CHP “yok hükmü” talep ediyor...

CHP, türbanla ilgili anayasa değişikliğinin iptali için beklenen başvurusunu dün Anayasa Mahkemesi’ne yaptı. Böylelikle günlerdir toplumda sert tartışmalara neden olan, üniversiteleri, kurumları bölen toplumsal gerilimi ve siyasi tansiyonu yükselten türban konusu da siyaset alanından yargı alanına geçti.

Artık top yargının sahasında.

Anayasa Mahkemesi’nin toplumdaki gerilimi, üniversitelerdeki, YÖK’teki karmaşayı dikkate alarak karar sürecini uzatmayacağı tahmin ediliyor. Tıpkı geçen yıl Nisan ayındaki cumhurbaşkanlığı seçim sürecindeki 367 kararında olduğu gibi. O zaman da Anayasa Mahkemesi kesintisiz bir jet mesai uygulayarak kararını dört gün içinde vermişti. Şimdi de konunun kritik önemini dikkate alarak bir hafta on gün içinde bir karar vermesi bekleniyor.

Hukuki süreç nasıl işleyecek?

Anayasa’nın 148. maddesinin kaba yorumuna bakılacak olursa Anayasa Mahkemesi, anayasa değişikliklerini içerik yönünden değil “sadece şekil bakımından” inceleyip denetleyebiliyor. Yani Meclis görüşmelerinde şekil şartlarına uyulmuş mu uyulmamış mı? Teklifteki imza sayısı yeterli mi? Oylamalar arasındaki sürelere uyulmuş mu vb.?

Ancak bu kaba ve basit yorum. Anayasa Mahkemesi, cumhurbaşkanının halkoyu ile seçilmesine ilişkin anayasa değişikliğinin iptal başvurusunu reddederken verdiği gerekçeli kararında dolaylı bir içerik denetimi yapabileceğini çok değil bir hafta önce duyurmuştu.

Hatta bu gerekçeli kararda verilebilecek hükmü de tarif etti Yüksek Mahkeme: “Yok hükmünde...”

İşte CHP’nin başvurusu da buna yönelik. Türbanla ilgili anayasa değişikliklerinin yok hükmünde sayılmasını ve yürütmenin ivedilikle durdurulmasını talep ediyor CHP.

Anayasa Mahkemesi’nin ne yönde bir karar vereceğini bugünden kestirmek elbette mümkün değil. Ancak çok kritik ve tarihi bir karar olacağı gerçek.

CHP, başvurusunu büyük ölçüde Anayasa Mahkemesi’nin 1989’daki türban kararına dayandırıyor.

Yüksek Mahkeme 1989’da türban yasağını kalıcılaştıran kararında, türbanı serbest bırakmayı öngören düzenlemeyi anayasanın başlangıç hükümlerine ve değiştirilmesi teklif dahi edilemez nitelikteki 2. maddesine aykırı bulmuştu.

CHP de şimdi aynı yolu izliyor. Parlamento çoğunluğunun, Anayasa Mahkemesi kararlarını işlemez hale getirecek bir anayasa değişikliği yaptığını ve daha da önemlisi anayasanın değiştirilemez hükümlerini başka maddeler üzerinden dolaylı biçimde değiştirdiğini savunuyor.

Yani bir anlamda anayasa ihlali yapıldığı görüşünü öne sürüyor CHP.

Anayasa Mahkemesi CHP’nin iddia ve taleplerini nasıl değerlendirecek belli değil.

Normal olarak içerik denetimi yapmayacak. Ancak anayasanın başlangıç bölümü ve 2. maddesi ile yapılan değişiklik arasında bir ilinti saptarsa o zaman durum değişiyor. O zaman Anayasa Mahkemesi de dolaylı bir içerik denetimi yapacak.

Bu yöntem tercih edilirse ve eğer Anayasa Mahkemesi’nin hukuki görüşü 1989 yılına göre 180 derece değişmediyse iptal veya yok hükmünde kararı çıkması da sürpriz olmayacak.