Başkentin bugün çok önemli bir konuğu var.
Amerikan Merkezi Haber Alma Teşkilatı yani CIA (Central Intelligence Agency) Başkanı Mike Pompeo geliyor.
***
Pompeo’nun Ankara’ya geleceği dün öğle saatlerinde duyuruldu. Yani, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump ile yaptığı telefon görüşmesinin yaklaşık 12 saat sonrasında…
Bu zamanlama, CIA Başkanı’nın iki liderin görüşmesi üzerine Ankara’ya geleceği yorumlarını da beraberinde getirdi.
Ancak aldığım bilgiler, ziyaretin, Erdoğan Trump görüşmesinden önce planlandığı yönünde.
***
ABD Başkanı Trump’ın göreve başlamasından üç gün sonra CIA Başkanlığı koltuğuna oturan 53 yaşındaki Mike Pompeo, Ankara’da Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Müsteşarı Hakan Fidan tarafından ağırlanacak.
Pompeo, talep ettiği randevu üzerine gün içinde Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan tarafından da kabul edilecek. CIA Başkanı’nın, ilk durağı Türkiye olacak. Ankara’dan sonra bölgede hangi ülkelere gideceği ise güvenlik gerekçesiyle gizli tutuluyor.
Dünyadaki yeni eğilim ve ABD’nin yeni dönemi
Diplomasi ve istihbarat kulislerinde, Mike Pompeo’nun ilk yurt dışı ziyaretini Ankara’ya gerçekleştirecek olmasının başlı başına önemli olduğunun altını çiziliyor.
Aynı çevrelerde ziyaret ve gündemine dair yapılan değerlendirmeleri şu başlıklarda özetlemek mümkün:
- Dünyada, istihbarat teşkilatlarının aynı zamanda diplomatik ve siyasi ilişkilerde de daha fazla söz sahibi olmaları yönünde yeni bir eğilim var. ABD’nin yeni başkanı Trump da bu eğilime yatkın bir anlayışa sahip.
- ABD’nin yeni yönetimi, Ortadoğu’da önceki yönetimin yaptığı hataları tekrarlamak istemiyor. Bunun için de bölgedeki yeni Amerikan siyasetini kurarken paydaş ülkelerle bilgi ve fikir alışverişi yapmaya öncelik veriyor.
- CIA ile MİT arasında düzenli ve genelde de olumlu bir irtibat zaten her zaman vardı. Hatta CIA başkanları her yıl ortalama iki kez Türkiye’ye gelir ama bunların bazılarından kamuoyunun haberi dahi olmazdı.
- İki ülke ve iki teşkilat arasında ortak gündem imkânları ne şekilde geliştirilebilir, mevcut ilişkiler nasıl daha ileriye taşınabilir; ziyaretin genel çerçevesi bu.
Masadaki kritik dosyalar
Hem diplomatik hem de istihbarat kaynakları, CIA Başkanı Mike Pompeo’nun Ankara ziyaretinde yapacağı görüşmelerde masada olacak dosyalar konusunda da özetle şu bilgileri veriyor:
- Gündemi; Suriye’deki son gelişmeler, Rusya, İran, muhtemel Rakka harekâtı, devam eden Fırat Kalkanı Operasyonu ve Türkiye’nin FETÖ konusundaki beklentileri oluşturacak.
- CIA ile MİT’in, Suriye’deki kritik gelişmeler ile ilgili zaman zaman anlaşamadığı noktalar oluyordu. Mesela, bu ülkedeki hangi grupların hangi listelerde yer alacağı konusunda görüş ayrılıkları yaşanmıştı ama ilişkilerin bütününe bakıldığında iki teşkilatın ortalamanın üzerinde verimli bir işbirliği içinde olduğu unutulmamalı.
- ABD’de Pentagon ile CIA arasında adeta bir yarış, bir rekabet var ve dengeler konjonktürel olarak değişebiliyor. Bu da Washington’un bölge politikaları ve bölge ülkeleriyle ilişkilerine yansıyor. Şu anda da Suriye konusunda ABD’de yetki, ağırlıklı olarak Pentagon’da. CIA’in yetki ve etkinliği daha az. Pompeo’nun Ankara ziyareti, bu durumun Trump döneminde, yakın gelecekte de aynı şekilde devam edip etmeyeceğine dair izlenim edinilmesi açısından da önem taşıyor.
