Simgesi, CS.
Kimyasal tam adı, O-Klorobenzalmalononitril.
“Kapsaisin” olarak da anılıyor. (Kapsaisin aslında, bibere ‘acı’lığını veren etken madde.)
CS, acı biber gibi kokuyor.
Kamuoyunda yaygın olarak bilinen adı da buradan geliyor zaten.
Konumuz ‘biber gazı.’
Hani şu polisin hemen her kitlesel eylemde kullandığı beyaz duman.
Çok hızlı yayılıyor ve insanlar üzerinde çok etkili.
Biber gazı vücuda solunum yoluyla giriyor ama deriden emilimi de söz konusu oluyor.
Gaz, önce sinir uçlarında birikiyor ve hemen ardından bütün vücuda yayılıyor.
Emniyet’in envanter kayıtlarında, “öldürücü olmayan kimyasal silah” ibaresiyle yer alıyor.
Belki doğrudan ‘öldürücü’ değil ama özellikle kalp damar rahatsızlıkları ve astım gibi ciddi sağlık problemleri olan insanları (yakın geçmişte görüldüğü gibi) öldürebiliyor.
Biber gazının etkisi kişiden kişiye ve maruz kalınan gaz miktarına göre değişiyor olsa da, genellikle; göz yaşarması, burun tıkanması, burun ve boğazda şiddetli yanma, bilinç kaybı, baş dönmesi, nefes darlığı, kusma, görme bozukluğu, panik ve aşırı öfke gibi fizyolojik etkilere yol açtığı biliniyor.
Bu kadar teknik bilginin ardından, başlıktaki soruya gelince...
O soru Ayşenur Arslan’a ait.
Önceki gün CNN Türk’te, Medya Mahallesi’nde, polisin biber gazı kullanma alışkanlığını eleştirirken sordu Arslan bu soruyu.
‘Mahalle’nin ablası, “Biber gazlarının son kullanma tarihleri mi yaklaştı acaba? Hani tarihi geçmeden tüketmek için mi bu kadar sık ve çok kullanıyor polis biber gazını?” diye sordu.
Önce ‘kişisel’ cevabımı vereyim bu soruya, ardından üst düzey emniyet yetkililerinden aldığım bilgileri aktaracağım...
1.) Evet, biber gazlarının son kullanma tarihleri var.
2.) Ama hayır, bence son kullanma tarihleri yaklaşmış olamaz çünkü o kadar sık ve çok kullanılıyor ki, stoklarda ne kadar fazla olursa olsun, son kullanma tarihlerine kadar depolarda kalmaları pek mümkün görünmüyor.
Gelelim o gazları sokaklarda kullanan polis memurlarının amiri konumundaki müdürlerin konuyla ilgili değerlendirmelerine...
Şöyle diyor üst düzey Emniyet yetkilileri:
- Toplumsal olaylarda kitleyi dağıtmak için kullanabileceği enstrüman olarak polisin elinde; cop, su, gaz ve nihayet ateşli silah var ve bunlar sırasıyla kullanılıyor.
- Copun kullanılabileceği durumlar belli. Tazyikli su ile müdahale şansı da her ortamda olmuyor.
- Gaz kullanımı öncelikli bir tercih değil. Eylemin yeri ve kitlenin özelliklerine göre başvuruluyor. Ancak kalabalıkları dağıtma hızı ve etkisi sebebiyle kullanıldığında sonuç veriyor.
- Hızla yayılması ve ortaya çıkan yoğun duman görüntüsü, gazın fazla kullanıldığı yönünde bir izlenim oluşturuyor. Sanki polis çok fazla gaz kullanıyormuş gibi bir intiba doğuyor. Oysa öyle değil. Aşırı bir kullanım yok.
- Türk Emniyeti’nin envanterinde bulunan biber gazları, uluslar arası sağlık örgütlerinden onaylı, standart ürünler. İnsan sağlığını tabii ki olumsuz etkiliyor ama öldürücü bir etkisi söz konusu değil.
- Geçmişte yaşanan can kayıplarının doğrudan biber gazı sebebiyle olduğunu sanmıyoruz. Elbette çok üzücü ama mesela kalp rahatsızlığı olanlar ya da aşırı heyecanlananlar gaza muhatap olmasalar bile; o ortam, yaşanan sıkışıklık, gerginlik ve heyecan, rahatsızlıkları tetikleyebiliyor maalesef.
KEŞKE...
Memlekette şiir okuyan sayısı, amatör şair sayısından fazla olsa...
