Yazarlara destek tartışması

KÜLTÜR Bakanlığı bu yıl ilk kez edebiyat eserlerine destek veriyor.

Bunun için bu projeye başvurmak ve bir yıl içinde bir eser yazmak gerekli. Bu bir roman da olabilir, şiir kitabı da, hikaye de...
Bakanlığın bunun için belirlediği toplam rakam, 40 yazar için; 463 bin TL. Yazar, paranın yarısını önce, yarısını da eser tesliminden sonra alacak.

Buraya kadar şahane bir haber.

Ancak proje başvurularının neredeyse hiç duyurulmaması buna rağmen 300’e yakın yazar duyup başvuruyor, jüri üyelerinin ve seçilen yazarların isimlerinin ve tabii seçilme kriterlerinin açıklanmaması üzerine kıyamet koptu.

Kimileri “sanatçı devletten yardım almaz” dedi, kimileri de “Bakanlığın bu proje ile dindar-muhafazakar yazarları desteklemeyi amaçladığını” iddia etti. Çünkü ismini açıklayan dört yazar da muhafazakar kesimin yazarıydı.

Benim bildiğim bu proje eski Kültür Bakanı Ertuğrul Günay’ın projesiydi ve Topkapı Sarayı’ndaki Piri Reis Sergisi’nin açılışındaki basın toplantısında bu projeyi açıklayacaktı. Ancak o gün görevden alınınca açıklamadan vazgeçmişti.

Devletin yazarları özellikle de genç yazarları desteklemesi Avrupa’da da yaygın bir uygulama. Yani yazar da sanatçı da devletten destek alır. Nitekim tiyatro ve sinema sanatçılarına da yıllardır Kültür Bakanlığı destek oluyor.

Bence mesele, yazar ve devlet arasındaki tarih boyu süregelen ve hep sürecek olan o gerilimli ilişki ve boyutları değil.

Burada bir sorun varsa o da şeffalık sorunu. Bu proje şeffaf bir politika ile yürütülmeliydi.
Gerçi birileri “iyi de sağ elin verdiğini sol el bilmemeli” diyebilir ya da “Mesela Almanya bu tür yardımları açıklamıyor” da. Elbette, bu yorumlarda da bir haklılık payı var. Ancak Türkiye gibi “devlete ve kurumlarına” olan güvenin çok düşük olduğu bir ülkede bu tür “gizlilik”ler ne yazık ki amaçlanan bir zarafetse bile “şüphe”ye dönüşür. Dönüştü de.

Ancak bu şeffalık ilkesinin yanı sıra bence tartışılması gereken ve ne yazık ki, bu gürültüde gözden kaçan bir başka husus var. O da rakamın düşüklüğü. Günlerdir fırtına kopartılan rakamın 463 bin TL olması. O da 40 yazara verilecek.

Kültür Bakanlığı tiyatroculara 4 milyon, sinemacılara 27 milyon TL destekte bulunurken (sakın yanlış anlaşılmasın onlarınki çok yüksek demiyorum) edebiyata ve yazarlara neden bu kadar küçük bir bütçe ayrılmış anlayamadım. Bir de yazar ve şairlerin bu rakamı neden hiç sorgulamadıklarını...