Turizm gelirleri

Büyüme hızlanıyor mu? Üretim cephesinden karışık işaretler geliyor. Ocakta hem reel kesim hem hizmet güven endeksleri yükseldi. Ancak mevsim etkisi arındırılınca reel kesim güven endeksi aralık ayına göre düştü.

İmalat sanayii kapasite kullanım oranı da ocakta 72,4’e geriledi. 2010 sonrasında en düşük ocak oranıdır. Aynı şekilde, mevsim etkisi arındırıldıktan sonra da ekim 2010’dan bu yana en küçük değerdir.

2013’ün ilk Enflasyon Raporu bugün Başkan Başçı tarafından açıklanıyor. Para politikasının temel metnidir. Merkez Bankası’nın ekonomideki gelişmeleri nasıl değerlendirdiğini daha iyi göreceğiz.

31 Aralık 2012 nüfus verileri TÜİK tarafından yayınlandı. Adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre Türkiye’de 75.6 milyon kişi yaşıyor. Yıllık artış yüzde 1,2’dir. Kentsel nüfus (il ve ilçe merkezleri) 58.5 milyona yükseldi (yüzde 77.3).

Hesaplama sorunları

Davos’ta Bakan Babacan yakında bazı önemli göstergelerin yeniden hesaplanacağını açıkladı. Resmi istatistikler Türkiye’de daima hassas konudur. Vatandaş kesinlikle üzerinde oynandığına inanır. Gene öyle olacaktır.

İki kalem öne çıkıyor: İşsizlik ve turizm gelirleri. İhracat ve ithalatla ilgili bir araştırmanın yürütüldüğü anlaşılıyor. İşsizliğe revizyon kesinleştikten sonra bakarım. Turizm gelirlerini geçen hafta yazacaktım. Bir şekilde sıra gelmedi.

Cari işlemler dengesinin ayrıntılarına meraklı olduğum biliniyor. Örneğin tüm döviz gelir ve giderleri kesinkes hesaplanamıyor. Çünkü sadece bir bölümü işlem bazında izleniyor. Gerisi anket sonuçlarına göre tahmin ediliyor.

Turizm gelir ve harcamaları da bunlardan biridir. Türkiye’ye özgü değildir. Milyonlarca turistin harcamalarını tek tek kayda geçirmek olanaksızdır. Anket gibi istatistik yöntemlerle kişi başına harcama hesaplanır. Turist sayısı ile çarpılır.

Hata ihtimali yüksektir. Bir göstergesi “net hata noksan” (NHN) kaleminde büyük bakiyeler oluşmasıdır. Türkiye’de öyle oluyor. Ekim 2008’den bugüne NHN 32 milyar dolar fazla verdi. Turizm gelirlerinin gerçeğin altında kalması temel nedenlerinden biridir.

Turist ve geliri

2003’te Türkiye’ye 13.2 milyon turist gelmişti. 2012’de 31.8 milyona yükseldi. Yani on yıl içinde turist sayısı yüzde 128 arttı. Artışın küresel kriz sonrasında da sürdüğüne dikkat çekelim.

Brüt turizm gelirlerini kullanıyorum. Net gelir yerli turistin yurt dışında harcaması düşülerek bulunuyor. 2003’te 13.2 milyar dolardı. 2012’de 22.6 milyar dolara tırmandı. On yıllık gelir artışı yüzde 71’dir. Dört yıldır yatay seyrediyor.

Neticede turist başına gelir yüzde 25 geriledi. Neden? Makul bir cevap bulmak zordur. Dolar enflasyonu eklenirse düşüş daha da büyüktür. Nitekim bu dönemde “nesebi gayri sahih” döviz girişleri (NHN) sürekli arttı.

Turizm gelirleri için daha gerçekçi hesap ihtiyacı bence çok açıktır. Yeni veriler mutlaka doğru olur diyemem. Somutlaşınca değerlendireceğim. Ama hesap yöntemini yenilemekte geç bile kalındığını söyleyebilirim.