İklim değişikliğiyle mücadele, dünya genelinde giderek daha acil bir hale geliyor. Bu mücadelede ağaç dikmenin önemi ise her geçen gün daha fazla vurgulanıyor. Ülkeler, sera gazlarını azaltmak ve küresel ısınmayı sınırlamak amacıyla milyarlarca ağaç dikmeyi taahhüt ettiler. Ancak bu devasa projelerin başarısı, hangi tür ağaçların hangi bölgelere dikileceği gibi karmaşık sorulara dayanıyor.
Örneğin İngiltere, 2025 boyunca 30 bin hektar ağaç dikmeyi ve bu oranı 2050’ye kadar korumayı taahhüt ederken, Avrupa Komisyonu 2030’a kadar üye ülkeler genelinde 3 milyar ağaç dikmeyi planlıyor. ABD ise 1 milyar ağaç dikmeyi hedefliyor.
Ancak bu büyük projelerin başarıya ulaşabilmesi için doğru türlerin doğru yerlerde dikilmesi gerekliliği, bu taahhütlerin en büyük zorluklarından biri.
Peki, hangi ağaç türleri hangi iklim koşullarında en iyi sonucu verir? Gelecekteki belirsiz iklim koşulları göz önünde bulundurulduğunda, bu soruya doğru yanıt vermek oldukça zor.
İngiltere’deki Exeter Üniversitesi’nden çevre ekonomistlerinin yaptığı bir çalışma ise bu sorunun yanıtı için ilginç bir çözüm öneriyor: Yatırım portföyü yaklaşımı.
Finans dünyasında, yatırımcılar riskleri minimize etmek için hisse senetleri, tahviller ve emtialar gibi varlıkları seçerken portföy çeşitlendirmesi yaparlar. Ağaç dikimi projelerine de benzer bir yaklaşım uygulanması gerektiği savunuluyor. Bu, ağaç türlerinin ve dikim yerlerinin çeşitlendirilmesi ile sağlanabilir.
Bu stratejinin ana amacı, belirli ağaç türlerinin ve dikim alanlarının yanlış iklim koşullarında başarısız olması durumunda, diğer ağaç türlerinden ya da bölgelerden elde edilecek yüksek getirilerle dengelenmesi... Exeter Üniversitesi’nden doktora mezunu ve çalışmanın başyazarı Frankie Cho ise bu yaklaşımı şu şekilde açıklıyor:
“Gelecekteki iklimin nasıl olacağı belirsiz. Eğer iklim değişikliği aşırı olursa, bazı ağaç türleri en verimli şekilde karbon giderimi sağlasa da bunlar aynı zamanda verimli tarım arazileri üzerinde yer alıyor. İklim değişikliği daha hafifse, daha az verimli arazilere iğne yapraklı ağaçlar dikmek daha mantıklı olabilir. Ancak bu türlerin hangi iklimde en iyi sonuç vereceğini kestirmek çok zor.”
Sonuç olarak büyük ölçekli ağaç dikimlerinin başarılı olabilmesi için hem iklimsel hem de ekonomik belirsizliklerin göz önünde bulundurulması gerekiyor. Yatırım portföyü yaklaşımı, ağaç dikimi projelerinin uzun vadede başarılı olmasını sağlayarak bu alandaki riskleri azaltabilir. Bu, sadece iklim değişikliğiyle mücadelede bir adım daha atmamıza yardımcı olmakla kalmayacak, aynı zamanda doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımına da katkıda bulunacak.
