Tarihi, seyahat kitapları ile öğrenin

Gezginler gittikleri şehirlerin önce yemeğinin tadına bakar sonra tarihini incelerler. “Avrupa’da Yirminci Yüzyıl Boyunca Seyahatler” ve “Çokkültürlü İstanbul Mutfağı” seyahat kitapları sevenleri farklı dünyalara götürecek...

*

Avrupa’nın unutulmuş geçmişine yolculuk

Geert Mak, Hollandalı’nın önemli yazarlarından. Özellikle kent yaşamı üzerine yazığı kitaplarla tanınan Mak, aynı zamanda tarihçi ve gazeteci sıfatlarına da sahip.

Biz ise onu Türkçe’ye çevrilen ve Galata Köprüsü’nü anlattığı “Köprü” isimli romanı ile tanıyoruz.

“Uluslararası Bestseller” olarak anılan “Avrupa’da Yirminci Yüzyıl Boyunca Seyahatler” kitabı ise onun 1999 yılında Verdun’dan Berlin’e, Sen-Petersburg’tan Auschwitz’e kadar uzanan ve Avrupa tarihinin izini sürdüğü bir yolculuğun hikâyesi.

Mak’ın yeni bir milenyumun eşiğinde Avrupa’nın durumunu tanımlamaya çalışmak ve bunun için kanıt ve tanık aradığı bu yolculuğun sonunda ortaya çıkan kitapta güncelerden gazete haberlerine ve tabii anılara pek çok bilgi yer alıyor. Tabii Kayser II. Wilhelm’in torunundan Polonya’daki Birkenau toplama kampının kapısında liste tutucu olarak görev yapmış seksen yaşındaki Adriana Warno’nunki gibi çarpıcı insan hikâyeleri ile de. Bu da karşımıza, Avrupa’nın tarihi olaylarına tanık eden mekanlardan geçen bir yol çıkarmış. Bu yolda Ypres’de, hâlâ günde iki kez patlatılan, I. Dünya Savaşı’ndan kalma mühimmatın sesi de duyuluyor, Varşova’da, Yahudi gettosuna uzanan tramvay raylarının bir parkta aniden sona erdiği nokta da bulunuyor. Ya da Çernobil yakınlarındaki terk edilmiş bir kreşte öylece bırakılmış minik ayakkabılar okuru, bir anda Sovyetler Birliği’nin ölümcül günlerine götürüyor. Özetle söylersek: Geert Mak’ın, “Yirminci Yüzyıl Boyunca Seyahatler”i bize Avrupa’nın büyük öyküsünü, unutulmuş geçmişini anlatan bir görgü tanığı.

*

İstanbul’un zengin mutfağı bu kitapta

İlhan Eksen, bu kez yüzyıllar boyunca pek çok uygarlığa ev sahipliği yapmış, mimarisiyle, doğal güzellikleri ve toprağının bereketiyle insanları büyülemiş ve bu toprağın bereketiyle insanları büyülemiş İstanbul’un “çokkültürlü” mutfağını sahiplerinden dinleyerek anlatıyor.

“Çokkültürlü İstanbul Mutfağı”nda Türklerin yanı sıra Rumların, Ermenilerin, Musevilerin gerek kültürleri gerekse ritüelleri ile iyiden iyiye zenginleşen sofralara konuk olurken bu sofralarda birbirinden ilginç öyküler de anlatılıyor. Tabii yemeklerin tarifleri de verilerek.

*

Varlık Vergisi azınlıkları ne anlamda etkiledi?

Türkiye tarihinin en tartışmalı olaylarından Varlık Vergisi’ne ve sonuçlarına eğilen bir kitap “Aşkale Yolcuları.” Tarihimizin en trajik olaylarından olan Varlık Vergisi’ne gelene kadar azınlıklarla ilgili hangi politikaların geliştirildiğini sıralayan, bu olayın münferit, konjonktürel bir istisna olmadığını göstermeyi amaçlayan bir çalışma... Azınlıkların “dili, kültürü ve ülküsü tek toplum” projesinin dışında tutulduğunu vurgulayan Rıdvan Akar, “Dolayısıyla onların nicel ve nitel etkilerinin azaltılması kimi Cumhuriyet yöneticilerinin stratejik öncelikleri arasında yer alıyordu” diyor.