Sırlar, şifreler ve bilim... Bu haftanın önerileri matematik, işaretler ve sembollerin ortak paydasında buluşuyor. Görünenin ardındakini okumak için...
Halk anlayamaz diyenler için herkese bilim
Toplumlar gelişmelerini bilime borçlu olsa da ondan uzak durur. Hatta “Matematik ne işime yarayacak, bakkaldan peynir alırken eşkenar üçgen olup olmadığına mı bakacağım” denerek yerilir de... Aslında bunun altında gizli bir ifade vardır: “Bilim elitisttir, halk anlayamaz.”
Oysa elitizm bilimin tabiatına terstir. Çünkü zeka atadan toruna geçen bir miras değildir. Yeter ki yeşerecek bir imkan bulsun. Küreselleşme ile dünyanın birbirine açıldığı, “katı olan her şeyin buharlaştığı” günümüzde bu artık bu daha iyi anlaşılıyor. Peş peşe yayımlanan popüler bilim kitaplarını, tematik yayınları başka nasıl açıklarız? İşte Claude Allegre’nin kitabı da bunlardan biri. Allegre dünya çapında bir bilim adamı. Üç büyük akademinin üyesi (Fransız Bilimler, ABD Ulusal “National Academy” ve İngiliz Kraliyet Bilimler Akademisi). Paris VII- Denis Diderot Üniversitesi ile Institut Universitaire de France’de profesör. “Herkese Biraz Bilim”i ise “kitleler tarafından açıkça yerilen ya da en azından unutulup bir kenara konulan” bilimi ve kazanımlarını herkese anlatabilmek için yazmış. Yani bu, asla ve asla teknik bir yapıt ya da ders kitabı niteliğinde değil. 21. yüzyılın sıradan insanına yönelik yazılmış bir genel kültür kitabı. Ama bir o kadar da keyifli. Kitapta en çok yer verilen bilim türü fizik. Kimyaya, astronomiye, biyolojiye ise daha az yer verilmiş. Bunun nedenini ise yazar şöyle özetliyor: “Bilimsel girişimi başlangıçta fizik beslemiştir. Matematik bilimin ayrıcalıklı dili ise fizik ana maddesidir.” Temel buluşların, bilimsel düşüncenin ilerleyişindeki önemli kırılmaların, bilim adamlarının hikayelerinin çarpıcı bilgiler ve keyifli bir dille anlatıldığı kitap, tüm aile fertlerinin okuyacağı nitelikte...
Mors Alfabesi’nden Maya Bilmecelerine şifreler
Tam adında “İşaretler, Semboller, Kodlar, Gizli Diller” ön başlığının olduğunu söylersek, nasıl bir kitaptan bahsettiğimizi daha iyi anlayacaksınız. Yani bir harf olarak gördüğümüz bir sembolün ardında saklı olan gizli tarihi ya da bir paranın üzerinde yer alan, sıradanmış gibi görünen bir binanın “temellerini” anlatıyor. Bu yüzden bu kitap için “Bir şifre kırıcı” dersek yanlış olmaz. Hiyerogliflerden Mors Alfabesi’ne, sayı sistemlerinden Maya Bilmecesi’ne kadar tarihin hem göz önünde olup fark edilmeyen hem de sıkı sıkı gizlenen şifrelerini anlatan bu “Şifreler Kitabı”, kendisini de deşifre etmeyi ihmal etmemiş. ISBN’ini, barkodunu, sırtını, telif haklarını tek tek analiz etmiş. Böylece bize, her gün kullandığımız pek çok ürünün, biz farkına varmasak da şifreleri olduğunu işaret etmiş.
Üstün yetenekler nereye kadar gizlenebilir?
“Sır”, üstün yetenekli ve uluslararası düzeyde ünlü bir “çalgıcı” ile üstün yetenekli ama hiç kimsenin tanımadığı, sanatını dört duvar arasında icra eden, böyle yaşamayı seçmiş bir başka “çalgıcı”nın öyküsü üzerine kurulu. Ancak tabii ki bu bir Enis Batur metni... Yani her zamanki gibi okuru pek çok edebi oyun ve sürpriz bekliyor. Mesela romanın sonuna doğru asıl kahramanın, o ana kadar okuduğunuz kişilerin dışında hem de sizin tanıdığınız birisi olduğunu fark edeceksiniz.
