Marks kitaplarında patlama yaşanıyor

Alman yayıncısı satışlarda yüzde 300’lük artış olduğunu söylerken, Türkiye’de de yüzde 30’luk bir artış var. Ancak bu da ironik bir durum yarattı ve Marks sadece sistem karşıtlarının değil savunucularının da “kurtarıcı”sı oldu. Artık onun kitapları, “Ne olacak bu sistemin hali” diye okunuyor...
Kim derdi ki sistem karşıtlarının, solcuların, öğrencilerin başucu kitabı, beyaz yakalıların, CEO’ların best-seller’ı olacak? Kim derdi ki, kapitalist sistemin ürkerek baktığı “Das Kapital”, “Ne olacak bu sistemin hali” diye okunacak?
İşin tuhaf yanı, Marks “kapitalizmin tarihsel gelişiminde” bunu da demişti. Tabii kendisinin kapitalizmin kurtarıcısı olarak görüleceğini öngörmüş müydü, bilemem!
Alman yayıncısı Schütrumpf ise, çelişkilerle dolu da olsa, bu gelişmelerden memnun. Zira ABD’den başlayarak tüm dünyaya yayılan küresel ekonomik krizle birlikte dünyanın en önde gelen gazetelerinin “Marks haklı çıktı” manşetlerini de atmasıyla Marks kitaplarının satışında tabiri caizse patlama yaşanıyor. Satışlar yüzde 300 arttı. Yani Marks artık bir best-seller!
Uzmanların “Neoliberal politikaların mutluluk vaatlerinin yetersiz kalması” ile açıkladıkları bu dalga, Türkiye’de de etkisini göstermeye başladı. En çok satanlar listelerinde bile Marks’ın ya da onun ve kitaplarına ilişkin yazılmış kitapları görmek mümkün. Tabii bunda 2008’in 68’ hareketinin 40’ıncı yılı olmasının da etkisi büyük. 68’le ilgili dünyanın pek çok yerinde yapılan etkinlikler Marks’ı ve kitaplarını da gündeme getirdi.
Ama burada bir hatırlatma yapmakta fayda var; Türkiye’de Marks ve Engels’in kitapları hep satar. Özellikle de sol görüşlü üniversiteliler arasında. Genellikle de bu kitaplar okul çevrelerindeki korsan satıcılardan yarı fiyatına satın alınır.
Yani Marks, Türkiye korsan piyasasının daimi best-seller’larındandır.


KOMÜNİST MANİFESTO

Ama şimdi durum değişti. Marks’ın kitapları bir nevi (ne olur kemikleri sızlamasın) sınıf atladı. Zira Marks kitapları basan yayınevlerinin fuar izlenimlerine göre artık Marks’ın her kesimden okuru var. Versus Yayınevi’nin yetkilisi diyor ki; “Eskiden öğrenciler ya da sol kesim alırdı. Ama şimdi böyle bir şey diyemiyoruz, her kesimden alıcısı var; iş adamları da, kadınlar da!”
Marks kitapları arasında en çok ilgi görenlerden biri tabii ki arkadaşı Engels’le birlikte yazdığı “Komünist Manifesto”. Zira bu yıl “Komünist Manifesto”nun 150’nci yılıydı. “Avrupa’da bir hayalet dolaşıyor” cümlesi ile başlayan kitap, 1948 Şubat’ı Londra’nın sıradan bir matbaada basılmıştı. Ama tarihin en önemli metinlerinden oldu. Çünkü Marks, “Filozoflar dünyayı değiştirmeli” diyor ve bu kitapla da bu yönde adım atıyordu. Öyle de oldu. Manifesto, yayınlandığı günden bu yana en çok okunan, tartışılan metinler arasında hep yerini korudu.
İşte bu kitap şimdi Celal Üster ve Nur Deriş’in gözden geçirilmiş 1978 yılı çevirisiyle tekrar basıldı ve hemen çok satanlar listelerine girdi. “Komünist Manifesto” aynı zamanda Marksist kitaplar basan Yordam Yayınları’nın da kitapları arasında. Yordam, Manifesto’yu “150. Yılı” nedeniyle özel ciltli, 300 sayfa olarak bastı. Kitapta manifestonun yanı sıra, hakkında yazılanlar ve metnin 1925’te Şefik Hüsnü tarafından yapılan ilk Türkçe çevirisi de yer alıyor.
“Komünist Manifesto” bu yıl İthaki Yayınevi tarafından da basıldı. Manifesto’nun yıllar içindeki basımları 1848’deki ilk basımı ile karşılaştırılarak veriliyor.
Versus Yayınları’nın “Dünyayı Sarsan Kitaplar” dizisinden çıkan, Francis Wheen’in yazdığı “Das Kapital: Karl Marks” ise bir kitap biyografisi. “Das Kapital”in öyküsünü, yazım sürecini, Marks’ın yaşamı ile harmanlıyor.
Bütün bu ilgiye rağmen, Marks ve dünyasına giriş için önemli bir kapı olan “1844 Felsefe Yazıları”nın tükenmiş baskısını kimse yeniden basmamış. Üstelik bu bir Murat Belge çevirisidir. Zira “1844 Felsefe Yazıları” Marks’ın en kolay okunan kitaplarındandır. Ayrıca dünya edebiyatını da derinden sarsan “İşçinin yabancılaşması” üzerine kuruludur. Sanırım, çöken kapitalizmle birlikte kendini evsiz, kredisiz, işsiz kısaca çaresiz hisseden bireylerin aradıkları cevap da bu kavramda saklı!


DAS KAPİTAL’İ OKUYABİLMEK

Marks’ın en önemli yapıtı olan “Kapital” ise Sol Yayınlar’ın en çok satan kitapları arasında yer alıyor. Kitap fuarında “Kapital”e olan ilgi her zamankinden daha fazla. Marks’ın kapitalizm üzerine tezini ortaya koyduğu, toplam üç ciltten oluşan 2106 sayfalık bu devasa kitap yakında İş Bankası Kültür Yayınları’nın Hasan Ali Yücel Klasikleri arasından da çıkacak. İş Bankası, daha önce Milli Eğitim Bakanlığı’nca basılan Hasan Ali Yücel kitaplarını uzun süredir basıyor. Ancak bu kitap Milli Eğitim Bakanlığı’nın bastığı seride yoktu. (Doğal olarak!) Yayınevi bu kitabı yayın politikalarına almalarını şu şekilde özetliyor; “Bu dizide daha MEB’in bastıkları dışında kitaplar zaten basıyoruz. ‘Kapital’ de onlardan biri. Çünkü bu diziden Adam Smith’in ‘Milletlerin Zenginliği’ kitabı çıktı. ‘Kapital’de bu kitap gibi iktisat tarihinin klasik kitaplarındandır. Biz de bu nedenle yayın politikamıza aldık.”
Ancak, Marks’ın kitaplarını, hele “Kapital”i, okumak için belli bir iktisat ve felsefe alt yapınızın olması gerek. Aksi halde zorlanırsınız... Kendinizi anlamlarını bilmediğiniz Latince kelimeler okuyor gibi bile hissedebilirsiniz. Yani başvurabileceğiniz bir nevi “yardımcı kitaplara” ihtiyaç duyabilirisiniz.
İşte bu nedenle olsa gerek çok satanlar listelerinde Marks’ın yapıtlarının yanı sıra onun hakkında yazılan kitapları da görüyoruz. Mesela Pandora Kitabevi’nin en çok satan beş kitabı arasına giren Denis Colin’in “Marks’ı Anlamak” kitabı gibi.


Kaçırılmaması gereken bir kongre...

Karl Marks’a olan ilgi kitaplarla da sınırlı kalmıyor. 14-16 Kasım tarihleri arasında İstanbul’da uluslararası nitelikte Hegel Kongresi yapılacak. Marks başta pek çok filozofu derinden etkileyen Hegel’le ilgili olarak iki gün süresince Bahçeşehir Üniversitesi’nde dünyanın en önde gelen Hegel uzmanları konuşacak. Yapı Kredi Yayınları Cogito Dergisi ve MonoKL Oluşumu’nun Bahçeşehir Üniversitesi’nin Beşiktaş Kampusu’nda düzenleyeceği Kongreye 15’i yurtdışından 17 akademisyen katılacak. Ayrıntılı bilgi için: http://www.ykykultur.com.tr ve http://kongre.monokl.net