı?

Cevap:Sigortalılık başlangıç tarihinize istinaden emeklilik için 56 yaş 5825 prim gününe ihtiyacınız bulunmaktadır. Prim gününüzü tamamlamış ancak yaş şartını beklemektesiniz. Sigorta primlerinin iadesi emeklilik yaşı gelmiş olup ancak emekli olacak kadar yeterli prim günü bulunmayanlar için geçerli bir uygulamadır. Siz emeklilik için istenilen asgari prim günü şartını yerine getirmişsiniz, prim iadesi talebinizi kurum bu nedenle değerlendirmeyecektir.

SORU: Merhaba 10/06/1974 doğumlu biriyim, sistemde ilk işe giriş tarihim 01/10/1991 olarak gözükmekte lakin ilk primim 05/01/1996 da ödenmiş. Toplam prim gün sayımda 4535. EYT çıkarsa veya çıkmaz ise ne zaman emekli olabilirim. Saygılarımla.

Cevap: Merhaba, prim ödemesi yapılmamış olan süreler sigorta başlangıcı olarak kabul edilmemektedir. Sigorta başlangıcınız ilk prim ödeme süresi olan 05.01.1996 olarak kabul edilecektir. Sigortalılık başlangıç tarihinize göre 52 yaş 5525 prim günü şartına tabi bulunmaktasınız. EYT Yasası çıkması halinde 25 yıllık sigortalılık süreniz ve prim gününüzü tamamladığınız tarih itibariyle tahsis talebinde bulunabileceksiniz. Mevcut durumda ise 52 yaş şartınızı beklemek durumundasınız.

SORU: Merhaba ben 01.01.1977 doğumluyum 1993-1994 yıllarında okulda stajyer olarak çalıştım. 01.02.2012 tarihinde SSK’lı, 29.11.2012 yılında ise emekli sandığına bağlı çalışmaktayım stajyer yılından çalışma yılına kadar 2 çocuğum oldu doğum borçlanması emekli yılımı etkiler mi? kaç yaşında emekli olurum?

Cevap: Merhaba, staj süreleri maalesef sigortalılık başlangıcı olarak kabul edilmemektedir. Sigorta girişiniz 01.02.2012 olarak dikkate alınacağından bu süreden önceki doğumlarınızı da borçlanamayacaksınız. Memuriyet başlangıç tarihinize göre emeklilik şartlarınız 25 yıl hizmet süresi 58 yaş şartıdır.

SORU: Merhaba, ben Erdal, 01.01.1970 doğumluyum. Askerlik başlangıç 27.02.1990, bitiş 27.08.1991. Askerlik borçlanması 18 ay ödedim ve SSK başlangıç tarihi 01.11.1994 SSK çıkış 31.12.1995 toplam 420 gün ve 02.01.1996 da devlet memurluğuna başladım ve halen devam ediyorum. Emekli olursam emekli maaş düşer mi ? EYT çıkarsa bana faydası var mı? Maaş alabilir miyim ve ne kadar bağlanır? şimdiden çok teşekkürler.

Cevap: Sigortalılık başlangıç tarihinize göre 25 yıl hizmet sürenizi 2020 yılında tamamlıyorsunuz ancak 55 yaş şartınızı da tamamlamanız gerekecek. EYT Yasası çıkarsa siz de faydalanır, gelecek yıl emekli olabilirsiniz. Ancak mevcut durumda 55 yaş şartınızı da doldurmanız gerekecektir. Kamu görevlilerinin emeklilik maaş hesaplamaları normal emeklilere göre daha farklıdır. Kademe ve derecelerinde belirtilmesi ve tüm dökümünüzün incelenmesi gerekir. Aşağıdaki link üzerinden kendiniz aylık hesabınızı kolayca gerçekleştirebilirsiniz. https://uyg.sgk.gov.tr/IkramiyeMaasHesapla4c/Welcome.do

SORU: İyi günler. 1977 doğumluyum 04/10/1999 sigorta girişliyim 4350 gün SSK primim var. 15/10/2013 te emekli sandığına geçtim 2250 günde emekli sandığı var. Askere 2010 Haziranda 10 ay yapıp terhis oldum hangi şartlarda emekli olurum? Teşekkürler.

Cevap:Sigortalılık başlangıç tarihinize istinaden emeklilik tahsis talep tarihiniz 25 yıl hizmet süresi ve 58 yaş şartı şeklindedir. Askerlik hizmetiniz sigortalılık başlangıcınızdan sonra olduğundan başlangıcınızı geriye götürme gibi bir durumu olmayacaktır. Bu durumda borçlanma yapmanız sadece prim günü avantajı sağlayacaktır ki 58 yaşınıza kadar bildirilecek prim günlerini dikkate aldığımızda buna ihtiyacınız kalmayacaktır.

SORU: Merhaba, annem 02/08/1963 doğumlu, SGK girişi 01/04/2009 tarihlidir. Şuanda hala sigortalı olarak çalışmakta ve bugüne kadar toplam 3840 gün prim ödemesi bulunmaktadır. Üç doğum yaptı ama hepsi sigorta girişinden önceki tarihler o yüzden geri ödeme durumu da yok diye biliyoruz. Mevcut yasalar dahilinde sigortadan yada isteğe bağlı (Bağkur) en erken ne zaman ve ne şekilde emekli olabilir? Teşekkürler, iyi çalışmalar.

Cevap: Merhaba, sigortalılık başlangıcı öncesinde gerçekleşen doğumlar maalesef borçlanma kapsamına alınmamaktadır. Anneniz, 4/a kapsamında en erken 58 yaş 7200 prim günüyle tam aylık, 61 yaş 5400 prim günü şartıyla yaşlılık aylığı talebinde bulunabilir. Bunlar dışında erken emeklilik imkanı, malullük ve engellilik şartları dışında bulunmamaktadır.

Meslek kodlarının bildirilmesiyle ilgili zorunluluk 1 Ocak 2018 tarihi itibariyle çalışma hayatımıza girdi.Meslek kodlarının zorunlu kılınması takip ve denetim mekanizmasının sağlanması amacıyla SGK için oldukça önem arz eden bir durum haline geldi. Bildirilen meslek kodları ile prime esas kazançlar karşılaştırılarak işyerlerine bildirimler gönderiliyor. Özellikle doktor, mühendis, avukat, öğretmen, futbolcu, basketbolcu ve antrenör gibi meslek kodlarıyla bildirilmiş kişilerin ücretlerinin düşük gösterilmesi durumunda anında bildirim gönderiliyor.

Bildirim sonrası ne olacak?

Öncelikle bu bildirim sonrası kurum size asgari ücretle doktor, mühendis, futbolcu ya da antrenör çalıştıramayacağınızı hatırlatıyor. Daha sonrasında bildirmiş olduğunuz asgari ücretli aylara ilişkin ek belge talebinde bulunuyor. Siz de bu kişiler için ek belge düzenliyor, asgari ücretin sekizde biri oranında İPC ile bildiriminizi yapıyorsunuz.

Düzeltme bildirimi yapmamanız durumunda kurum denetmenlerince belirtilen meslek gruplarının düşük ücretten gösterilmesi tespit edilirse her ay için iki asgari ücret tutarında İPC uygulanmasının yanında 1 yıllık teşvikleriniz de kapatılıyor.

Tüm meslek gruplarına uygulanacak

2018 Yılında zorunlu meslek kodu uygulamasına geçilmiş olup, 2019 yılında da yüksek gelire sahip mesleklerin denetimlerine başlanılmıştı. Bu denetimler her geçen yıl daha da genişleyecek olup ücret getirisi yüksekten düşüğe doğru sıralanacaktır.

Kurulu olan tüm meslek ve sanat odalarından yürütmekte oldukları işlere ilişkin ücretlerin bildirilmesi istenecek böylelikle tüm mesleklerin ücretleri tespit edilecek. Bir otobüs şoförünün en düşük ne kadar ücrete çalıştığı şoförler odasına sorularak tespit edilebilecek. Bu şoförün ücretinin düşük bildirilmesi halinde denetim gerçekleşecektir.

15 yıllık personelin asgari ücrete çalışmadığını kurum biliyor!

Tüm mesleklerin meslek kodlarına göre belirlenen ücretleri ile denetimler kolaylıkla çözülecek, sadece personel ya da işveren beyanı değil piyasa ve o mesleğin aldığı ücrette denetimde etkili olacaktır.

Meslek koduna uygulanan asgari ücretin yanında nitelik gerektirmeyen asgari ücret uygulanan sektörlerde ise kıdem yılı esas alınacak. Örnek olarak yeni işe başlamış bir konfeksiyon işçisi ile 5 yıldır orda çalışan konfeksiyon işçisinin aynı ücretle gösterilmesi durumunda da işyerine denetim uygulanacaktır. Asgari ücret gerektiren bir sektör de olsa 10 yılı aşkın kıdeme bağlı ücret artışının olmaması, hayatın olağan akışına aykırı durum olarak kabul edilecektir.

Emeklilik hesabında son yıllarda kafalar hep karışık. Normal emeklilik hesaplaması yapan vatandaşlar 15 yıl 3600 gün ile yaşlılık aylığı almanın daha kolay olduğunu düşünmekte. Son zamanlarda yaşa takılanlardan gelen sorularda ‘Normal emekli olamıyorum, 3600 günle yaşlılık aylığı da mı alamıyorum’ şeklinde ayrı bir arayış çabaları mevcut. 3600 Gün ile yaşlılık aylığının normal emekli aylığından daha kolay erişilebilir olunduğu düşüncesi yaygın. Gelin bu yaşlılık aylığını birlikte inceleyelim.

Yaşlılık aylığında yaş hesabı!

Öncelikle 15 yıl 3600 gün ile yaşlılık aylığı hayali kurmadan ile işe giriş tarihinizin 09/09/1999 tarihi öncesinde olduğunu kontrol edin. Bu tarihten sonra işe girişlerde hizmet yılı ve prim günü artacaktır.

Bu tarih öncesinde sigorta girişi olanlar ayrıca SGK’dan ‘Kıdeme Esas Yazı’ talebinde bulunarak mevcutta çalışmakta oldukları işyerlerinden tazminatlarını alarak iş akdini sonlandırabilirler.

09/09/1999 sonrasında girişi olanlar yandı!

İlk sigortalılık başlangıç tarihiniz 08/09/1999 yılıysa paçayı bir nebze de olsa kurtardınız demektir. Ancak staj ya da belirtilen dönemlerde ödenmemiş sigorta primleriniz sayılmayacaktır, şimdiden belirtelim. Gelelim 09/09/1999 tarihi sonrası girişi olanlara, bu kişiler yaşlılık aylığı almak isterse 25 yıl sigortalılık süresinin yanında 4500 gün de sigorta primi ödeyeceklerdir. Tabi sadece bu şartları tamamlamaları yetmemekte, bir de 60 yaş şartını dolduracaklar.

Peki bu kişiler ‘Kıdeme Esas Yazı’ talebinde bulunamayacaklar mı? Elbette bulunabilecekler, 01/01/2000 tarihinde ilk sigortalı olmuş biri 4500 prim gününü tamamlayarak 01/01/2025 tarihinde bu yazıyı alabilir ve kendi isteğiyle işyerinden yasal alacaklarını alarak ayrılabilir. Henüz milenyum girişlilerden ‘Kıdeme Esas Yazı’ alan çıkmadı, bir 5 yıl daha da çıkmayacak.

Büyük şehirlerimizin artık kronik bir problemi haline gelen trafik, işverenlerin de bir hayli canını sıkmış durumda. İşe geç kalmaların rutin hale geldiği İstanbul’da konunun yargıya intikal etmiş olduğu yüzlerce dava bulunuyor. Bir firmada işbaşı saati 09.00 ise personel belirlenen bu saat içerisinde mesaisinin başında olmak zorundadır. Ancak hayat akışını etkileyecek dış etkenlerin oluşması durumu haricinde. Deprem, sel, yangın ve benzeri afet riski taşıyan durumlarda kişilere işverenlerince zaten bir mazeret izni tanınmaktadır. Ancak olağan dışı trafik sorunu bazı durumlarda haklı nedenlerle iş akdi fesih sebebi de kabul edilmektedir.

Köprü geçişlerindeki trafik işe geç kalma bahanesi değildir!

Avrupa yakasında ikamet edip, Anadolu yakasında çalışıyorsanız ya da tam tersini yaşıyorsanız, sizin ‘köprüde trafik vardı’ diyerek geç kalma mazeretiniz bulunmamaktadır. Konuyla ilgili olarak yaşanan davaların birçoğu ne yazık ki işveren lehine sonuçlanmıştır. Birçok yerel mahkeme köprülerin mesai saatleri içerisinde trafiksiz olmasının bahane olmadığı konusuna varmaktadır. Yani 1. ve 2. Köprüyü kullanacaksınız trafiği de seyahat organizasyonunuzun içine katarak hareket etmelisiniz. Henüz 3. köprü ile ilgili yargıya da intikal eden bir dosyası olmamıştır.

Trafiğe siz kalırsanız bahane, servis takılırsa trafik gerçekten vardır algısı!

Trafiğe kim takılırsa takılsın trafik bir bahane değildir ancak her gün trafik nedeniyle personelleri geç getiren servisçinin de işinden olması kadar doğal bir durum olmayacaktır.Hemen hemen bütün büyük firmalarda servislerin trafiğe takılması halinde pek önemsenmediği düşünülmektedir ancak bu durumdan işçilerin pek haberi olmasa da servisçinin de yevmiyesinden kesinti yapılmaktadır. Hatta düzenli trafik nedeniyle geç kalınan servisçinin de işine son verilmektedir.

Trafik sorununu belediyeye bırakmamak!

Aslında çoğu vardiya düzeni ile hareket eden firmalara örnek niteliğinde bir uygulama bazı firmalarca yapılmaktadır. İsim vermeden belirtmekte fayda var dünyanın en büyük gazlı içecek firması mesai saatlerini personellerine uyumlu hale getirecek şekilde ayarlamıştır. Mesela mesai saati 08.00’de başlayan da var 10:00’da başlayan da! Sabah erken saatte başlayan mesai erken saatte sonlanıyor, geç saatte başlayan mesai yine geç saatte sonlanıyor. Personeller bölgelerindeki trafik saatine göre kendilerine mesai saati seçebiliyorlar.

Buna alternatif olarak yine birkaç hatırı sayılır firma mesai saatlerini normal mesai saatlerine göre farklı şekilde ayarlamış bulunmaktadır. Normal mesai saati 08:00 – 17:00 iken 07:00 ve 16:00 olarak ayarlamışlardır. Böylelikle hem trafik sorununu ortadan kaldırmış oldukları gibi zamandan da tasarruf etmiş olmaktadırlar. Kendi başkanlık sistemini getiren bir ülkede kendi mesai saatlerini geliştirmesi gerçekten beklenecek en doğru uygulama olmuştur.

Marmaray’dan önce birikmiş davalar hala sürmektedir.

Marmaray açılmadan önce kıyı kesimlerde oturan kişiler şüphesiz ki vapur ve deniz motorlarını kullanıyorlardı. Eminönü – Kadıköy, Üsküdar – Beşiktaş vapurları bunlara en güzel iki örnek olacaktır. Yine buralarda çalışan ve oturan kişiler kötü hava koşullarından dolayı iptal edilen sefer mağduriyetleri yaşadılar. Öyle ki bir seferin iptal olması yarım saatlik yolculuğu otobüs ile iki hatta üç saate çıkarabiliyordu.

Sefer iptallerinden oluşan mağduriyetler bazı işverenler için avantaj niteliğindeydi ki personel çıkarmalar hep olumsuz hava koşullarında gerçekleştirilmekteydi. Konuyla ilgili pek az kişi yargı yolunu tutmuş olsa da işe iadelerini kazanan kişilerde olmuştu. İş dünyasının gözle görülemeyen ancak yargıyı da birçok işçiyi de mağdur eden iptal seferler Marmaray’ın hayata geçmesiyle son bulmuş oldu.

Bozulan metrobüs, metro iş akdi fesih sebebi sayılamaz!

İkamesi olmayan ulaşım araçlarını kullanarak işlerini yürütmekte olan işçiler için ya da işe gidip gelenler için olası bir arıza durumunda iş akdi fesih uygulanamaz. Metrobüs arızası trafikli uzun bir yolculuk yapıyor iseniz iş akdi fesih sebebi sayılamaz ancak bir duraklık kullanıyorsanız ve yürüyerek de gidebileceğiniz bir mesafede metrobüsün yapılmasını bekliyorsanız dolaylı yoldan işinizi aksatıyorsunuz anlamına gelmektedir ve ihtar sebebi içermektedir.

Metro arızası da metrobüs hatları gibi ikamesi olmayan ulaşım araçlarıdır. Bir metro arızasından kaynaklanan gecikmenin telafisini ne yazık ki yaya olarak yerine getiremeyebilirsiniz. Bu gibi durumlarda iş akdi fesih gerçekleşmez, gerçekleşmesi halinde işe iade davasını kazanabilirsiniz. Marmaray arızası halinde yapılmasını beklemeniz iş akdi fesih sebebi sayılabilir! Bunu da detaylıca aktarmak gerekirse Marmaray bir ikame araçtır, arıza yapması halinde karşı istikamete vapur ile de geçmeniz mümkündür. Sadece karşı istikamete geçmek amacıyla arızalanan bir Marmary’ın uzun sürecek olan tamirini beklemeniz iş akdinizi riske atmanızdan farksız olacaktır. İşvereniniz belirtilen ulaşım aracının ikamesi olduğu halde işi aksattığınızı ileri sürerek savunmanızı isteyebilir ve iş akdiniz tehlikeli duruma düşebilir. Metropol şehirlerde yaşamak görüldüğü gibi basit olmamakla birlikte birbirinden farklı iş gücü bilgileri de gerektirmektedir. Umarız ki bilinçli işveren ve işçi kesiminin oluşmasında katkılarımız olmuştur.

Memur, işçi, emekli milyonlarca kişi bu soruların yanıtını merak ediyor. İşte sizlerden gelen sorular ve yanıtları...

Soru: 01.08.1976 doğumluyum, 13.08.1992 sigorta başlangıcım ve 8222 ödenmiş prim günüm var ve çalışmaya devam ediyorum. Ne zaman emekli olabilir ve maaşım ortalama ne kadar olur? Saygılarımla.

Cevap: Sigortalılık başlangıç tarihinize istinaden 53 yaş, 5600 prim günü şartlarına tabisiniz. Emeklilik tahsis talebi için gereken prim gününü tamamlamış ancak yaş şartınızı beklemektesiniz. Emekli maaşınızın hesaplanması için detaylı hizmet dökümünüzün incelenmesi gerekmektedir. Ancak Sosyal Güvenlik Kurumunun açmış olduğu maaş hesaplama sisteminden kolay ve ücretsiz bir şekilde kendiniz de hesaplama yapabilirsiniz. https://uyg.sgk.gov.tr/nezaman/

Soru:01.12.1998 tarihinde 10 günlük SSK girişim var ancak işyeri bildirim yapmamış. Diğer işyeri 2003 yılında göstermiştir. Şuan 4631 günüm var, ne zaman emekli olabilirim?

Cevap: 1998 tarihli işe girişiniz herhangi bir bildirim yapılmadığından emeklilik hesabınızda dikkate alınmayacaktır. İşyeriniz faal durumda ise ve aynı dönemde sizinle birlikte aynı işyerinde çalışan şahitleriniz ya da belgeleriniz mevcutsa hizmet tespit davası açabilir o döneme işe girişinizi saydırabilirsiniz. Ancak mevcut durumun üzerinden 21 yıl geçmiş olması yargı nezdinde hak düşürücü süre göz önünde bulundurulduğunda adınıza olumsuz gözükmektedir. 01/12/1998 Yılına göre emeklilik şartlarınız 58 yaş 5975 prim günüdür, 2003 yılındaki işe girişinize göre emeklilik şartlarınız 60 yaş 7000 prim günüdür.

Soru:09.04.1976 doğumluyum. Sigorta başlangıcım 15.10.1995. Bu gün itibariyle 7100 gün sigortam var. Ne zaman emekli olurum? Ayrıca şu an çalıştığım firmada 7.yılım dolacak. İstifa etsem kıdem tazminatı ve 48 günlük, yıllık izin ücretlerimi alabilir miyim? Teşekkürler.

Cevap:Sigortalılık başlangıç tarihinize istinaden emeklilik şartlarınız 55 yaş 5750 prim günüdür. Prim gününüzü tamamlamış ancak yaş şartınızı beklemektesiniz. Kıdem ve diğer alacaklarınıza gelecek olursak işyerinizin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik Merkezine müracaat ederek ‘Kıdeme Esas Yazı’ almanız gerekecektir. Bu yazıyı işyerinize sunarak tüm yasal alacaklarınızın ödenmesini talep edebilir, kendi isteğinizle iş akdinizi sonlandırabilirsiniz.

Soru:11.09.1970 doğumluyum. 11.11.1988 Tarihinde memur oldum. 31.08.1990 tarihinde askere gittim. 01.03.1992 tarihinde askerlik sonrası tekrar göreve başladım. Ne zaman emekli olabilirim? Saygılarımla.

Cevap: Sigortalılık başlangıç tarihinize istinaden 25 yıl hizmet süresi ve 52 yaş şartına tabi bulunmaktasınız. Hizmet sürenizi tamamlamış ancak yaş şartınızı beklemektesiniz. 52 Yaşınızı doldurduğunuz ilk gün emeklilik tahsis talebinizi kurumunuza iletebilirsiniz.

UZMANASOR@GAZETEVATAN.COM

Soru: Emeklilikte yaşa takılanlardanım. 1975 Nisan doğumluyum, 1993 yılında 18 yaşımı doldurunca sigortamı başlattım. 1997 1998 yılları arasında 11 ay sigortalı asgari ücretten gösterilerek çalıştım. 1999-2000 arası askerlik yaptım, 8 ay. 2002 Mayıs 2017 Aralık arasında 15 sene aralıksız asgari ücret üzerinden sigortalı olarak çalıştım. Halen 2018 Mayısı itibariyle sigortalı olarak çalışıyorum ancak o tarihten itibaren aldığım maaş üzerinden gösteriliyor ücretim (3 bin TL)

Sorum şu, günü doldurduğum için fazladan çalıştığım her ay ilerde emekli maaşımdan düşecek, ancak 2000, 2008 arası asgari ücretten ödendi primlerim, 2008-2018 arası da öyle. Acaba 2018 sonrası emekli olacağım 2029 yılına kadar asgari ücretin bu şekilde üzerinde maaş pirimi ödersem emekli maaşımda ilerde eksilmenin olmaması ya da hatta artması mümkün müdür? Yoksa herkesin yaptığı gibi part-time çalışmaya mı geçmeliyim ben de?

Cevap: 30 günlük hizmet kazancınızı part-time çalışarak göstermeniz yasal olarak mevzuata aykırıdır. Bu durumun tespiti halinde hem siz hem firmanız idari yaptırımla karsı karsıya kalacaksınız. Maalesef ülkemizde kendini uzman ilan eden vasıfsız kişiler canlı yayınlara çıkıp emekli maaşını arttırmanın formülü olarak bu yolları sanki yasal bir süreçmiş gibi anlattılar. Çalıştıkça emekli aylığının düşmesi konusu ise hep asgari ücretten primi bildirilenler veya yüksek ücretten bildirilip prim gün sayısı dolunca ödemelerini asgariye indirenler için geçerlidir. Yıllık 20 – 40 TL arasında bir düşüş söz konusu olmaktadır. Ancak sizin durumunuz biraz farklı, siz 2018 yılına kadar asgari ücretten bildirmişsiniz ve prim gününüzü tamamlamışsınız. Siz bu tarih itibariyle yeniden asgari ücretten bildirerek devam etmeniz halinde aylığınız düşecektir. Ancak asgari ücretin üzerine çıkıldığından bahsediyorsunuz. Bu şekilde devam etmeniz aylığınızı düşürmeyecek aksine yükseltecektir. Tavsiyem ise günlük kazancınızı yükseltmeniz olacaktır.

Soru: 3 Mayıs 1977 doğumluyum. İlk SSK’lı işe giriş tarihim 1 Aralık 1989 olup 120 gün prim ödemem var. 4 Kasım 1998- 30 Nisan 2004 arası Bağkur’a 1976 gün prim ödedim. 21 Mayıs 2004’ten bugüne kadar da SSK’ya 5450 gün prim ödemem var. Ne zaman emekli olabilirim? 1999’dan önce sigorta girişim olduğu için, SGK’dan evrak alıp kıdem ve ihbar tazminatımı alabilir miyim? Ayrıca 18 yaşından önce ilk sigortalılığım başlamaktadır. 18 yaş olayının 25 yıllık sigortanın doldurulması ile ilgili olduğu söylenmektedir. Bilgi alabilir miyim? Saygılarımla

Cevap: 18 yaşından önceki sigortalılık başlangıcınız emeklilik hesabınızda dikkate alınır. İlk sigorta girişinize göre emeklilik şartlarınız belirlenir. Ancak hizmet süreniz 18 yaşınızı doldurduğunuz tarih itibariyle başlar. Emeklilik hesabınıza gelecek olursak sigortalılık başlangıç tarihinize istinaden 52 yaş 5525 prim gününe tabisiniz. Prim gün şartınızı tamamlamış ancak yaş şartını beklemektesiniz. İşyerinizin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik Merkezinden ‘Kıdeme Esasa Yazı’ talebinde bulunarak işyerinizden tüm yasal alacaklarınızı talep edebilirsiniz.

Soru: İyi günler, 01.06.1999 girişliyim. %60 Engelli vergi indirimim var 2017 yılında aldığım. 2700 prim günüm var, ne zaman emekli olurum?

Cevap: Sigortalılık başlangıç tarihiniz ve engellilik oranınıza göre 17 yıl sigortalılık süresi ve 3840 prim günüyle engelli emekli aylığına müracaat edebilirsiniz. 1140 Günlük prim günü eksiğiniz bulunmaktadır. Bu süreyi şartlar doğrultusunda askerlik borçlanması ile kapatabilir ya da çalışarak tamamlayabilirsiniz.

Soru: İsmim Fazıl Sadi Ülker, 23.09.1970 doğumluyum. İlk sigorta başlangıcım 20.05.1985, toplamında şuan askerlik borçlanması hariç 2235 günüm var. 25 yıl ve 48 haddini doldurdum. Emekli olabilmek için ne yapmam gerekiyor? Emekli olma şansım var mıdır?

Cevap: Merhaba, güzel bir sigortalılık başlangıcınız var ancak ne yazık ki prim günleriniz eksik. Belirttiğiniz gibi 48 yaş şartına tabisiniz, ayrıca 5225 prim gün şartı da mevcuttur. Emekli olabilmeniz adına 2990 günlük eksik primlerinizi tamamlamanız gerekmektedir. Askerlik borçlanması yapabilir devamını 4/a hizmet bildirerek tamamlayabilirsiniz. Çalışamıyorsanız en azından 3600 prim gününü tamamlamanızı tavsiye ederiz. 3600 Prim gününü tamamlar iseniz 60 yaşınızda yaşlılık aylığına müracaat edebilirsiniz.

Soru: 05/06/1977 doğumluyum. 4/a 03/10/1994 SGK girişi EM Lisesi stajyer girişim var. 2000/02 tarihinde prim yatmaya başlamış. Bağkur, 01/02/2004 (449)gün prim yatmış. Askerlik yaptığım yıl Nisan 1998 yılı. Şu anda (4/a) prim gün sayım da (4661) gün gözüküyor. Stajyer girişim sigorta başlangıcı sayılır mı veya askerlik borçlanmayı yapsam 1998 Nisan ayı girişim olur mu? İyi çalışmalar.

Cevap: Maalesef staj sürelerinde öğrencilere sadece kısa vadeli sigorta kolları primi bildirildiğinden (Hastalık ve iş kazası sigortası) emeklilik kapsamında ilk işe giriş olarak değerlendirilmemektedir. Ancak 5 ay askerlik borçlanması yaparak 08/09/1999 öncesine işe giriş tarihinizi çekebilirsiniz. (İlk sigortalılık başlangıcınızı 01/02/2000 olarak dikkate aldım) Askerlik borçlanması yapmanız halinde 58 yaş 5975 prim günü ile borçlanma yapmazsanız 60 yaş 7000 prim günü şartı ile emeklilik tahsis talebinde bulunabilirsiniz.