2 ay kadar önce yazmıştım "e-kimlik gerçekleri"ni bu köşede... ( http://www.gazetevatan.com/murat-celik-671839-yazar-yazisi-e-kimlik-gercekleri/ )
Kısa bir süre önce, Başbakan Ahmet Davutoğlu, çipli yeni kimlik kartlarının bu yıl sonu itibariyle hayatımıza gireceğini açıkladı biliyorsunuz. Hemen ardından konuyla ilgili başlayan tartışma ise akıllı kimlik kartları için ödememiz gereken ücret.
Ana muhalefetten soru önergesi
Kart için 18 TL ücret ödeyeceğimiz söyleniyor.
Özellikle internet ortamında ve sosyal medyada, "Maliyeti 5 TL olan karta neden 18 TL ödüyoruz" başlığı altında, küçük çaplı bir isyan var.
Hatta, CHP'li Umut Oran konuyu TBMM'ye taşıdı. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in yanıtlaması istemiyle soru önergesi veren Oran, "Her vatandaştan fazladan 13’er TL alınmasının gerekçesi nedir?" dedi.
Umut Oran'ın önergede yer verdiği sorular şunlar: "Toplanacak 1 milyar 368 milyon TL nereye harcanacak? Kartın maliyeti 5 TL ise neden vatandaştan fazladan 988 milyon TL daha toplanacak? Bu parayla AOÇ’deki saray ve Erdoğan’ın özel uçağının maliyeti mi karşılanıyor? Suriyelilere yapılan yardımın açtığı 4 milyar TL’lik bütçe deliğinin üçte biri mi kapatılacak?”
Gerçek maliyet ne kadar?
Biraz sordum, soruşturdum; küçük bir araştırma yaptım ve çipli kimlik kartlarının maliyeti konusunda net bilgilere ulaştım.
Öncelikle şunu not düşeyim...
Şu ana kadar medyada yer alan kart tasarımları gerçek kartın görüntüsünü yansıtmıyor. Kartın üzerinde yer alan ay - yıldızın oran değerleri, şu ana kadar yayınlanan kart görüntülerinde hatalı. Aralık ayı itibariyle dağıtılacak kimlik kartlarının tasarımı farklı olacak ve son hâli henüz aleniyet kazanmış değil. Gelelim maliyet detaylarına:
Kart başı maliyet, konuşulduğu gibi 5 TL değil. Sadece kartın boş hâli 3 Euro. Yani yaklaşık 9 TL.
Çipi takılmış boş kartın maliyeti 4.2 Euro. Yani 12 TL. Kişi bilgilerinin yüklenmesi, zarf ve kargo masrafları da eklendiğinde; 10 yıl geçerli olan akıllı kimlik kartının toplam maliyeti 6,5 Euro'ya ulaşıyor. Yani yaklaşık 18,5 TL civarında. (Üstelik bu rakamın 4 TL'si, PTT'nin kargo ücreti.)
***
Sonuç olarak...
"Maliyeti 5 TL olan karta 18 TL ödeyeceğiz" cümlesi gerçeği yansıtmıyor.
Cümlenin doğrusu, "18 TL'lik maliyet devletin kasasından değil, vatandaşın cebinden çıkacak" şeklinde olabilir.
Ve eleştirilecekse, ancak bu gerçek eleştirilebilir. "Sosyal devlet, vatandaşının kimliğini vermeli" denebilir mesela.
Gerçi şu da var; halihazırda nüfus cüzdanınızı kaybetseniz, yenisini çıkartmak için 6,5 TL ödüyorsunuz.
Dünyada durum ne?
Bu gibi durumlarda, başka ülkelerdeki durumun ne olduğuna bakmak da âdettendir.
Ben de baktım...
AB üyesi 10 ülkeden bir tek Fransa var, kimlik kartı için vatandaşından ücret talep etmeyen. Portekiz ve İspanya 12 Euro alıyor vatandaşından. (Portekiz'deki kartlar 5 yıl geçerli bu arada.)
Estonya 16, Belçika 17 (5 yıl), İtalya 25 (5 yıl), Almanya 28, İngiltere 35, İsveç 40 (5 yıl) ve Finlandiya (yine 5 yıl geçerli kart için) 48 Euro tahsil ediyormuş vatandaşından.
