Üçüncü çeyrekte enflasyon

Sanırım bu kez ünlü klişeyi kullanabiliriz. Küresel ekonominin nabzı birkaç gündür gerçekten İstanbul’da atıyor. Son derece önemli konular tartışılıyor. Sanırım ayrıntılarını medyadan izliyorsunuz.

Futbol maçlarında oyunculara not verilir. Bence bu toplantıda en yüksek notu IMF Başkanı Strauss-Kahn hak ediyor. Pabuç olayını çok iyi idare etti. BBC World’de yayınlanan açılış panelinde en ilginç müdahaleleri yaptı.

Bu başarıyı renkli kişiliği ve geçmişi ile açıklayabilir miyiz? Bana eksik geliyor. Kriz sonrasında iktisat politikalarında küresel eşgüdüm aciliyet kazandı. IMF ise bu görevin adeta doğal adayı oldu. Strauss-Kahn kurumunun yeni gücünü akıllıca kullanıyor.

Eylül enflasyonu

Eylül enflasyonu Cuma günü TÜİK tarafından açıklandı. TÜFE’de yüzde 0.6 artış bekliyordum. Piyasa yüzde 0.7 öngörüyordu. Yüzde 0.4 geldi. Böylece bir rekor daha kırıldı.

1980 sonrasının en düşük Eylül enflasyonudur.

Daha ilginci, yılın ilk dokuz ayında tüketici fiyatlarının sadece yüzde 2.2 artmasıdır. Bizi neredeyse 50 yıl öncesine götürüyor. Geçen yıl yüzde 6.8’di. Yani ilk üç çeyrekte enflasyonun üçte ikisi erimiş.

TÜFE geçen yıl Eylül’de sadece binde 6 daha hızlı artmıştı. Dolayısı ile yıllık bazda enflasyon düşüşü sınırlı kaldı. Gene yüzde 5.3 çıktı. Ama geçen yılın yüzde 11.1’ine kıyasla yarıdan fazla gerilemiş oldu.

Bir süredir kira kalemini pertavsız altına aldık. Talep koşullarının enflasyona etkisini saptamayı kolaylaştırıyor. Örneğin iç talebin canlı olduğu 2004-06 döneminde kira artışı enflasyonun iki katı ve üstü düzeyinde seyrediyordu. 2007 ortasından itibaren inişe geçti.

2004’ten bugüne Eylül ayları için yıllık bazda TÜFE ve kira artışı aşağıdaki grafikte izleniyor. Bu yıl kira artışı yüzde 6.5’e indi. TÜFE ile arasındaki 1.2 fark kaldı. Son aylarda aşağı yönlü eğilimin güçlendiğini izliyoruz.

Tahminler karamsar kaldı

Merkez Bankası’nın hızlı faiz indirimlerine rağmen, 2009 enflasyonu beklenenin epey altında seyrediyor. Örneğin beklenti anketinde geçen yıl öngörülen Eylül enflasyonu yüzde 8.5’ti. Fiili enflasyon 3.2 puan daha düşük çıktı.

Merkez Bankası’nın kendi tahminine bakalım. Ekim 2008’de yayınlanan Enflasyon Raporunda eylül için yüzde 5.4-8.2 aralığı (orta nokta 6.8) öngörülmüştü. Fiili enflasyon alt sınırın altında gerçekleşti.

Son olarak geçen yıl Ekim’de TÜFE’nin yüzde 2.6 yükseldiğini hatırlatalım. Bu ay elektrik zammı ve ÖTV indiriminin kalkması aylık enflasyonu yukarı çekse bile yıllık enflasyon yüzde 5’in altını görebilir. Enflasyonda yeni rekorlara hazır olalım.