‘Ulusların Düşüşü’

Ocak enflasyonu TÜİK tarafından açıklandı. Tüketici fiyatları yüzde 1,7 arttı. Geçen yıla adeta eşittir. Yıllık artış yüzde 7,5’a yükseldi. Beklentiye yakın olduğun için piyasalar etkilenmedi. Kur yatay seyretti.

TÜİK nihayet üretici fiyatları endeksini terk etti. Onun yerine üç endeks geliyor. Yurt içi Üretici Fiyatları Endeksi (YİÜFE) dün yayınlandı. Tarım ürünleri ve Yurt dışı endeksleri ay içinde çıkıyor. Olumlu gelişmedir. Ayrıntısına bakarız.

Daron Acemoğlu’nun kitabı

Salı günlerini son dönemde yayınlanan önemli kitaplara ayırdım. Bu dördüncüsü; daha önce Minsky, Clark ve Pamuk’un kitapları tanıtıldı. Sıra ünü Türkiye’de de hızla artan bir iktisatçının dünyada çok ilgi uyandıran kitabına geldi.

Daron Acemoğlu ve James Robinson: Ulusların Düşüşü / Güç, Zenginlik ve Yoksulluğun Kökenleri (çev.Faruk Rasim Velioğlu, Doğan Kitap, İstanbul 2013). Acemoğlu’na sık referans veririm. Genç yaşında mesleğin ağır toplarından biri oldu.

İngilizce başlıkta “fail” sözcüğü kullanılıyor. “Düşüş” tam karşılamıyor. Bir işi yapamamak, daha doğrusu becerememek demektir. Örneğin eğitimde sınıfta kalma anlamına gelir (F notu). “Neden bazı uluslar başarısız oluyor” belki daha iyi ifade ediyor.

Kurumlar belirler

Akademik düzeyde son çeyrek yüzyılın belki de en önemli gelişmesi kurumsal iktisattır. Soyut matematik modeller iktisat teorisini toplumsal gerçeklerden tamamen koparmıştı. Sayesinde asli görevine döndü. Somut toplumların analizine yöneldi.

Kitap kurumsal iktisadın parlak bir uygulamasıdır. Neden bazı ülkeler gelişirken diğerleri gelişemedi? Tezlerini çok sayıda tarihi örnek üzerinden anlatıyor. Yani soyut teoriyi somut tarihle birleştiriyor. Kolay okunuyor.

Analizin belkemiğini iki temel kavram oluşturuyor. “Sömürücü kurumlar” siyasi, ekonomik ve toplumsal gelişmeyi durduruyor. “Kapsayıcı kurumlar” ise teşvik ediyor. Mutlaka okuyun derim. Türkiye’nin pek çok sorununa ışık tuttuğunu göreceksiniz.