Geçen yıl bugün, cebimizdeki 1.000 TL ile 283 ABD Doları alabiliyorduk. Dün öğle saatlerinde aynı 1.000 TL ile alabildiğimiz, 146 Dolardı. Siz bu satırları okurken belki daha da az...
***
Geçen sene bugün; 14 Ağustos 2017 tarihinde, Merkez Bankası Dolar Kuru 3,53 TL’ymiş.
Dün, bu yazıyı yazarken bir döviz bürosunu aradım, bir Doları 6,30 TL’den alıp 6,85’e satıyorlardı.
Bu da demek oluyor ki, sabit gelirli Dolar bazında bir yılda neredeyse yarı yarıya fakirleşti.
***
Pekiyi neler oluyor? Ne olacak? Bu iş nereye varacak?
Herkesin aklındaki bu soruları dün konuyu en iyi bilenlerden birine sordum.
3 büyüklerin oyunu
İşte, çalıştığı kurumu ve ismini saklı tutmam gereken o kişiyle yaptığım görüşme:
- “Yaşadığımız sarsıntının nedeni ekonominin yapısal sorunlarından ziyade ABD ile ilişkilerdeki kriz” görüşüne katılıyor musunuz?
- Evet ABD ile diplomatik kriz tetikledi bu süreci ama 2001’de de Anayasa kitapçığı tetiklemişti. Ortada bir görünür sebep lâzım ama dün (önceki) geceki hadise mesela; o gerçekten kötü niyetli bir ataktı.
- Peki sorumlusu belli mi? Kim yaptı bu işi?
- Belli tabii... Bu seferki Merrill Lynch. Zaten, örneğin Twitter’da bu işi bilen bazı kişiler, hesaplarından en büyük alıcıları yayınladılar ekran görüntüleriyle. Fail ortada yani.
- Türkiye ekonomisi kur spekülasyonuyla sistemli bir saldırıya hedef oluyor yani, öyle mi?
- Öyle. Şu ana kadar söylediklerinde tatmin edici olmayan birçok şey olmakla beraber, Maliye ve Hazine Bakanı Berat Albayrak’ın dün (önceki) gece söylediği doğruydu. Gerçekten o kötü niyetli bir saldırıydı. Bakın, bir önceki saldırıyı Morgan Stanley yapmıştı, bunu da BOFA (Bank Of America) Merrill Lynch yaptı.
- Bitti mi peki Amerikan yatırım bankalarının sistemli atakları?
- Hayır. Şimdi sırada bunların en büyüğü var; Goldman Sachs. Üçüncü büyük darbeyi de o vurmaya çalışacak. Bakın bunlar uyarı atışı gibi... Dikkat edin, piyasanın kapalı olduğu saatlerde yapıyorlar, “Bak biz sizin bütün dengelerinizi alt üst ederiz” diye gözdağı veriyorlar. Şimdi üçüncü atak da bu hafta içinde, belki bugün (dün) akşam saatlerinde Goldman Sachs’tan gelebilir.
- Pekiyi Türkiye ne yapacak? Şu ana kadar alınan önlemler hakkında ne düşünüyorsunuz?
- Dün (önceki) gece BDDK’nın yaptıkları ve bu (dün) sabah Merkez Bankası’nın yaptıkları, burada yapılabilecek tek doğru hareketti. Bir tane doğru vardı ve yaptılar. Zaten sonuçları da görüldü.
Kur ne olur? Asıl tehlike ne?
- Peki, sonuçta nereye varacak bu iş?
- Bir yerde uzlaşılacak. Biz üzerine uçak gönderilip ya da kıyılarına uçak gemisi yerleştirilip tehdit edilecek bir ülke değiliz. O yüzden bu yolu tercih ediyorlar.
- Dolar eski günlerine döner mi? 4 lira 5 lira seviyelerine geriler mi?
- Bu saatten sonra bu seviyelerden geriye gitmesi çok büyük sürpriz olur. Dolar’ın 6, hatta 6,50 TL seviyesinin altına gitmesi bile bizim için büyük mükafat olur. Doğru, gerçekçi fiyatlar da buralar aslına bakarsanız.
- Sonuç olarak Türkiye bu sarsıntıyı atlatır diyebilir misiniz?
- Bakın bu noktada en tehlikeli şey ne Morgan Stanley, ne Merrill Lynch ne Goldman Sachs... Onlar iç piyasayı yıkamazlar. Bu piyasa öyle üç saldırıyla yıkılmayacak kadar büyük. Fakat buradaki en büyük düşman, içerideki şu lâflar: İşte, dövizlere el koyulacakmış, yok efendim para çekilmesine engel olunacakmış vs, vs... İç piyasayı batırırsa bu dedikodular ve bu yüzden doğabilecek bir panik ortamı batırır. Asıl mesele bu.
