Temmuzda enflasyon

Temmuz enflasyonu Cuma günü TÜİK tarafından açıklandı. Temmuz’da tüketici fiyatlarının gerilediği görülüyordu. Yani ile aylık TÜFE’nin eksi çıkmasına kesin gözü ile bakılıyordu. Tahminler eksi yüzde 0.3-0.5 aralığına yoğunlaşmıştı.

Bu kez enflasyon olumlu bir sürpriz yaptı. TÜFE artışı (azalışı demek daha doğru) yüzde - 0.7 geldi. Yakın dönemin en büyük fiyat düşüşüdür. Üretici fiyatlarının ise sabit kalması bekleniyordu. Nitekim ÜFE artışı yüzde 0.1’in altında kaldı.

Geçen yıl yaz başındaki mali türbülans ve neden olduğu kur hareketi enflasyonu vurmuştu. Bu yıl kur tersine çalıştı. Dolayısı ile yıllık enflasyon TÜFE’de yüzde 6.9’a, ÜFE’de yüzde 2.1’e indi.

Son dönemde yıllık enflasyonda gerçekleşen büyük düşüşe dikkat çekelim. Yıllık TÜFE Nisan sonunda yüzde 10.7 idi. Buradan son üç ayda üç ayda tüketici enflasyonun 4 puana yakın (3.8 puan) düştüğünü anlıyoruz.

Kırk yılın en düşüğü

Genç Türkiye nüfusunun çok büyük bölümü yüzde 7’nin altında yıllık enflasyona ilk kez şahit oluyor. Doğrusu ya, çocukluğunda düşük enflasyonla büyüyen benim neslimin de o günleri unuttuğunu sanıyorum.

Yüzde 7’nin altında tüketici enflasyonu bizi 1960’ların sonlarına götürüyor. 1950’ler ortasında birkaç yıl enflasyon iki haneli sayılara tırmanmıştı. Ama 1960’ta tekrar düşük tek haneye geriledı. I960’ların sonunda tekrar iki haneye çıktı. Ve orada kırk küsür yıl kaldı.

Verilere göz attım. Yüzde 7’nin altında tüketici enflasyonu son 1968-1969’da görülmüş. Kırk yıl demekte bir mahzur görmüyorum. Bu arada Haziran 2004’de enflasyonun yüzde 7.1’e indiğini ama oralarda kalamadığını hatırlatalım.

Kısa dönemde benzer bir süreç tekrarlanacaktır. Mevcut konjonktürün devamı halinde bile önümüzdeki üç ayda yıllık enflasyonun yüzde 7’nin üstünde seyretmesini bekliyorum. Yıl sonu için yüzde 6.8’lik tahminimi değiştirmeye gerek duymuyorum.

Enflasyon ve kur

Son aylarda okuyucularıma enflasyonla birlikte döviz kurundaki değişimi hatırlatıyorum. Aylık ortalamalara göre Temmuz 2006’de dolar, euro ve yarıyarıya döviz sepeti için kur, sırası ile 1.55 YTL, 1.97 YTL ve 1.76 YTL iken geçen ay 1.28 YTL, 1.75 YTL ve 1.52 YTL olmuş.

Yani son bir yılda TL dolar karşısında yüzde 17.7, euro karşısında yüzde 11, yarı yarıya döviz sepeti karşısında ise yüzde 14.5 değer kazanmış. Başka bir ifade ile, ithal malların TL fiyatları bu oranlarda gerilemiş.

Geçen yıl enflasyondaki tırmanmayı döviz kuru hareketine bağlayanlara sormadan edemiyorum. TL döviz sepetine göre yüzde 14.5 değer kazanırken enflasyon nasıl yüzde 6.9 oluyor? Size de Nasreddin Hoca’nın ciğeri yiyen kedi hikayesini çağrıştırıyor mu?